Viêm màng não mủ do Hib là gì? Cách phòng tránh hiệu quả

Viêm màng não mủ do Hib là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm màng não vi khuẩn ở trẻ em dưới 5 tuổi. Bệnh tiến triển nhanh, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương và có thể để lại di chứng nghiêm trọng. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh sẽ giúp phụ huynh chủ động bảo vệ con em mình khỏi bệnh lý nguy hiểm này.

Viêm màng não mủ do Hib là gì?

Viêm màng não mủ do Hib là một dạng viêm màng não do vi khuẩn Haemophilus influenzae type b gây ra. Đây là tình trạng viêm các lớp màng bao quanh não và tủy sống do vi khuẩn xâm nhập vào dịch não tủy. Ngoài Hib còn có nhiều loại vi khuẩn khác có thể gây viêm màng não như phế cầu khuẩn, não mô cầu, tụ cầu khuẩn và một số vi khuẩn gram âm. Trong đó, Hib là tác nhân phổ biến nhất gây viêm màng não mủ ở trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi.

Vi khuẩn Hib có thể đi vào cơ thể qua đường hô hấp, sau đó xâm nhập vào máu và lan đến màng não. Bệnh có thể xảy ra quanh năm, tiến triển nhanh và rất nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

Viêm màng não mủ do Hib có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như tổn thương thần kinh, điếc vĩnh viễn hoặc tử vong. Vì vậy, việc tiêm vắc xin phòng bệnh Hib cho trẻ nhỏ là biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa bệnh và bảo vệ sức khỏe lâu dài cho trẻ và cộng đồng.

Triệu chứng và phương thức lây truyền bệnh viêm màng não mủ do Hib

Viêm màng não mủ do Hib là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính có diễn tiến nhanh và nguy hiểm. Người bệnh thường có triệu chứng khởi phát đột ngột như

• Sốt cao;
• Đau đầu dữ dội;
• Buồn nôn và nôn vọt;
• Tăng kích thích;
• Cứng cổ;
• Co giật;
• Li bì hoặc lơ mơ;
• Hôn mê;
• Liệt thần kinh khu trú;
• Giảm trương lực cơ.

Theo bác sĩ chuyên khoa, ở trẻ nhỏ các triệu chứng có thể biểu hiện khác biệt và khó nhận biết hơn. Trẻ thường có các dấu hiệu sau:

• Sốt cao trên 39 độ C;
• Nôn và co giật
• Ho và chảy nước mũi
• Thóp phồng
• Bụng chướng
• Tiêu chảy.

Ở trẻ nhũ nhi, bệnh có thể khởi đầu bằng những biểu hiện như:

• Bỏ bú hoặc bú kém;
• Quấy khóc kéo dài;
• Cứng cổ;
• Da xanh xao do thiếu máu.

Viêm màng não mủ do Hib có thể tiến triển nhanh chỉ trong vài giờ. Nếu không được điều trị kịp thời thì tỷ lệ tử vong có thể lên tới 20 - 50%.

Về phương thức lây truyền, do vi khuẩn Hib cư trú ở vùng mũi họng nên có thể lây truyền qua đường hô hấp khi người bệnh ho hoặc hắt hơi. Nhiều trẻ mang vi khuẩn Hib trong người mà không có triệu chứng rõ ràng nhưng vẫn có khả năng lây nhiễm cho người khác. Đây chính là nguồn lây bệnh âm thầm trong cộng đồng.

Ngoài ra, Hib còn có thể lan truyền qua các đồ vật dùng chung như đồ chơi hoặc vật dụng mà trẻ thường cho vào miệng. Trẻ em trong độ tuổi nhà trẻ và mẫu giáo là nhóm có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn do tiếp xúc gần và chưa có hệ miễn dịch hoàn thiện.

Biến chứng bệnh viêm màng não mủ do Hib

Viêm màng não mủ do Hib có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bệnh thường tiến triển rất nhanh chỉ sau 1 - 2 ngày. Trẻ có thể sốt cao liên tục, co giật, li bì và kèm theo nhiễm khuẩn huyết.

Nếu can thiệp muộn viêm màng não mủ do Hib có thể để lại các di chứng thần kinh vĩnh viễn như:

• Tổn thương não;
• Tràn dịch dưới màng cứng;
• Não úng thủy;
• Mất thính lực hoặc câm;
• Liệt tay chân;
• Lác mắt;
• Động kinh;
• Sa sút trí tuệ hoặc mất khả năng học tập.

Tỷ lệ tử vong của viêm màng não mủ do Hib dao động từ 15 - 20% và cao hơn ở trẻ dưới 2 tháng tuổi hoặc những người suy giảm miễn dịch. Khoảng 45% trẻ hồi phục hoàn toàn không để lại di chứng. Trong số còn lại, có 15 - 25% bị suy yếu thần kinh nhẹ, 20 - 40% gặp biến chứng thần kinh nghiêm trọng và 10% có thể bị tàn phế vĩnh viễn.

Việc chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị làm tăng nguy cơ tử vong và kéo dài thời gian phục hồi. Do đó, phát hiện sớm và xử trí kịp thời là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu hậu quả của bệnh.

Phòng ngừa bệnh viêm màng não mủ do Hib

Viêm màng não mủ do Hib là bệnh nguy hiểm có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Các chuyên gia khuyến cáo cha mẹ cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có biểu hiện như sốt cao li bì, quấy khóc, co giật, nôn, thóp phồng hoặc bú kém thì cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời. Việc tự ý dùng thuốc tại nhà không chỉ làm che lấp triệu chứng mà còn khiến việc chẩn đoán gặp khó khăn.

Bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo, tiêm phòng là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa viêm màng não mủ do Hib cho trẻ sơ sinh và trẻ vị thành niên. Ngoài vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ, cha mẹ cần chủ động đưa trẻ đi tiêm vắc xin đúng lịch. Vắc xin phòng bệnh Hib hiện nay được chứng minh có hiệu quả cao trong việc bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh.

Trung tâm Tiêm chủng Long Châu hiện đang cung cấp vắc xin Quimi-Hib cho trẻ từ 2 tháng đến dưới 16 tuổi. Khi tiêm tại Long Châu, khách hàng sẽ được khám sàng lọc và tư vấn miễn phí trước tiêm. Tiêm vắc xin đúng lịch là cách tối ưu để bảo vệ trẻ khỏi bệnh viêm màng não mủ do Hib và góp phần giảm nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Tóm lại, viêm màng não mủ do Hib là bệnh nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả thông qua tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch cho trẻ nhỏ. Bên cạnh đó, việc duy trì vệ sinh cá nhân, giữ gìn môi trường sống sạch sẽ và chủ động theo dõi sức khỏe của trẻ là yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh. Ba mẹ cần trang bị đầy đủ kiến thức và đưa trẻ đi khám khi có dấu hiệu bất thường để đảm bảo an toàn sức khỏe cho con em mình.