Người mắc lao phổi sống được bao lâu? Tiên lượng và khả năng điều trị

Người mắc bệnh lao phổi sống được bao lâu là câu hỏi khiến nhiều người lo lắng khi bản thân hoặc người thân không may mắc phải căn bệnh này. Thực tế, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ, đa số bệnh nhân có thể hồi phục hoàn toàn. Trong bài viết dưới đây, mời bạn cùng tìm hiểu về tiên lượng bệnh, những yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như cách điều trị giúp người bệnh yên tâm hơn trong quá trình hồi phục.

Tìm hiểu về bệnh lao phổi

Bệnh lao phổi (còn được gọi là lao phổi hoặc lao hô hấp) là một loại bệnh truyền nhiễm. Bệnh này thường tấn công hệ hô hấp và có thể ảnh hưởng đến phổi cũng như các cơ quan khác trong cơ thể. Bệnh này lây truyền chủ yếu thông qua tiếp xúc với người mắc bệnh qua không khí khi ho hoặc hắt hơi ra các hạt nước bọt nhiễm vi khuẩn.

Hiện nay, chẩn đoán bệnh lao phổi chủ yếu dựa vào các xét nghiệm vi khuẩn học như soi đờm trực tiếp, nuôi cấy vi khuẩn lao, hoặc xét nghiệm sinh học phân tử như Xpert MTB/RIF. Các phương pháp hỗ trợ bao gồm chụp X-quang ngực để phát hiện tổn thương phổi và đánh giá lâm sàng toàn diện. Xét nghiệm IGRA (QuantiFERON-TB) hoặc TST (tuberculin skin test) chỉ có vai trò phát hiện nhiễm lao tiềm ẩn, không dùng để xác định lao phổi hoạt động.

Sau khi hít phải vi khuẩn lao, cơ thể thường mất từ 2 đến 8 tuần để hình thành đáp ứng miễn dịch. Phần lớn người nhiễm sẽ chuyển sang giai đoạn lao tiềm ẩn, không có triệu chứng và không lây. Nếu hệ miễn dịch suy yếu, vi khuẩn có thể tái hoạt động và gây lao phổi. Quá trình tiến triển từ nhiễm lao sang lao hoạt động có thể xảy ra trong vòng 2 năm đầu hoặc muộn hơn, không giới hạn trong một tháng như quan niệm phổ biến.

Giai đoạn nhiễm lao ban đầu (Primary TB infection)

Sau khi hít phải Mycobacterium tuberculosis (vi khuẩn lao), vi khuẩn xâm nhập vào các phế nang phổi và bị đại thực bào phế nang nuốt. Trong một số trường hợp, đại thực bào có thể tiêu diệt vi khuẩn, nhưng nếu hệ miễn dịch không đủ mạnh hoặc số lượng vi khuẩn lớn, vi khuẩn sẽ tồn tại và sinh sản trong các đại thực bào, gây viêm tại chỗ.

Hệ thống miễn dịch sau đó huy động các tế bào miễn dịch khác, hình thành phản ứng viêm đặc hiệu. Quá trình này thường diễn ra trong vòng 2 - 8 tuần sau khi phơi nhiễm và có thể tạo thành tổn thương sơ nhiễm ở phổi cùng với hạch lympho lân cận, gọi là phức hợp nguyên phát (Ghon complex).

Giai đoạn lao tiềm ẩn (Latent TB infection - LTBI)

Sau phản ứng miễn dịch ban đầu, ở phần lớn người có hệ miễn dịch bình thường, vi khuẩn lao bị kìm hãm nhưng không bị tiêu diệt hoàn toàn. Vi khuẩn nằm im trong các tổn thương dạng hạt (granuloma), không gây triệu chứng và không lây nhiễm cho người khác.

Người nhiễm lao tiềm ẩn có kết quả dương tính với TST (Tuberculin Skin Test) hoặc IGRA (Interferon Gamma Release Assay), nhưng không có tổn thương X-quang điển hình và đờm âm tính.

Giai đoạn tái hoạt lao (Reactivation TB)

Khoảng 5 - 10% số người nhiễm lao tiềm ẩn có thể tiến triển thành lao hoạt động trong suốt cuộc đời, đặc biệt trong vòng 2 năm đầu sau nhiễm, hoặc khi hệ miễn dịch suy giảm (như mắc HIV, đái tháo đường, suy dinh dưỡng, dùng corticoid, hóa trị,…).

Trong giai đoạn này, vi khuẩn lao tái hoạt và sinh sôi trong mô phổi, gây ho, sốt, sụt cân, ra mồ hôi đêm,… và có khả năng lây truyền qua giọt bắn nếu tổn thương phổi có hang lao chứa vi khuẩn.

Giai đoạn lao phổi hoạt động và có khả năng lây (Active pulmonary TB)

Đây là giai đoạn mà vi khuẩn lao sinh sôi nhanh trong phổi, gây tổn thương nghiêm trọng như viêm nhiễm, hoại tử và tạo ra các hốc (hang lao). Từ các hang này, vi khuẩn có thể phát tán ra không khí khi người bệnh ho, khạc đờm hoặc hắt hơi, làm tăng nguy cơ lây lan cho người xung quanh.

Trong giai đoạn này, người bệnh thường có đờm dương tính với vi khuẩn lao khi làm xét nghiệm, chẳng hạn như AFB hoặc Xpert MTB/RIF. Đây cũng là thời điểm có nguy cơ lây lan cao nhất, đặc biệt trong những tuần đầu điều trị, nên người bệnh thường được cách ly để tránh lây cho người khác. Việc điều trị cần tuân thủ nghiêm túc theo phác đồ kháng lao kéo dài ít nhất 6 tháng, nhằm giúp khỏi bệnh hoàn toàn và phòng ngừa tình trạng kháng thuốc.

Bệnh lao phổi sống được bao lâu?

Thời gian sống của người mắc bệnh lao phổi phụ thuộc chủ yếu vào việc phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ kháng lao. Nếu được chẩn đoán kịp thời và tuân thủ điều trị đầy đủ theo hướng dẫn của Chương trình Chống lao Quốc gia, hầu hết người bệnh có thể hồi phục hoàn toàn và duy trì tuổi thọ gần như bình thường. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, lao phổi có thể tiến triển nặng, gây tổn thương phổi vĩnh viễn hoặc tử vong. Một nghiên cứu tổng hợp cho thấy khoảng 53 - 86% bệnh nhân lao phổi không điều trị sẽ tử vong trong vòng 10 năm kể từ khi mắc bệnh

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam nằm trong nhóm 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất toàn cầu. Mỗi năm, hàng nghìn ca tử vong do lao vẫn được ghi nhận, phần lớn là ở những người không được chẩn đoán kịp thời hoặc không tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị. Thực tế này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động tầm soát, phát hiện sớm và điều trị lao đúng phác đồ.

Vắc xin BCG hiện đang được sử dụng để phòng ngừa các thể lao nặng ở trẻ nhỏ, như lao màng não hoặc lao lan tỏa. Tuy nhiên, vắc xin không có hiệu quả rõ rệt trong việc phòng ngừa lao phổi ở người lớn, do đó không thể thay thế việc phát hiện và điều trị sớm ở nhóm dân số này

Phòng ngừa bệnh lao phổi

Lao là một loại bệnh xã hội, do đó việc phát hiện sớm và điều trị cho người bệnh lao phổi là việc rất quan trọng. Chúng ta có thể phòng ngừa lao phổi bằng cách tiêm vắc xin BCG và tránh tiếp xúc với người mắc bệnh lao phổi, đặc biệt là trong môi trường có nguy cơ lây truyền cao như các trung tâm chăm sóc sức khỏe hoặc nhà tù.

Ngăn chặn lây lan bệnh bằng cách: Người bệnh phải luôn đeo khẩu trang, khi ho hoặc hắt hơi phải che miệng, khạc đờm đúng nơi quy định hoặc khạc đờm vào dụng cụ có nắp đậy và xử lý theo hướng dẫn kiểm soát nhiễm khuẩn. Người bệnh phải được sống trong môi trường thông thoáng, tận dụng ánh sáng mặt trời để diệt khuẩn các vật dụng của người bệnh.

Khả năng lây lan rất nhanh và rộng nên người mắc bệnh phải được cách ly để điều trị. Vấn đề người mắc bệnh lao phổi có chết không đã được giải đáp trong bài viết trên. Nếu bạn nghi ngờ mình có khả năng mắc bệnh, hãy đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và kết luận chính xác nhất.

Xem thêm:

Làm thế nào để trị dứt điểm viêm phổi?

Người bị lao phổi sống được bao lâu?

Bệnh lao phổi: 7 triệu chứng cảnh báo nguy hiểm cần biết!