Xu hướng tính dục là gì? Các xu hướng tính dục phổ biến hiện nay

Trong một xã hội đang dần trở nên cởi mở và chú trọng quyền cá nhân, việc hiểu đúng về xu hướng tính dục và khuynh hướng tính dục không chỉ giúp mỗi người tự tin hơn mà còn góp phần giảm thiểu sự kỳ thị đồng thời tăng cường tình đoàn kết. Với nhận thức ngày càng cao, việc tìm hiểu kỹ về khái niệm và các dạng xu hướng tính dục là điều cần thiết để sống hoà nhập, văn minh và cảm thông hơn với sự đa dạng của cộng đồng.

Xu hướng tính dục là gì?

Xu hướng tính dục (Sexual Orientation) là xu hướng hấp dẫn tình cảm hoặc tình dục một cách bền vững đối với người khác. Điều này bao gồm nhiều dạng từ xu hướng với người khác giới, cùng giới hoặc nhiều hơn một giới tính.

Phân biệt xu hướng tính dục, bản dạng giới và hành vi tình dục

Dưới đây là sự khác biệt cơ bản giữa ba khái niệm thường dễ bị nhầm lẫn: Xu hướng tính dục, bản dạng giới và hành vi tình dục.

• Xu hướng tính dục: Ai là người bạn bị hấp dẫn.
• Bản dạng giới: Bạn nhận thức mình là ai (nam, nữ, phi nhị nguyên giới tính,...).
• Hành vi tình dục: Những gì bạn thực hiện trong đời sống tình dục.

Vai trò của xu hướng tính dục

Xu hướng tính dục góp phần hình thành nên bản sắc cá nhân của mỗi người. Việc nhận diện và thể hiện xu hướng tính dục đúng cách sẽ xây dựng sự tự tin cùng các mối quan hệ tình cảm, xã hội lành mạnh.

Các khuynh hướng tính dục phổ biến hiện nay

Dưới đây là những khuynh hướng tính dục (Sexual Orientation) phổ biến hiện nay, kèm định nghĩa ngắn gọn để bạn tham khảo:

Dị tính (Heterosexual)

Là xu hướng bị hấp dẫn tình cảm hoặc tình dục với người khác giới. Đây là xu hướng phổ biến nhất trong xã hội hiện nay. Ví dụ: Một người nam bị thu hút bởi người nữ và ngược lại.

Đồng tính nam (Gay) và Đồng tính nữ (Lesbian)

Cả hai nhóm đều trải qua rất nhiều thách thức xã hội nhưng cũng là lực lượng tích cực đấu tranh cho quyền bình đẳng giới và tình yêu tự do.

• Gay: Nam giới bị hấp dẫn với nam giới.
• Lesbian: Nữ giới bị hấp dẫn với nữ giới.

Song tính (Bisexual)

Là người bị hấp dẫn cả về tình cảm lẫn tình dục với cả nam và nữ giới. Tuy nhiên, không phải lúc nào mức độ hấp dẫn cũng chia đều, có thể thay đổi theo từng giai đoạn.

Toàn tính (Pansexual)

Là người có khả năng bị hấp dẫn với người khác bất kể giới tính hay bản dạng giới. Với những người này, tình cảm và sự kết nối quan trọng hơn giới tính sinh học của đối phương.

Phi tính (Asexual)

Phi tính là nhóm người không có hoặc có rất ít ham muốn tình dục với bất kỳ giới nào. Tuy nhiên, người phi tính vẫn có thể yêu, kết hôn và xây dựng mối quan hệ tình cảm sâu sắc mà không nhất thiết liên quan đến tình dục.

Á tính (Demisexual)

Nhóm người á tính chỉ có cảm giác hấp dẫn tình dục sau khi đã có kết nối cảm xúc mạnh mẽ với đối phương. Đây là một dạng thuộc phổ phi tính, cho thấy nhu cầu cảm xúc đóng vai trò chính trong việc hình thành cảm giác hấp dẫn.

