Vi khuẩn Vibrio Vulnificus gây bệnh gì và lây như thế nào?

Nếu bạn có thói quen ăn hàu sống, từng đi tắm biển khi có vết thương ngoài da, hoặc đang mắc bệnh mạn tính như gan hay tiểu đường, thì việc biết đến Vibrio Vulnificus là điều hết sức cần thiết. Đây là một loại vi khuẩn biển có thể gây viêm cân mạc hoại tử, tình trạng được mệnh danh là “vi khuẩn ăn thịt người” vì tiến triển cực kỳ nhanh và tàn phá mô mềm nghiêm trọng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ vi khuẩn Vibrio Vulnificus gây ra bệnh gì, lây truyền ra sao và tại sao chúng ta cần cảnh giác trước loại vi khuẩn này.

Vi khuẩn Vibrio Vulnificus gây bệnh gì?

Vibrio Vulnificus đặc biệt nguy hiểm vì khả năng xâm nhập nhanh chóng vào máu và phá hủy mô trong thời gian ngắn. Sau khi xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở tiếp xúc với nước biển hoặc qua đường tiêu hóa khi ăn hải sản sống hay chưa nấu chín kỹ, vi khuẩn có thể gây ra ba thể bệnh chính: Nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu), nhiễm trùng vết thương và viêm cân mạc hoại tử trong đó, thể nhiễm khuẩn huyết thường gây tử vong nhanh chóng nếu không điều trị sớm.

Vi khuẩn này có khả năng sinh độc tố cực mạnh, làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu, phá hủy mô liên kết và gây rối loạn miễn dịch. Đặc biệt, sau khi ăn hàu sống nhiễm khuẩn, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như sốt cao, đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa, choáng váng, và sau đó là xuất huyết dưới da, hoại tử, thậm chí suy đa cơ quan chỉ trong vòng 24 – 48 giờ. Các vết loét, bóng nước màu tím hoặc đen có thể xuất hiện trên tay chân, báo hiệu nhiễm trùng đang lan rộng.

Đối tượng dễ bị tổn thương nhất là người có bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh gan mạn tính (đặc biệt là xơ gan do rượu), suy giảm miễn dịch, người đang điều trị ung thư hoặc ghép tạng. Với những người này, chỉ một lượng nhỏ vi khuẩn Vibrio Vulnificus xâm nhập cũng có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo nhiều nghiên cứu gần đây, sự ấm lên của đại dương do biến đổi khí hậu cũng đang khiến cho phạm vi sinh sống của Vibrio Vulnificus mở rộng. Nhiều nơi trước đây vốn có nước biển lạnh, không phải là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, nay đã ghi nhận sự xuất hiện của chúng, đặc biệt là vào mùa hè.

Để phòng ngừa nhiễm Vibrio Vulnificus, mọi người được khuyến cáo không ăn hải sản sống hoặc chưa nấu chín kỹ, đặc biệt là hàu sống, và hạn chế tiếp xúc trực tiếp với nước biển nếu trên da có vết thương hở. Những người có nguy cơ cao nên đặc biệt thận trọng, và nên đi khám ngay khi có dấu hiệu nhiễm trùng sau khi tiếp xúc với hải sản hoặc nước biển.

Vi khuẩn Vibrio Vulnificus lây như thế nào?

Không giống như một số vi khuẩn khác chỉ gây bệnh qua đường tiêu hóa, Vibrio Vulnificus có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua hai con đường chính: Qua đường ăn uống và qua tiếp xúc trực tiếp với môi trường nước biển bị nhiễm khuẩn, đặc biệt khi có vết thương hở.

Qua đường tiêu hóa

Thứ nhất, con đường tiêu hóa là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nhiễm trùng nghiêm trọng. Vi khuẩn Vibrio Vulnificus có thể tồn tại trong hải sản sống hoặc chưa được nấu chín kỹ, đặc biệt là hàu sống. Khi ăn phải những thực phẩm này, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào niêm mạc tiêu hóa và nhanh chóng đi vào máu, gây nhiễm khuẩn huyết, một thể bệnh cực kỳ nguy hiểm, có thể gây tử vong chỉ sau vài giờ nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Nước biển ấm nhiễm khuẩn

Thứ hai, một con đường lây nhiễm khác thường bị bỏ qua là tiếp xúc trực tiếp với nước biển ấm nhiễm khuẩn, đặc biệt trong các hoạt động như bơi lội, đánh bắt hải sản hoặc rửa thực phẩm tươi sống. Khi da có vết cắt, trầy xước hoặc vết mổ chưa lành, vi khuẩn dễ dàng thâm nhập vào mô mềm, dẫn đến viêm cân mạc hoại tử hoặc nhiễm trùng mô dưới da lan rộng. Những người có hệ miễn dịch yếu hoặc bệnh nền như xơ gan, tiểu đường, suy thận, ung thư lại càng dễ bị nhiễm nặng hơn so với người khỏe mạnh.

