Ethiodized oil: Chất cản quang gốc dầu

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Ethiodized oil (dầu Ethiodized)

Loại thuốc

Thuốc cản quang.

Dạng thuốc và hàm lượng

Ống tiêm 10ml (nồng độ 480mg/ml).

Ethiodized oil là thuốc cản quang gốc dầu được chỉ định cho:

• Chụp X-quang tử cung và vòi trứng (chụp HSG: Hysterosalpingography) ở người lớn.
• Chụp X-quang hệ bạch huyết (lymphography) ở người lớn và trẻ em (thường ở bàn chân hoặc bàn tay).
• Chụp động mạch gan chọn lọc để lấy hình ảnh về các khối u ở người lớn bị ung thư biểu mô tế bào gan (HCC).

Ethiozided là thuốc cản quang gốc dầu, có tác dụng làm mờ các mạch máu và cấu trúc cơ thể theo đường đi của dòng chất cản quang, cho phép hình dung các cấu trúc bên trong.

Dầu ethiodized được giữ lại một cách chọn lọc trong các mạch có khối u trong thời gian dài, và được sử dụng cho các hình ảnh của các cơ quan như gan, phổi, dạ dày và tuyến giáp. Được đánh dấu I131 hoặc các chất phát ra tia beta khác (Y-90 hoặc P-32), dầu ethiodized có thể cung cấp một liều lượng cao bức xạ từ bên trong ở một số khối u mà không ảnh hưởng đến các mô khỏe mạnh.

Hấp thu

Không có thông tin.

Phân bố

Không có thông tin.

Chuyển hóa

Không có thông tin.

Thải trừ

Bài tiết qua nước tiểu dưới dạng iốt vô cơ.

LD50 tiêm tĩnh mạch ở chó là 1580mg / kg. Các triệu chứng của quá liều bao gồm khó thở và thay đổi các yếu tố đông máu.

Dầu ethiodized hóa cản trở sự hấp thu iốt phóng xạ của tuyến giáp trong vài tuần đến vài tháng, do đó có thể làm giảm hình ảnh xạ hình tuyến giáp và làm giảm hiệu quả điều trị bằng I¹³¹.

Quá mẫn với dầu ethiodized, bệnh nhân cường giáp, chấn thương hoặc xuất huyết gần đây.

Chống chỉ định sử dụng dầu ethiodized chụp X-quang tử cung và vòi trứng trong thời kỳ mang thai, bệnh viêm vùng chậu cấp tính, xói mòn cổ tử cung rõ rệt, viêm nội mạc và chảy máu trong tử cung, ngay trước hoặc sau kỳ kinh nguyệt, hoặc trong vòng 30 ngày sau khi nạo hoặc cắt bỏ tử cung.

Chụp X-quang hệ bạch huyết (lymphography) được chống chỉ định ở những bệnh nhân có bệnh tim bẩm sinh loại shunt phải-trái, bệnh phổi tiến triển, chấn thương mô, bệnh nhân ung thư tiến triển có nguy cơ xuất huyết do ​​tắc nghẽn mạch bạch huyết, bệnh nhân có hệ bạch huyết bị ngắt quãng do phẫu thuật trước đó, hoặc sử dụng xạ trị tại khu vực cần chụp X-quang.

Chống chỉ định sử dụng dầu ethiodized tại vùng gan có giãn ống dẫn mật, trừ trường hợp có dẫn lưu đường mật ra trước khi tiêm.

Liều dùng

Người lớn

Chụp X-quang tử cung và vòi trứng:

Tiêm vô trùng dầu ethiodized vào khoang nội mạc tử cung với sự theo dõi bằng phương pháp nội soi huỳnh quang.

Tiêm tăng dần 2 ml dầu ethiodized đến khi xác định ống dẫn trứng đã mở, ngừng tiêm nếu bệnh nhân cảm thấy khó chịu quá mức.

Tổng thể tích tiêm phụ thuộc vào thể tích của khoang tử cung, thường không quá 15 ml.

Chụp X-quang hệ bạch huyết:

Chụp một bên chi trên: 2-4 ml, chụp một bên chi dưới: 6-8 ml.

Chụp dương vật: 2-3 ml, chụp cổ tử cung: 1-2 ml.

Khi chụp hạch bạch huyết của chi trên hoặc chi dưới, khởi đầu tiêm dầu ethiodized vào kênh bạch huyết với tốc độ không quá 0,2 ml/phút. Thời gian tiêm tổng liều dầu ethiodized không dưới 1,25 giờ.

Thường xuyên kiểm tra X quang để xác định tốc độ tiêm thích hợp và theo dõi tiến triển của dầu ethiodized trong hệ bạch huyết. Ngừng tiêm nếu bệnh nhân thấy đau. Ngừng tiêm nếu có tắc nghẽn bạch huyết. Ngừng tiêm ngay khi thấy rõ dầu ethiodized trên hình ảnh X quang trong ống ngực. Hình ảnh sau khi tiêm sẽ xuất hiện ngay.

Tiêm nội động mạch gan có chọn lọc:

Xác định liều tùy thuộc vào kích thước khối u, lưu lượng máu tại gan và tại khối u:

Tiêm chậm 1,5-15 ml dầu ethiodized và theo dõi X quang liên tục.

Ngừng tiêm khi thấy có hiện tượng ứ đọng hoặc trào ngược. Tổng liều dầu ethiodized dùng không được vượt quá 20 ml.

Trẻ em

Chụp X-quang hệ bạch huyết:

Tiêm ít nhất 1 ml đến tối đa 6 ml tùy theo vùng giải phẫu cần quan sát. Không tiêm quá 0,25 ml/kg.

