Bàn chân phẳng là gì? Bàn chân phẳng có ảnh hưởng đến sức khoẻ không?

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp giúp cải thiện tình trạng bàn chân phẳng. Đồng thời, đưa ra những lời khuyên hữu ích giúp bạn đối mặt với tình trạng bàn chân phẳng. Hãy cùng tìm hiểu ngay qua bài viết “Bàn chân phẳng” bạn nhé!

Tìm hiểu tình trạng bàn chân phẳng

Bàn chân phẳng là gì?

Trong điều kiện bình thường, lòng bàn chân có một khoảng trống tự nhiên khi đứng thẳng, tạo nên vòm cong giúp nâng đỡ cơ thể. Nhờ cấu trúc này, bàn chân có khả năng hấp thụ lực tác động và phân bổ trọng lượng một cách hiệu quả khi di chuyển. Vòm chân hoạt động tương tự như một bộ giảm xóc, hỗ trợ dáng đi và giữ thăng bằng, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến tư thế bước chân của mỗi người.

Bàn chân phẳng, hay còn gọi là bàn chân bẹt, là tình trạng vòm chân không hình thành hoặc rất thấp, khiến toàn bộ lòng bàn chân tiếp xúc gần như hoàn toàn với mặt đất. Khi đứng hoặc đi lại, lòng bàn chân có thể bị ép vào trong, làm mũi chân hướng ra ngoài, ảnh hưởng đến cách di chuyển. Đây là một hiện tượng phổ biến, thường xuất hiện từ khi sinh ra và không gây đau đớn. 

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bàn chân phẳng có thể phát triển do chấn thương hoặc một số yếu tố tác động khác, dẫn đến mất cân bằng liên kết ở chân, gây đau nhức ở mắt cá chân và đầu gối. Để cải thiện tình trạng này, có thể áp dụng các bài tập hỗ trợ hoặc sử dụng dụng cụ chỉnh hình giúp giảm áp lực và cải thiện tư thế bàn chân.

Bàn chân phẳng do nguyên nhân nào gây ra?

Bàn chân phẳng ở trẻ nhỏ thường có nguyên nhân bẩm sinh. Tuy nhiên, ngoài yếu tố di truyền, một số tác động khác như chấn thương hoặc sự suy yếu của hệ cơ và gân cũng có thể dẫn đến tình trạng này. Trong một số trường hợp, bàn chân phẳng có thể ảnh hưởng đến sự liên kết của các khớp ở chân, gây đau nhức ở mắt cá chân và đầu gối.

Triệu chứng bàn chân phẳng

Bàn chân phẳng được phân loại như thế nào?

Bàn chân phẳng được chia thành hai loại chính là bàn chân phẳng sinh lý và bàn chân phẳng bệnh lý. Bàn chân bẹt sinh lý là một biến thể của bàn chân bình thường, có cấu trúc mềm dẻo, không gây đau và không ảnh hưởng nhiều đến chức năng vận động. 

Hầu hết những người có bàn chân phẳng sinh lý không cần điều trị đặc biệt. Ngược lại, bàn chân phẳng bệnh lý thường có cấu trúc cứng, gây mất chức năng nâng đỡ và di chuyển của bàn chân. Trong nhiều trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cần can thiệp y tế hoặc phẫu thuật để điều chỉnh tình trạng này.

Việc xác định đúng loại bàn chân phẳng là rất quan trọng để có phương pháp can thiệp phù hợp. Trong nhiều trường hợp, các bài tập hỗ trợ và thiết bị chỉnh hình có thể giúp cải thiện tình trạng này. Tuy nhiên, với những trường hợp nghiêm trọng hơn, người bệnh có thể cần điều trị y tế chuyên sâu để tránh những ảnh hưởng tiêu cực.

Bàn chân phẳng biểu hiện như thế nào?

Đau bàn chân là triệu chứng lâm sàng phổ biến nhất ở bệnh nhân bàn chân phẳng. Cơn đau này thường xuất phát từ sự căng thẳng quá mức của các cơ và dây chằng, do thiếu vòm nâng đỡ, làm gia tăng áp lực lên các cấu trúc xương khớp. 

