Việt Nam tăng tốc ba chiến lược trụ cột phòng ngừa HPV, hòa nhịp cùng khuyến cáo toàn cầu

HPV là virus phổ biến có thể lây cho cả nam và nữ, liên quan đến nhiều bệnh lý nguy hiểm. Trong khi tỷ lệ tiêm vắc xin và tầm soát tại Việt Nam chưa cao, việc đẩy mạnh các chiến lược phòng ngừa toàn diện được xem là cần thiết để giảm số ca bệnh mới và tử vong.

Ba trụ cột phòng ngừa HPV và thực trạng tại Việt Nam

HPV lây lan rộng và phần lớn người nhiễm không có triệu chứng, khiến việc kiểm soát càng khó khăn. Khi nhiễm kéo dài, virus có thể dẫn đến tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư cổ tử cung.

Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 4.600 ca mắc mới và hơn 2.500 ca tử vong. Con số này cho thấy nhu cầu cấp thiết của ba chiến lược phòng ngừa trụ cột mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo: Tiêm vắc xin đúng phác đồ, tầm soát định kỳ và điều trị sớm những bất thường.

Chính phủ đã phát động chiến dịch truyền thông nhằm nâng cao nhận thức và hướng đến mục tiêu loại trừ ung thư cổ tử cung vào năm 2030.

Vì sao WHO thúc đẩy chiến lược 3 trụ cột đến năm 2030?

Trên thế giới, ung thư cổ tử cung vẫn là nguyên nhân tử vong phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt tại các nước thu nhập thấp. WHO đã đặt mục tiêu loại trừ ung thư cổ tử cung bằng lộ trình 90 - 70 - 90, hướng đến tỷ lệ bao phủ vắc xin, tầm soát và điều trị được chuẩn hóa trên toàn cầu.

Nhiều nghiên cứu cho thấy ba biện pháp này, khi phối hợp đồng bộ, sẽ có thể giúp giảm mạnh nguy cơ tiến triển ung thư. Tuy nhiên, tại nhiều quốc gia, phụ nữ vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận dịch vụ. Vì vậy, chiến lược toàn cầu không chỉ mang tính y tế mà còn hướng đến giảm bất bình đẳng chăm sóc sức khỏe.

Hiệu quả mang lại từ vắc xin và tầm soát

Vắc xin HPV hoạt động theo cơ chế giúp cơ thể ghi nhớ và phản ứng mạnh mẽ khi gặp virus, tạo khả năng bảo vệ lâu dài. Vắc xin HPV hiện được áp dụng theo phác đồ 2 hoặc 3 liều, đã được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Ủy ban châu Âu phê duyệt dựa trên dữ liệu khoa học nghiêm ngặt. Dù nghiên cứu về tiêm 1 liều đang được xem xét, hiện chưa có đủ bằng chứng để thay đổi khuyến cáo.

Việc tuân thủ đúng phác đồ tiêm giúp tối ưu hóa khả năng bảo vệ, đặc biệt trong bối cảnh tỷ lệ tiêm chủng của trẻ vị thành niên tại Việt Nam còn thấp. Ngoài ra, dù không thể ngăn ngừa nhiễm HPV mới, tầm soát định kỳ cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Xét nghiệm HPV mỗi 5 năm giúp phát hiện sớm nhiễm mới hoặc nhiễm dai dẳng, yếu tố nguy cơ dẫn đến tổn thương bất thường.

Vắc xin, tầm soát và điều trị sớm khi có dấu hiệu bất thường sẽ tạo nên “lá chắn ba lớp” vững chắc cho phụ nữ.

Những rào cản cần vượt qua để tăng hiệu quả phòng ngừa HPV

Nhiều yếu tố khiến tỷ lệ tiêm vắc xin và tầm soát tại Việt Nam còn thấp. Chi phí, hạn chế đi lại và thiếu thông tin khiến nhiều phụ nữ trì hoãn hoặc bỏ lỡ những mốc kiểm tra quan trọng.

Một số người vẫn còn e ngại vắc xin do tiếp cận thông tin chưa đầy đủ. Trong khi đó, virus có thể tiến triển âm thầm, khiến việc trì hoãn tầm soát tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đây là lý do cần nhấn mạnh truyền thông khoa học, dễ hiểu để nâng cao nhận thức cộng đồng.

Người dân cần làm gì để phòng ngừa HPV hiệu quả?

Việc phòng ngừa HPV không chỉ phụ thuộc vào hệ thống y tế mà còn cần sự chủ động của mỗi cá nhân. Bên cạnh việc theo dõi các chiến dịch tiêm chủng và thông tin chính thống, người dân có thể thực hiện những bước đơn giản để bảo vệ sức khỏe.

Một số gợi ý quan trọng gồm:

• Tìm hiểu thông tin từ nguồn tin cậy về vắc xin và tầm soát.
• Tiêm vắc xin HPV đúng phác đồ khuyến cáo.
• Tầm soát định kỳ theo lịch, không trì hoãn khi được yêu cầu theo dõi.
• Đi khám khi có dấu hiệu bất thường hoặc được tư vấn khám lại.
• Hưởng ứng các hoạt động truyền thông trong cộng đồng để nâng cao nhận thức về phòng ngừa HPV.

Những bước này giúp thu hẹp khoảng cách giữa khuyến cáo và thực hành, góp phần giảm gánh nặng bệnh trong nhiều năm tới.

Ung thư cổ tử cung là bệnh có thể phòng ngừa nếu phụ nữ được tiếp cận vắc xin, tầm soát và theo dõi kịp thời. Việt Nam đang nỗ lực hòa nhịp cùng chiến lược toàn cầu nhằm loại trừ căn bệnh này vào năm 2030. Trong hành trình đó, sự chủ động của người dân đóng vai trò then chốt để ba trụ cột phòng ngừa phát huy hiệu quả và giúp cộng đồng khỏe mạnh hơn.