Viêm phổi do phế cầu có lây không? Cách phòng ngừa lây nhiễm

Viêm phổi do phế cầu (Streptococcus pneumoniae) là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp nghiêm trọng. Nó có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do viêm phổi ở trẻ em dưới 5 tuổi và người cao tuổi. Điều mà nhiều người muốn biết là viêm phổi do phế cầu có lây không. Việc hiểu đúng về cơ chế lây truyền giúp mỗi người có biện pháp phòng ngừa chủ động, bảo vệ bản thân và người xung quanh.

Viêm phổi do phế cầu có lây không?

Viêm phổi do phế cầu khuẩn là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng do phế cầu khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra. Đây là loại vi khuẩn thường cư trú tại vùng mũi họng của người khỏe mạnh mà không gây bệnh. Nhưng chúng có thể phát triển thành viêm phổi khi hệ miễn dịch suy yếu.

Viêm phổi do phế cầu khuẩn có thể lây từ người sang người, chủ yếu qua đường hô hấp. Khi người nhiễm ho, hắt hơi, nói chuyện, vi khuẩn có thể theo giọt bắn phát tán vào không khí. Hít phải những giọt bắn chứa phế cầu khuẩn này, người lành sẽ có nguy cơ lây bệnh.

Bên cạnh đó, các hành động tiếp xúc gần như ôm, hôn, dùng chung ly, khăn mặt,… với người nhiễm bệnh có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Ngoài ra, nhiều người tuy không có triệu chứng nhưng vẫn mang phế cầu ở mũi họng. Khi đó, họ vô tình trở thành nguồn lây cho người khác mà không hề hay biết.

Những người dễ lây bệnh viêm phổi do phế cầu thường là:

• Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, đặc biệt chưa được tiêm phòng đầy đủ;
• Người cao tuổi, nhất là từ 65 tuổi trở lên;
• Người có bệnh nền như tiểu đường, hen suyễn, COPD, suy giảm miễn dịch,…
• Người hút thuốc lá, sống trong môi trường đông đúc, kém vệ sinh.

Yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm viêm phổi do phế cầu

Viêm phổi do phế cầu có lây không đến đây chúng ta đã rõ. Những yếu tố làm tăng nguy cơ lây nhiễm căn bệnh này bao gồm:

• Môi trường đông người, không thông thoáng là điều kiện thuận lợi để phế cầu khuẩn gây bệnh phát tán. Chúng tồn tại lâu hơn trong không khí hoặc trên các bề mặt tiếp xúc chung.
• Hệ miễn dịch suy yếu, như ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, người mắc bệnh mạn tính, bệnh nhân đang điều trị ung thư, HIV hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, cũng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Khi mắc bệnh, họ cũng dễ bị nặng hơn và điều trị khó khăn hơn.
• Thói quen không che miệng khi ho hoặc hắt hơi góp phần phát tán mầm bệnh qua không khí. Điều này làm tăng nguy cơ lây lan cho người xung quanh, nhất là trong môi trường tập thể, lớp học, nơi làm việc hoặc phương tiện công cộng.
• Không tiêm phòng đầy đủ cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng. Những người chưa tiêm phòng hoặc tiêm không đầy đủ sẽ dễ mắc bệnh hơn và có thể trở thành nguồn lây cho cộng đồng.
• Vệ sinh cá nhân kém, sử dụng thực phẩm, nước uống không an toàn, tiếp xúc với bề mặt hoặc vật dụng nhiễm mầm bệnh cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm viêm phổi do phế cầu.