Hiện nay, do biến đổi khí hậu và sự ấm lên của đại dương, mật độ và phạm vi phát triển của Vibrio Vulnificus đang có xu hướng mở rộng, không còn giới hạn ở các vùng biển nhiệt đới. Một số quốc gia châu Âu, như Đức, Thụy Điển và Đan Mạch, đã ghi nhận các ca nhiễm khuẩn do tiếp xúc với nước biển vào mùa hè, điều vốn hiếm gặp trước đây.

Do đó, việc tăng cường cảnh giác và phòng ngừa là hết sức cần thiết. Các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân nên tránh ăn hải sản sống, rửa tay và dụng cụ kỹ sau khi chế biến hải sản, đồng thời che chắn kỹ vết thương khi đi biển hoặc chế biến hải sản. Những người có nguy cơ cao nên hỏi ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu nhiễm trùng, không nên tự điều trị tại nhà để tránh biến chứng nặng nề.

Biện pháp phòng tránh nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn Vibrio Vulnificus

Ngoài những người thường xuyên ăn hải sản sống hoặc có vết thương tiếp xúc với nước biển ấm, thì nhóm người có bệnh nền mãn tính cũng cần đặc biệt cảnh giác với vi khuẩn Vibrio Vulnificus.

Các đối tượng nguy cơ cao bao gồm:

• Người mắc bệnh gan mạn tính như xơ gan, viêm gan B hoặc C.
• Người bị tiểu đường, bệnh thận mạn tính, ung thư, hoặc đang điều trị bằng hóa trị, thuốc ức chế miễn dịch.
• Người lớn tuổi, đặc biệt là trên 60 tuổi, vì hệ miễn dịch thường suy yếu theo thời gian.
• Người nghiện rượu, vì rượu làm tổn thương gan và giảm sức đề kháng tự nhiên của cơ thể.

Khi những người trong nhóm nguy cơ này bị nhiễm Vibrio Vulnificus, vi khuẩn có thể lan nhanh vào máu và gây nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm trùng, thậm chí hoại tử da và mô mềm, khiến nguy cơ tử vong cao hơn người bình thường rất nhiều với tỷ lệ có thể lên tới 50% nếu không được điều trị kịp thời.

Biện pháp phòng tránh nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn Vibrio Vulnificus:

• Không ăn hải sản sống hoặc chưa chín kỹ, đặc biệt là hàu sống.
• Khi chế biến hải sản, cần nấu chín hoàn toàn, tránh dùng hải sản đã chết hoặc có mùi lạ.
• Vệ sinh tay sạch sẽ sau khi chế biến hải sản. Dụng cụ nhà bếp cần được khử khuẩn cẩn thận để tránh lây nhiễm chéo.
• Nếu có vết thương hở, vết trầy xước, bỏng hoặc phẫu thuật chưa lành, tuyệt đối không nên tiếp xúc với nước biển, ao hồ nước mặn, hoặc khi sơ chế hải sản sống. Hãy sử dụng băng keo chống nước hoặc găng tay chuyên dụng khi cần thiết.
• Người thuộc nhóm nguy cơ cao cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đi biển hoặc ăn hải sản, và cần đi khám ngay khi có dấu hiệu sưng tấy, đau nhức, sốt cao hoặc da đổi màu sau khi tiếp xúc với nước biển hoặc ăn hải sản.

Việc nâng cao nhận thức và chủ động phòng tránh sẽ là yếu tố then chốt giúp ngăn ngừa nhiễm trùng nghiêm trọng do vi khuẩn Vibrio Vulnificus, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cả cộng đồng.

Dù không phổ biến như các bệnh truyền nhiễm thông thường, nhưng Vibrio Vulnificus lại đặc biệt nguy hiểm với những người có hệ miễn dịch yếu hoặc đang mắc bệnh nền. Hiểu rõ cách vi khuẩn này gây bệnh và con đường lây lan là bước đầu tiên để phòng tránh hiệu quả. Hãy luôn cẩn trọng trong việc lựa chọn thực phẩm, chế biến hải sản đúng cách, và bảo vệ các vết thương hở khỏi môi trường nước biển. Sự chủ động và kiến thức đúng đắn chính là “lá chắn” giúp bạn an toàn trước mối đe dọa thầm lặng mang tên Vibrio Vulnificus.