Việc thiếu vòm có thể dẫn đến hiện tượng phân bổ không đều trọng lượng cơ thể, gây tổn thương cho các khớp dưới, đặc biệt là đầu gối và hông. Tình trạng này không chỉ gây đau mà còn làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn cơ xương khớp, chẳng hạn như viêm khớp và thoái hóa khớp. Hơn nữa, áp lực kéo dài lên các khớp có thể khiến cổ chân xoay vào trong, làm thay đổi cơ học động học và dẫn đến các vấn đề về tư thế, bước đi không ổn định.

Hội chứng bàn chân phẳng còn có tác động không nhỏ đến các bộ phận khác của cơ thể, bao gồm mắt cá chân, bắp chân, hông và cẳng chân. Việc phân bổ trọng lượng cơ thể không đồng đều do sự thiếu hụt vòm bàn chân có thể dẫn đến hiện tượng mòn giày không đều hoặc mòn giày nhanh hơn so với bình thường, tạo ra sự bất ổn trong quá trình di chuyển. Điều này làm gia tăng nguy cơ phát triển các vấn đề về cơ, gân và khớp ở các vùng này.

Trong những trường hợp nặng, hội chứng bàn chân bẹt có thể gây ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ thần kinh và cột sống, đặc biệt là ở trẻ em. Tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, như rối loạn sự phát triển thể chất, ảnh hưởng đến khả năng vận động, dẫn đến các vấn đề về chiều cao và tư thế. Vì vậy, khi phát hiện các dấu hiệu của bàn chân phẳng, đặc biệt là khi kèm theo cơn đau kéo dài hoặc thay đổi về tư thế đi lại, việc thăm khám và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bàn chân phẳng

Phương pháp chẩn đoán bàn chân phẳng

Để chẩn đoán bàn chân phẳng, bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp khám lâm sàng và chẩn đoán hình ảnh. Trước tiên, bác sĩ sẽ thực hiện quan sát trực tiếp hai bàn chân từ các góc độ khác nhau, như phía trước, phía sau và yêu cầu bệnh nhân đứng trên ngón chân để kiểm tra độ linh hoạt của vòm bàn chân. 

Ngoài ra, để xác định rõ hơn về cấu trúc và mức độ ảnh hưởng, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể được sử dụng bao gồm: Chụp X-quang, chụp CT, siêu âm hoặc phương pháp chụp cộng hưởng từ (MRI) để đánh giá toàn diện cả mô cứng và mềm.

Phương pháp cải thiện triệu chứng bàn chân phẳng

Khi bàn chân phẳng gây đau đớn, có một số phương pháp điều trị có thể giúp giảm triệu chứng và cải thiện tình trạng. Một trong những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả là sử dụng các dụng cụ hỗ trợ vòm, như lót giày hoặc đệm vòm. Mặc dù phương pháp này không thể chữa trị hoàn toàn bàn chân phẳng, nhưng nó giúp giảm đau và tạo sự thoải mái khi di chuyển.

Luyện tập kéo dãn cơ, đặc biệt là các bài tập căng gân, cũng rất hữu ích trong việc giảm cơn đau và cải thiện độ linh hoạt cho bàn chân. Bên cạnh đó, việc sử dụng giày hỗ trợ đặc biệt, thay vì dép hoặc giày thông thường, giúp phân phối lại trọng lượng cơ thể đều hơn và giảm áp lực lên các cấu trúc liên quan.

Áp dụng các phương pháp vật lý trị liệu như xoa bóp hoặc liệu pháp nhiệt có thể giúp cải thiện hình dạng và cấu trúc bàn chân, đồng thời giảm thiểu cơn đau do bàn chân phẳng gây ra. Trong trường hợp bệnh nhân thừa cân, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện chế độ giảm cân để giảm áp lực lên đôi chân và từ đó hạn chế các triệu chứng của bệnh.

Cuối cùng, nếu các phương pháp điều trị không hiệu quả và bệnh nhân gặp phải biến chứng nghiêm trọng như bong gân hoặc tổn thương cấu trúc bàn chân, phương pháp phẫu thuật có thể được xem xét để điều chỉnh hình dạng và chức năng của bàn chân, giúp cải thiện khả năng vận động.

Bàn chân phẳng có thể gây đau đớn và ảnh hưởng đến chức năng di chuyển. Mặc dù nhiều trường hợp không cần điều trị, nhưng khi triệu chứng nghiêm trọng, việc thăm khám và áp dụng các biện pháp điều trị thích hợp sẽ giúp cải thiện tình trạng và giảm đau hiệu quả.