Amidan to bẩm sinh: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Amidan có vai trò vô cùng quan trọng trong việc tiêu diệt các tác nhân gây bệnh bằng cách tiết ra kháng thể và các lympho bào. Tuy nhiên, nếu amidan to quá mức sẽ ảnh hưởng đến chức năng ăn uống, hít thở và dễ gây viêm nhiễm. Có nhiều nguyên nhân khiến amidan to, một trong số đó là amidan to bẩm sinh. Bạn đã biết gì về tình trạng này?

Tìm hiểu về amidan to bẩm sinh

Amidan là một tổ chức lympho nằm sâu trong cổ họng của chúng ta. Nhiệm vụ chính của nó là tiêu diệt và ngăn chặn các loại vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Vì miệng là một trong những “cửa ngõ” quan trọng bảo vệ cơ thể nên amidan giống như một người “bảo vệ” canh giữ cửa ngõ đó. Như vậy, vai trò của amidan với sức khỏe của chúng ta là vô cùng quan trọng.

Tuy nhiên, amidan to hơn mức bình thường không có nghĩa là tốt cho sức khỏe. Amidan to bẩm sinh sẽ chèn ép cổ họng khiến việc nuốt thức ăn, hít thở khó khăn hơn. Trẻ bị amidan to sẽ khó thở, biếng ăn, ho nhiều. Khi ăn uống rất dễ bị sặc. Amidan to khiến thức ăn, đồ uống bị mắc kẹt nơi cổ họng nên dễ gây viêm họng, viêm amidan hơn bình thường.

Trẻ có amidan phì đại do bẩm sinh sẽ được phát hiện ngay từ khi sinh ra và được di truyền từ bố mẹ. Triệu chứng của tình trạng này dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý khác liên quan đến đường hô hấp. Vì vậy, cha mẹ cần tinh ý và theo dõi thường xuyên mới phát hiện ra.

Dấu hiệu nhận biết amidan to bẩm sinh

Một số dấu hiệu nhận biết dưới đây sẽ giúp cha mẹ phát hiện bệnh viêm amidan phì đại bẩm sinh ở trẻ nhỏ dễ dàng hơn:

• Quan sát trong cổ họng trẻ có thể thấy amidan sưng đỏ một hoặc hai bên.
• Amidan to khiến thức ăn, dịch nhầy bị mắc kẹt ở cổ họng khiến hơi thở của trẻ có mùi hôi. Nếu amidan sưng to và mủ, hơi thở của trẻ còn có thể có mùi tanh, thối rất khó chịu.
• Trẻ có amidan phì đại hít thở khó khăn, nhất là khi trẻ ngủ. Cha mẹ có thể quan sát thấy trẻ ngủ li bì nhưng không được sâu giấc, trẻ có thể bị tỉnh giấc giữa đêm.
• Có những trẻ cảm thấy mệt mỏi nên không chơi đùa vui vẻ như thường.
• Một số trẻ bị amidan to bẩm sinh bị ho khan, ho có đờm. Khi viêm amidan, trẻ có triệu chứng sốt cao.

Amidan to bẩm sinh có nguy hiểm không?

Amidan phì đại bẩm sinh sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ theo nhiều cách và nhiều mức độ khác nhau. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp các biến chứng nguy hiểm. Nguy cơ biến chứng và mức độ nghiêm trọng của biến chứng sẽ tăng lên khi bệnh được phát hiện muộn và hệ miễn dịch, hệ hô hấp của trẻ chưa phát triển toàn diện.

• Việc khó ăn uống, khó thở sẽ khiến trẻ biếng ăn, chậm phát triển thể chất, suy dinh dưỡng, suy nhược cơ thể. Điều này diễn ra lâu dài chắc chắn cũng sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến sự phát triển nhận thức và trí tuệ của trẻ.
• Amidan to bẩm sinh cũng có thể dẫn đến nhiều bệnh hô hấp ở trẻ nhỏ như viêm xoang mãn tính ở trẻ nhỏ, viêm họng mãn tính, viêm mũi, viêm tai giữa,…
• Một số trẻ có amidan phì đại thường xuyên viêm nặng cũng làm tăng nguy cơ mắc viêm cơ tim, viêm xương khớp, viêm cầu thận.
• Ngưng thở khi ngủ ở trẻ em cũng là một biến chứng thường gặp ở trẻ em có amidan phì đại bẩm sinh.

