Amphetamin là ma túy gì? Điều trị chất nghiện dạng Amphetamin

Hiện nay, nhiều loại chất kích thích thần kinh trung ương được chỉ định điều trị hiệu quả một số bệnh lý. Tuy nhiên, chúng có khả năng gây nghiện đặc biệt là khi lạm dụng, dùng sai cách. Trong đó, cái tên quen thuộc nhất phải kể đến thuốc Amphetamin. Vậy Amphetamin là ma túy gì? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn. 

Amphetamin là ma túy gì? 

Amphetamin là một loại ma túy kích thích thần kinh trung ương, tạo cảm giác hưng phấn thần kinh, khiến bạn cảm thấy không còn mệt mỏi, căng thẳng nhưng thực chất sẽ gây mê sảng, tăng huyết áp, tăng thân nhiệt và có thể gây động kinh,...Cơ chế gây khoái cảm này trái ngược lại với thuốc phiện (heroin). 

Amphetamin còn được biết đến một cách hợp pháp dưới tên gọi là Dexedrine™ - thuốc được dùng để điều trị tăng động giảm chú ý (ADHD) và béo phì. Dựa trên cơ chế kích thích thần kinh trung ương, một số dẫn xuất khác của Amphetamin cũng được ứng dụng trong điều trị bệnh.

Tuy nhiên, đa phần chúng bị lạm dụng và sử dụng trái phép như một loại chất gây nghiện, dưới tên gọi là ma túy tổng hợp (hay ma túy đá). 

Các chất kích thích dạng Amphetamin gồm những loại nào? 

Amphetamin còn được gọi là ma túy kích thích tổng hợp đầu tiên. Cho đến hiện nay, để phục vụ cho công tác điều trị bệnh, nhóm chất kích thích dạng Amphetamin được tổng hợp dựa trên cơ chế thay thế các nhóm chức khác nhau trên vòng phenyl của Amphetamin. Cụ thể bao gồm các loại: 

Methamphetamine (ma túy đá) 

Methamphetamine là một loại ma túy kích thích tổng hợp có cấu trúc gần giống nhất với Amphetamine, đôi khi được sử dụng để điều trị các bệnh liên quan đến thần kinh và béo phì. Khi mới dùng sẽ tạo cảm giác khỏe khoắn, lâng lâng, tỉnh táo và tăng khả năng tập trung. Điều này khiến nhiều người lạm dụng ma túy đá và dẫn đến phụ thuộc vào chúng. Lâu dài methamphetamine sẽ gây loạn thần, khiến người dùng ảo giác, hoang tưởng hoặc rơi vào trạng thái mê sảng. 

Sở dĩ được gọi là ma túy đá vì bắt nguồn từ tiếng lóng của giới dân chơi tại Mỹ gọi chúng là ice (đá). Bởi methamphetamine ở dạng tinh thể, không dùng để uống mà đốt lên để hít. 

Methamphetamine được đánh giá loại ma túy nguy hiểm hơn cả amphetamine vì có ái lực cao hơn, tính lệ thuộc cao và có khả năng gây độc tế bào thần kinh nghiêm trọng. Tuy nhiên, chúng là bị “thần thánh hóa” rằng giúp giảm stress, tăng khả năng tập trung, làm việc hiệu quả hơn,...

MDMA (3-4-methylendioxymethamphetamin)

MDMA là tên gọi viết tắt của một chất kích thích dạng amphetamin. Đây chính là thuốc lắc, loại thuốc không được chỉ định trong y khoa, chỉ được dùng cho các mục đích giải trí. Người dùng thuốc lắc sẽ cảm thấy nhiều năng lượng hơn, tăng cảm giác khoái cảm và nhạy cảm giác quan hơn. Những trạng thái này sẽ duy trì từ 30 phút đến 6 tiếng sau khi dùng thuốc. 

Không chỉ gây nghiện, MDMA còn gây rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn uống khiến người dùng luôn cảm thấy mệt mỏi, chán ăn khi “thiếu thuốc”. Tử vong do MDMA gây ra thường là do tăng nhiệt độ cơ thể và mất nước.

Ngoài 2 loại chất gây nghiện phổ biến kể trên, các loại chất kích thích dạng Amphetamine còn bao gồm một số khác như: Mephedrone, methcathinone, MDPV,...

Điều trị lạm dụng Amphetamin như thế nào?

Nếu như đã biết rõ Amphetamin là ma túy gì, gồm những loại nào qua những thông tin kể trên thì còn có một thông tin bạn cần lưu ý rằng: Cho đến hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra “thuốc giải” hoàn toàn cho tình trạng nghiện ma túy tổng hợp hay ma túy đá. 

Không chỉ gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe thể chất mà Amphetamin còn là loại ma túy khiến cho con người mất kiểm soát và thực hiện các hành vi gây nguy hiểm cho chính bản thân và người khác. Chính vì thế, kiểm soát tình trạng nghiện Amphetamin là cần thiết. 

Một trong những phương pháp điều trị tốt nhất là điều trị hành vi. Trong đó, bác sĩ sẽ đóng vai trò quan trọng giúp điều chỉnh hành vi giải tỏa áp lực căng thẳng của bệnh nhân bằng cách khác thay vì dùng ma túy đá.

Trường hợp bị sốc ma túy (do dùng quá liều ma túy đá), bệnh nhân sẽ được tắm nước đá và dùng thuốc chống động kinh. Bên cạnh đó, một số thuốc chống rối loạn âu lo cũng được chỉ định hỗ trợ làm giảm tình trạng phấn khích hoặc hoảng sợ quá mức của người bệnh. 

Ngoài ra, một số biện pháp thay đổi thói quen sinh hoạt sau đây cũng góp phần kiểm soát tình trạng nghiện Amphetamin: 

• Không sử dụng ma túy đá dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào. 
• Nhận biết và kiểm tra để can thiệp kịp thời những dấu hiệu nghi ngờ nhiễm trùng do sử dụng chung kim tiêm. 
• Nhận hỗ trợ từ bác sĩ, đội nhóm hỗ trợ cai nghiện ma túy và luôn tuân thủ những quy định, khuyến cáo của họ. 
• Đi khám bác sĩ ngay khi có dấu hiệu kích ứng, ăn uống không có cảm giác ngon miệng, run rẩy, luôn có cảm giác sợ hãi và mệt mỏi. 
• Cố gắng tránh xa những người, những nơi có thể khiến bạn dễ sa vào việc sử dụng ma túy đá. 
• Áp dụng các biện pháp giảm stress khác như tập yoga, thiền định,...

Trên đây là các thông tin giải đáp thắc mắc Amphetamin là ma túy gì, những loại chất kích thích nào thuộc nhóm Amphetamin và cách để kiểm soát lạm dụng các thuốc gây nghiện. Lưu ý rằng cho đến này vẫn chưa có thuốc để “cai” nghiện ma túy tổng hợp hay ma túy đá, thuốc lắc. Cách tốt nhất là bạn cần tránh xa chúng để tránh những tác động tiêu cực đến sức khỏe về thể chất lẫn tinh thần.

Quỳnh Vi 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp