Bệnh ảo tưởng là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách khắc phục

Ảo tưởng là thuật ngữ khá quen thuộc đối với chúng ta. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ bệnh ảo tưởng là gì cũng như nguyên nhân và dấu hiệu của căn bệnh này. Chính vì thế, rất nhiều trường hợp người bệnh không hề biết bản thân đang mắc bệnh ảo tưởng dẫn đến nhiều hệ lụy và tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống.

Bệnh ảo tưởng là gì?

Ảo tưởng là tình trạng người bệnh có tư duy sai lệch về một sự vật, hiện tượng so với góc nhìn của người bình thường. Đáng chú ý, người bệnh thường tin tưởng vào những gì mình thấy và không nhận thức được sự khác thường trong những tư duy của mình. Rất nhiều người mắc bệnh nhưng không biết bệnh ảo tưởng là gì dẫn đến những suy nghĩ và hành động mất kiểm soát.

Bệnh ảo tưởng là một dạng rối loạn tâm thần vì có liên quan đến quá trình xử lý thông tin của não bộ hoặc hình ảnh người bệnh nhìn thấy bị thay đổi trong trường hợp bộ não có vấn đề.

Phân loại bệnh ảo tưởng

Bệnh ảo tưởng có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm:

• Ảo tưởng thị giác: Người bệnh thường nhìn thấy những hình ảnh méo mó, sai lệch so với thực tế.
• Ảo tưởng xúc giác: Người bệnh xuất hiện những cảm giác lạ trên cơ thể như lạnh, tê, điện giật, nóng, có con vật bò dưới da,... dù không hề tiếp xúc với những hiện tượng, con vật trong thực tế.
• Ảo tưởng khứu giác và vị giác: Hai hình thức ảo tưởng này thường xuất hiện cùng nhau. Người bệnh sẽ ngửi thấy hoặc cảm nhận được mùi vị lạ mà chỉ có họ mới thấy và không hề có thật.
• Ảo tưởng thính giác: Người bệnh sẽ nghe thấy một số âm thanh không có thật, do họ tưởng tượng ra và chỉ mình họ mới có thể nghe thấy những âm thanh này.

Nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh ảo tưởng

Hiểu rõ vấn đề này sẽ giúp chúng ta phát hiện sớm tình trạng ảo tưởng ở người thân. Tuy nhiên, việc xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh ảo tưởng là gì khá khó khăn. Dưới đây là 3 nguyên nhân chính gây ra bệnh ảo tưởng.

Nguyên nhân thực tổn

Đây là các nguyên nhân do tổn thương não bộ như:

• Nhiễm độc, nhiễm trùng thần kinh;
• Chấn thương sọ não;
• Hoạt động của não bị ảnh hưởng do bệnh lý;
• Bệnh mạch máu não, u não, teo não.

Nguyên nhân tâm lý

Tâm lý cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng ảo tưởng. Trong đó, thường gặp nhất là do stress, sang chấn tâm lý,... Tình trạng này kéo dài có thể khiến não bộ hoạt động quá mức dẫn đến tổn thương. Bên cạnh đó, những cú sốc tâm lý hay ký ức đau buồn cũng có thể ám ảnh trong trí nhớ của họ khiến họ chìm sâu vào ảo tưởng và không phân biệt được thực tế.

Nguyên nhân xã hội

Ảo tưởng cũng có thể xảy ra do sự lạc lõng trong môi trường xã hội hiện đại, cách giáo dục hoặc môi trường sống không phù hợp.

Người bị bệnh ảo tưởng sẽ có những thay đổi từ thói quen sinh hoạt đến cách cư xử hàng ngày với những dấu hiệu như:

• Không thể tự chủ: Người bệnh bị sai khiến từ bên trong nên làm những việc khác thường mà không kiểm soát.
• Nghe thấy những âm thanh không rõ ràng từ bên trong đầu, tai hoặc trong bụng.
• Luôn hoài nghi và đề phòng mọi thứ xung quanh.
• Có xu hướng tôn vinh bản thân, cho rằng bản thân tài giỏi, có năng lực siêu nhiên.
• Có cảm giác xa cách với những người thân thiết trong gia đình, từ đó người bệnh luôn muốn lảng tránh, đi khỏi nhà và không muốn sống cùng gia đình.

Đáng chú ý, các dấu hiệu của bệnh ảo tưởng sẽ thay đổi theo thời gian. Nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời, bệnh sẽ có xu hướng gia tăng khó kiểm soát.

Cách khắc phục bệnh ảo tưởng

Bên cạnh bệnh ảo tưởng là gì, cách khắc phục bệnh lý này cũng là vấn đề được rất nhiều người quan tâm. Tình trạng ảo tưởng có thể được khắc phục bằng các biện pháp sử dụng thuốc và trị liệu tâm lý.

Với phác đồ sử dụng thuốc, người bệnh ảo tưởng không cần nhập viện mà có thể theo dõi tại nhà. Tùy vào tình trạng thực tế, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc theo mức độ nặng, nhẹ tương ứng. Các loại thuốc này sẽ giúp kiểm soát triệu chứng bệnh hiệu quả nhờ tác động tới chất dẫn truyền thần kinh dopamine. Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ sẽ chỉ định nhập viện như:

• Người bệnh được hội chẩn liên chuyên khoa kèm theo khám thần kinh.
• Người bệnh có nhiều hành vi tiêu cực như không chấp nhận điều trị, muốn tự sát, bạo lực,...
• Người bệnh có xu hướng gây nguy hiểm cho người khác, gây rối trật tự.

Bên cạnh dùng thuốc, bệnh ảo tưởng có thể áp dụng trị liệu bằng liệu pháp tâm lý. Mục đích của phương pháp này nhằm giúp người bệnh thay đổi suy nghĩ sai lệch để trở lại trạng thái bình thường trước đây. Đồng thời, đây cũng là cách giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp, năng lực làm việc của người bệnh.

Trong quá trình trị liệu, những người thân trong gia đình và người xung quanh cũng đóng vai trò quan trọng. Sự chia sẻ từ những người xung quanh sẽ giúp người bệnh có được sự được sự đồng cảm, cải thiện hiệu quả quá trình trị liệu.

Trên đây là những thông tin chi tiết về bệnh ảo tưởng. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về khái niệm bệnh ảo tưởng là gì cũng như có thêm kiến thức để nhận diện và khắc phục tình trạng này hiệu quả nhất.