Có một thực tế là amidan phì đại bẩm sinh ở trẻ em rất dễ biến chứng. Vì vậy, ngay khi phát hiện những triệu chứng hoặc nghi ngờ trẻ mắc bệnh, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay. Việc điều trị kịp thời sẽ giúp trẻ giảm triệu chứng khó chịu, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực lên sức khỏe của trẻ và giảm nguy cơ biến chứng.

Điều trị amidan to bẩm sinh

Amidan to bẩm sinh ở trẻ em được điều trị như thế nào tùy tình trạng bệnh thực tế, tình trạng sức khỏe và độ tuổi của trẻ. Dưới đây là một số phương pháp được áp dụng để chữa amidan phì đại.

Điều trị bằng thuốc Tây

Amidan to bẩm sinh có thể gây các triệu chứng viêm dồn dập và nghiêm trọng như sốt cao. Khi đó, mẹ nên cho trẻ đi khám bác sĩ. Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc để kiểm soát viêm do amidan phì đại như:

• Các loại thuốc kháng sinh như amoxicillin, penicillin điều trị amidan quá phát xảy ra do nhiễm trùng.
• Thuốc kháng viêm alpha choay sẽ kiểm soát viêm nhiễm lan rộng, giúp amidan vốn đã phì đại không sưng to quá mức gây khó thở ở trẻ.
• Thuốc giảm đau, hạ sốt dùng trong trường hợp amidan phì đại vị viêm nặng gây đau và sốt.

Cha mẹ cần lưu ý, dùng bất cứ loại thuốc nào cho trẻ cũng cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ chuyên khoa về loại thuốc, liều lượng, cách dùng.

Phẫu thuật cắt amidan

Phẫu thuật cắt amidan là phương pháp có tác dụng loại bỏ hoàn toàn các khối amidan bị phì đại. Việc này giúp làm thông thoáng cổ họng, loại bỏ triệu chứng khó nuốt, khó thở. Cắt amidan cũng ngăn ngừa các triệu chứng trên cùng viêm amidan tái phát nhiều lần. Cắt amidan là thủ thuật đơn giản, có thể thực hiện nhanh chóng. Tuy nhiên, trẻ chỉ được chỉ định cắt amidan khi:

• Trẻ đã trên 4 tuổi và có khả năng miễn dịch tốt.
• Amidan bị phì đại quá mức, viêm thường xuyên, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
• Amidan to bẩm sinh chèn ép đường thở, gây khó thở và khó nuốt nghiêm trọng và có nguy cơ biến chứng hoặc đã xảy ra biến chứng.

Sử dụng các bài thuốc dân gian để hỗ trợ điều trị

Amidan phì đại rất dễ bị sưng viêm và bị viêm thường xuyên. Trong trường hợp này, các bậc cha mẹ thường chọn cách hỗ trợ điều trị sưng viêm amidan cho trẻ bằng các vị thuốc dân gian. Cách này thường chỉ phù hợp với độ tuổi nhất định nên trước khi áp dụng mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc. 

Một số nguyên liệu - vị thuốc có tác dụng trong việc kiểm soát viêm ở amidan như:

• Dùng gừng kiểm soát phì đại amidan: Gừng có chứa lượng lớn hợp chất Cineol có tính kháng khuẩn cao nên có thể hỗ trợ điều trị triệu chứng viêm do vi khuẩn gây ra. Uống nước gừng có thể làm dịu triệu chứng khó chịu ở cổ họng.
• Trong lá diếp cá tươi có hợp chất decanoyl-acetaldehyd, cellulose, 3-oxododecanal là các loại kháng sinh tự nhiên có thể ức chế một số loại vi khuẩn. Diếp cá cũng có thể hỗ trợ quá trình điều trị viêm amidan phì đại. Mẹ dùng diếp cá tươi nấu cùng nước vo gạo sạch trong 5 phút sau đó lấy nước để nguội cho bé uống trong ngày.
• Lá húng tần hay lá húng chanh chứa hợp chất salicylat, chavicol, eugenol cũng có tác dụng trong điều trị triệu chứng viêm. Giã nát lá húng tần rồi lấy nước cốt nhỏ vào cổ họng trẻ cũng làm dịu sưng viêm đáng kể.

Amidan to bẩm sinh sẽ ảnh hưởng đến trẻ ở những mức độ khác nhau phụ thuộc vào mức độ phì đại hoặc phì đại một hay cả hai bên. Tốt nhất, mẹ nên cho trẻ đi khám chuyên khoa tại cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ tư vấn cách chăm sóc cũng như cách điều trị phù hợp với từng độ tuổi của trẻ.