Cách dùng

Rút dầu ethiodized vào ống tiêm sử dụng một lần. Sử dụng liều thấp nhất có thể tùy theo phần giải phẫu cần nhìn thấy. Sau đó, bỏ đi phần chưa sử dụng.

Không xác định tần suất

Đau bụng, đầy hơi, ăn mất ngon, khó nuốt, buồn nôn, nôn, lo lắng, chán nản, thay đổi thị lực, đau hoặc tức ngực, khó thở, tim đập nhanh, ho, giảm số lần đi tiểu hoặc lượng nước tiểu, đau đầu, chóng mặt, ngất xỉu, sốt, viêm do nhiễm trùng, đau lưng dưới hoặc đau một bên, chuột rút và cứng cơ, đau hoặc sưng bàn chân hoặc cẳng chân, sưng mặt, ngón tay hoặc cẳng chân, sưng mí mắt, bọng mắt, phát ban da, ngứa hoặc mẩn đỏ, đổ mồ hôi, khó ngủ, mệt mỏi, suy nhược, tăng hoặc giảm cân, vàng da, suy thận, viêm hạch bạch huyết, viêm tắc tĩnh mạch.

Lưu ý chung

Thuyên tắc phổi có thể xảy ra ngay lập tức hoặc sau vài giờ đến vài ngày kể từ khi vô ý tiêm vào mạch máu hoặc sự xâm lấn nội mạch của dầu ethiodized, gây giảm khả năng khuếch tán và lưu lượng máu đến phổi, nhồi máu phổi, hội chứng suy hô hấp cấp tính và tử vong. Tránh sử dụng dầu ethiodized ở những bệnh nhân bị suy giảm chức năng phổi nghiêm trọng, suy hô hấp hoặc quá tải tim bên phải.

Cần thực hiện theo dõi X quang trong quá trình tiêm dầu ethiodized. Không vượt quá liều lượng và tốc độ tiêm dầu ethiodized tối đa được quy định. Khi chụp X-quang bạch huyết để giảm thiểu nguy cơ thuyên tắc phổi, nên xác nhận bằng hình ảnh X quang tiêm trong mạch bạch huyết (thay vì tĩnh mạch).

Phản ứng phản vệ với các biểu hiện tim mạch, hô hấp hoặc da, từ nhẹ đến nặng, kể cả tử vong, hiếm khi xảy ra sau khi dùng dầu ethiodized. Tránh sử dụng cho những bệnh nhân có tiền sử nhạy cảm với các chất cản quang có i-ốt khác, hen phế quản hoặc các rối loạn dị ứng vì làm tăng nguy cơ phản ứng quá mẫn với dầu ethiodized.

Sử dụng dầu ethiodized trong động mạch gan có thể làm trầm trọng thêm các tình trạng sau: tăng áp lực tĩnh mạch cửa và gây chảy máu tĩnh mạch, thiếu máu cục bộ ở gan và gây tăng men gan, sốt và đau bụng; suy gan, gây ra cổ trướng và bệnh não. Huyết khối tĩnh mạch gan, suy gan không hồi phục và tử vong đã được báo cáo. Rủi ro về thủ thuật tiêm bao gồm các biến chứng mạch máu và nhiễm trùng.

Chất cản quang chứa i-ốt có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp vì hàm lượng i-ốt có thể gây ra cường giáp hoặc suy giáp. Dầu ethiodized có thể tồn tại trong cơ thể khoảng vài tháng, tùy thuộc vào liều lượng sử dụng và đường dùng. Sử dụng liều dầu ethiodized càng thấp càng tốt và theo dõi cẩn thận chức năng tuyến giáp trong vài tháng sau khi dùng dầu ethiodized.

Lưu ý với phụ nữ có thai

Chống chỉ định chụp X-quang tử cung và vòi trứng ở phụ nữ có thai do nguy cơ tiềm ẩn cho thai nhi.

Sử dụng dầu ethiodized trước hoặc trong khi mang thai có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp ở cả phụ nữ mang thai và thai nhi, và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.

Do đó, cần kiểm tra chức năng tuyến giáp ở phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh nếu được chỉ định dầu ethiodized trước hoặc trong quá trình mang thai.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Dầu ethiodized có trong sữa mẹ. Không có dữ liệu về ảnh hưởng của dầu ethiodized đối với trẻ bú sữa mẹ, hoặc ảnh hưởng đến sự sản xuất sữa, tuy nhiên sử dụng dầu ethiodized có thể làm tăng nồng độ iodide trong sữa mẹ và có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp của trẻ bú sữa mẹ.

Do đó cần cân nhắc lợi ích so với những rủi ro có thể xảy ra trước khi dùng thuốc này ở phụ nữ cho con bú.

Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc

Vì dầu ethiodized có thể gây ra các tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt,… nên bệnh nhân cần thận trọng khi tham gia lái xe và vận hành máy móc.

Quá liều và xử trí

Quá liều và độc tính

Dùng quá liều dầu ethiozided có thể dẫn đến các biến chứng về hô hấp, tim hoặc não, có thể gây tử vong. Sự tắc nghẽn mạch máu đến nhiều cơ quan có thể xảy ra thường xuyên hơn sau khi dùng quá liều.

Cách xử lý khi quá liều

Điều trị kịp thời các triệu chứng và hỗ trợ chức năng sống cho bệnh nhân.

Quên liều và xử trí

Thuốc chỉ được sử dụng bởi nhân viên y tế nên hiếm khi xảy ra quên liều.