Xét nghiệm máu có mấy loại cơ bản, có cần thiết không?

Xét nghiệm máu có nhiều loại, mỗi loại sẽ có ý nghĩa riêng và giúp đánh giá chính xác tình trạng sức khoẻ, từ đó chẩn đoán và điều trị bệnh được hiệu quả nhất.

Các loại xét nghiệm máu hiện nay

Xét nghiệm máu có mấy loại? Hiện nay có hai loại xét nghiệm máu cơ bản đó là xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu và xét nghiệm sinh hóa máu.

Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu

Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu còn được gọi là xét nghiệm công thức máu toàn phần, đây là xét nghiệm được chỉ định phổ biến nhất trong các quá trình kiểm tra sức khỏe tổng quát cũng như chẩn đoán điều trị bệnh. Xét nghiệm này sẽ cho biết các rối loạn và những bệnh về máu như: ung thư máu, nhiễm trùng máu, thiếu máu, rối loạn hệ miễn dịch, rối loạn đông máu. 

Xét nghiệm máu hiện nay có hai loại chính

Tổng phân tích máu toàn phần giúp đo lường nhiều yếu tố khác nhau như:

Các tế bào hồng cầu

Tế bào hồng cầu trong máu có nhiệm vụ vận chuyển oxy từ phổi đến những cơ quan khác trong cơ thể, phục vụ cho hoạt động của tế bào và mô. Định lượng tế bào hồng cầu sẽ cho biết cơ thể có bị mất nước hay không, có bị thiếu máu, chảy máu hoặc các chứng rối loạn liên quan khác hay không.

Tế bào bạch cầu của máu

Tế bào bạch cầu trong máu có vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch, hỗ trợ ngăn ngừa, loại bỏ các yếu tố lạ xâm nhập gây nguy hiểm cho cơ thể. Xét nghiệm máu kiểm tra sẽ giúp kiểm tra mật độ tế bào bạch cầu trong máu, từ đó phản ánh dấu hiệu các bệnh: Rối loạn hệ miễn dịch, ung thư máu… Ngoài ra, kiểm tra số lượng các loại bạch cầu trong máu cũng giúp các y bác sĩ chẩn đoán bệnh chính xác hơn.

Các tiểu cầu

Tiểu cầu có vai trò hỗ trợ làm đông máu khi xảy ra vết thương hoặc thành mạch máu bị vỡ, giúp máu ngừng chảy. Xét nghiệm công thức máu toàn phần sẽ kiểm tra được lượng tiểu cầu để chẩn đoán các bệnh lý: Rối loạn chảy máu hoặc dễ tụ huyết khối.

Hematocrit

Hematocrit được coi là thước đo hồng cầu trong máu, cho biết cơ thể đang bị thiếu máu hoặc mất nước. Ngoài ra, kiểm tra mức Hematocrit cao thấp bất thường cũng có thể cho biết nguy cơ rối loạn máu hoặc tủy xương.

Hemoglobin

Hemoglobin là loại protein mang oxy cùng máu đi khắp cơ thể. Xét nghiệm định lượng mức Hemoglobin trong máu có thể chỉ ra được nguy cơ mắc bệnh thiếu máu, hồng cầu hình liềm, rối loạn máu hay Thalassemia. Chỉ số Hemoglobin cũng có thể phản ánh tình trạng tiểu đường.

Chỉ số Hemoglobin trong máu phản ánh tình trạng tiểu đường

Các xét nghiệm sinh hóa máu

Xét nghiệm sinh hóa máu thường thực hiện dựa trên huyết tương, định lượng các thành phần trao đổi chất cơ bản của máu. Kết quả của xét nghiệm này sẽ cho biết tình trạng các cơ quan như: tim, xương, các cơ, thận, gan,… có đang gặp vấn đề gì hay không. Ngoài ra, xét nghiệm sinh hóa máu cũng có thể kết hợp kiểm tra canxi, đường huyết, điện giải và chức năng thận nên bệnh nhân cần nhịn ăn trước khi thực hiện. Một số xét nghiệm sinh hóa máu thường được chỉ định như:

Định lượng canxi trong máu

Canxi là một loại khoáng chất quan trọng của cơ thể, đặc biệt ảnh hưởng đến hoạt động của xương khớp. Xét nghiệm máu đo lượng canxi sẽ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh về xương, ung thư, tuyến giáp, rối loạn hoặc suy dinh dưỡng.