Cách phòng ngừa lây nhiễm viêm phổi do phế cầu

Khi đã giải đáp được thắc mắc viêm phổi do phế cầu có lây không, chắc chắn ai trong chúng ta cũng muốn biết cách phòng ngừa lây nhiễm. Nếu bạn cũng là một trong số đó, hãy tham khảo ngay những cách dưới đây:

Tiêm vắc xin phòng phế cầu

Tiêm vắc xin phế cầu giúp cơ thể tạo miễn dịch chống lại vi khuẩn Streptococcus pneumoniae. Từ đó, người tiêm sẽ giảm được nguy cơ mắc bệnh nặng, biến chứng nguy hiểm và tử vong. Các loại vắc xin phế cầu phổ biến hiện nay gồm có:

• Synflorix (Phế cầu 10) có tác dụng phòng ngừa 10 tuýp huyết thanh phế cầu phổ biến: 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F và 23F. Vắc xin này thường được chỉ định cho trẻ nhỏ để tạo miễn dịch sớm và hiệu quả.
• Prevenar 13 (Phế cầu 13) giúp ngừa 13 tuýp huyết thanh: 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F và 23F. Ưu điểm của sản phẩm là bảo vệ rộng hơn, trong đó có chủng 19A – nguyên nhân phổ biến gây viêm phổi và viêm tai giữa nặng.
• Pneumovax 23 (Phế cầu 23) giúp ngừa 23 tuýp huyết thanh, bao gồm cả các chủng không có trong Prevenar 13. Loại này không tạo miễn dịch mạnh ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, do đó thường được sử dụng cho người lớn và trẻ lớn.
• Vaxneuvance (Phế cầu 15) giúp ngừa 15 tuýp huyết thanh, bao gồm các chủng trong Prevenar 13 và bổ sung thêm 22F, 33F. Sản phẩm được chứng minh với hiệu quả cao từ 90 - 99% tùy theo từng tuýp huyết thanh.

Nếu muốn được tư vấn chi tiết để chọn loại vắc xin phù hợp và lịch tiêm đúng - đủ, bạn có thể liên hệ với các trung tâm tiêm chủng của Long Châu trên toàn quốc.

Duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường

Để phòng ngừa phế cầu khuẩn và các loại vi khuẩn gây bệnh khác, mỗi người trong chúng ta đều nên duy trì những thói quen vệ sinh cá nhân thật tốt như:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi ho/hắt hơi;
• Che miệng, mũi khi ho, hắt hơi để tránh phát tán mầm bệnh;
• Giữ khoảng cách với người đang có triệu chứng viêm đường hô hấp;
• Vệ sinh môi trường sống, thông thoáng không khí, tránh khói thuốc.

Tăng cường sức đề kháng

Để giảm nguy cơ lây nhiễm bất kỳ căn bệnh nào do phế cầu khuẩn gây ra, bạn cần ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn, tránh căng thẳng kéo dài,… Hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và nếu không may mắc bệnh sẽ gặp các triệu chứng nhẹ hơn.

Đặc biệt, những người mắc các bệnh lý hô hấp mạn tính như hen, COPD cần điều trị dứt điểm. Kiểm soát tốt bệnh nền để hạn chế nguy cơ bội nhiễm phế cầu và biến chứng nặng.

Vệ sinh hô hấp đúng cách

Để giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh trong cộng đồng, mỗi người cần chủ động che miệng, mũi khi ho hoặc hắt hơi, sử dụng khăn giấy hoặc khuỷu tay áo để ngăn giọt bắn phát tán vi khuẩn ra môi trường xung quanh. Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người có triệu chứng viêm đường hô hấp hoặc khi đến nơi đông người cũng là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa lây nhiễm.

Hy vọng với những thông tin trên đây bạn đã giải đáp được thắc mắc viêm phổi do phế cầu có lây không. Viêm phổi do phế cầu có khả năng lây truyền qua đường hô hấp, đặc biệt trong môi trường đông người, không thông thoáng. Dù không lây mạnh như cúm hay COVID-19, bệnh vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ với trẻ nhỏ, người già và người suy giảm miễn dịch. Tiêm vắc xin phòng phế cầu và duy trì thói quen vệ sinh hô hấp là những giải pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa lây nhiễm.