Aromantic

Họ là những người không có cảm xúc lãng mạn, dù vẫn có thể có nhu cầu tình dục. Những người này thường không muốn hoặc không tìm kiếm mối quan hệ tình cảm theo kiểu truyền thống.

Bicurious

Là người đang tò mò hoặc muốn khám phá khả năng bị hấp dẫn bởi giới tính khác với giới tính mà họ từng quen thuộc. Không nhất thiết là song tính mà có thể đang trong giai đoạn tự khám phá bản thân.

Queer

Là một thuật ngữ rộng, bao gồm những người không xác định rõ xu hướng tính dục hoặc bản dạng giới theo cách truyền thống. Queer cũng là biểu tượng của sự đa dạng và chấp nhận bản thân.

Skoliosexual

Là người bị hấp dẫn bởi những người có bản dạng giới không nhị nguyên (non-binary, genderqueer, agender,...). Dù khác biệt với các xu hướng chính thống nhưng thể hiện rõ sự tôn trọng với đa dạng giới tính.

Lithsexual (hoặc Akiosexual)

Có thể có cảm xúc hấp dẫn nhưng không muốn hoặc không cần được đáp lại tình cảm đó. Đây là dạng xu hướng phức tạp và ít phổ biến nhưng rất thật trong cộng đồng phi tính dục.

Nguyên nhân bản chất đa dạng của xu hướng tính dục

Hiện chưa có nguyên nhân cụ thể, giả thuyết chỉ ra sự kết hợp giữa gen, hormone và môi trường là những yếu tố tạo nên xu hướng tính dục. Chúng cũng làm xu hướng tính dục trở nên phong phú và không thể ép vào khuôn khổ. Ngoài ra, xu hướng tính dục không phải là trạng thái "có hoặc không" mà là một phần trong thang liên tục, có thể thay đổi theo thời gian và trải nghiệm cá nhân.

Cách nhận biết và hỗ trợ khám phá xu hướng tính dục bản thân

Điều quan trọng là bạn không nên vội kết luận. Hãy dành nhiều thời gian hơn cho bản thân để khám phá.

• Tự đặt câu hỏi: Mình thấy hấp dẫn với ai? Nam, nữ, hay cả hai? Hoặc không ai cả?
• Tìm hiểu qua tài liệu, làm bài trắc nghiệm hoặc từ chính những trải nghiệm của bản thân.
• Tìm đến chuyên gia tâm lý, tổ chức tư vấn hoặc chia sẻ với người đáng tin cậy.

Tại sao giáo dục về xu hướng tính dục lại quan trọng?

Giáo dục về xu hướng tính dục đóng vai trò then chốt không chỉ với cá nhân mà còn với toàn xã hội. Dưới đây là những lý do chính:

• Giảm kỳ thị và phân biệt đối xử: Khi cộng đồng hiểu đúng, họ sẽ dần gỡ bỏ các định kiến sai lệch như “đồng tính là bệnh”, “phi tự nhiên”,... Những niềm tin này từng là rào cản lớn đối với sự chấp nhận xã hội.
• Tăng cường sức khỏe tâm thần: Những người không thể sống thật với xu hướng tính dục thường có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm, rối loạn lo âu và tự tử. Giáo dục đúng sẽ tạo ra môi trường an toàn để chia sẻ và được hỗ trợ.
• Xây dựng xã hội bao dung: Thấu hiểu và tôn trọng sự khác biệt là nền tảng để cộng đồng phát triển bền vững.

Dù xu hướng tính dục của bạn là gì, điều quan trọng nhất vẫn là biết tôn trọng bản thân, tôn trọng người khác và có ý thức bảo vệ sức khỏe tình dục. Mỗi người đều có quyền yêu và được yêu, nhưng đi cùng với đó là trách nhiệm chăm sóc sức khỏe của chính mình. Việc sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ, khám sức khỏe định kỳ và tránh các hành vi tình dục không an toàn sẽ giúp phòng tránh hiệu quả các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV/AIDS, HPV, bệnh lậu, giang mai,... Tình dục an toàn không chỉ là bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn thể hiện sự tôn trọng với người bạn đời và cộng đồng.