Kiểm tra chất điện giải trong máu

Một số chất điện giải trong máu Natri, Kali, Clorua,… giúp duy trì mức chất lỏng, cân bằng áp suất và nồng độ acid trong cơ thể. Kiểm tra mức điện giải trong máu sẽ cho biết cơ thể cps đang mất nước hay không hoặc có đang mắc các bệnh lý về gan, thận, huyết áp, suy tim,… hay không.

Xét nghiệm chức năng thận

Xét nghiệm máu nhằm xác định nồng độ Ure và Creatinin (chất thải thận lọc ra) để biết được dấu hiệu của bệnh thận hoặc rối loạn chức năng thận.

Kiểm tra đường huyết

Xét nghiệm đường huyết có nghĩa là đo nồng độ glucose trong máu, từ đó đánh giá được nguy cơ bệnh tiểu đường.

Xét nghiệm CK-MB

Xét nghiệm CK-MB là một sản phẩm do cơ tim bị tổn thương giải phóng, vì thế nếu xuất hiện chất này trong máu thì có nghĩa tim bạn đang gặp vấn đề và các bệnh lý khác liên quan.

Xét nghiệm enzym

Enzym trong máu cũng được dùng để kiểm tra tình trạng đau tim, chủ yếu là thông qua định lượng Creatinin Kinase và troponin. Trong đó, tế bào hoặc cơ tim bị tổn thương thì sẽ xuất hiện Troponin trong máu, nồng độ này trong máu càng cao thì tình trạng bệnh lý càng nặng.

Chỉ số Enzym trong máu dùng để kiểm tra tình trạng đau tim

Xét nghiệm máu giúp đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim

Cụ thể, xét nghiệm máu để đánh giá nguy cơ bệnh tim động mạch vành sẽ thông qua định lượng mật độ cholesterol trong máu các loại như:

• Cholesterol xấu: Tích tụ gây tắc nghẽn động mạch, nguy cơ xơ vữa động mạch.
• Cholesterol tốt: Ngăn ngừa tắc nghẽn động mạch, có chức năng ngược với Cholesterol xấu.
• Triglycerid: Cũng được định lượng để đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim.

Xét nghiệm máu có cần thiết không?

Xét nghiệm máu là loại xét nghiệm phổ biến và thường được yêu cầu thực hiện khi thăm khám và điều trị bệnh. Xét nghiệm máu thường được dùng để đo hàm lượng các chất nhất định cần phân tích hoặc đếm các loại tế bào trong máu. Do đó, xét nghiệm này thường được chỉ định để tìm kiếm dấu hiệu, tác nhân gây bệnh, kiểm tra kháng thể, chất chỉ điểm khối u hoặc đánh giá hiệu quả điều trị bệnh nên vô cùng cần thiết.

Tùy vào triệu chứng lâm sàng và kết quả phân tích đã có, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân nên làm loại xét nghiệm máu nào phù hợp để kiểm tra để đem lại hiệu quả chẩn đoán điều trị tốt. 

Cụ thể, xét nghiệm máu giúp:

• Tìm hiểu các yếu tố gây bệnh tim mạch.
• Đánh giá khả năng đông máu và tình trạng rối loạn đông máu.
• Đánh giá hiệu quả điều trị.
• Đánh giá hoạt động và chức năng các cơ quan như: Gan, thận, tim, tuyến giáp.
• Chẩn đoán các bệnh tiểu đường, ung thư, mạch vành, suy thận, thiếu máu…

Trên đây là thông tin về các loại xét nghiệm máu. Hi vọng qua bài viết trên, quý đọc giả đã biết được xét nghiệm máu có mấy loại và công dụng của từng loại. Từ đó có thể đánh giá tổng quát tình trạng sức khoẻ của bản thân qua kết quả xét nghiệm máu.

Như Nguyễn

Nguồn: Tổng hợp