Bệnh mù màu là do đâu? Có thể chữa trị được không?

Bệnh mù màu hay còn gọi là rối loạn sắc giác khiến người bị không phân biệt được các màu sắc khác nhau. Đặc biệt là giữa các màu xanh lá và đỏ, xanh dương và vàng. Với những trường hợp mù màu nhẹ sẽ không gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống nhưng tình trạng nặng hơn thì rất nguy hiểm chẳng hạn như không phân biệt được màu của đèn giao thông.

Bệnh mù màu là gì?

Bệnh mù màu hay còn gọi là sắc giác là tình trạng mà mắt không thể phân biệt được màu sắc của các vật thể như đỏ, xanh lá, lam hoặc khi các màu này bị trộn lẫn với nhau. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh mà khả năng nhận thức màu sắc trước đó bị giảm hoặc không còn nhìn thấy nữa.

Khi chúng ta nhìn một vật thể nào đó hình ảnh của nó sẽ được hội tụ trên võng mạc. Trong võng mạc có 2 loại tế bào là tế bào hình nón với chức năng phân biệt màu sắc và tế bào hình que chỉ phản ứng với ánh sáng giúp chúng ta nhìn vào đêm.

Do đó cơ chế gây mù màu là khi các tế bào hình nón không hoạt động hay phát hiện màu khác với bình thường. Bệnh mù màu nhẹ xảy ra khi chỉ có 1 tế bào hình nón không hoạt động hoặc nó phát hiện ra một màu khác bình thường.

Rối loạn sắc giác hoặc không phân biệt được màu sắc thật gọi là bệnh mù màu

Nguyên nhân của bệnh mù màu

Mù màu là một bệnh di truyền do đột biến ảnh hưởng đến một cặp nhiễm sắc thể giới tính (XX ở nữ và XY ở nam). Bệnh mù màu là do đột biến hoặc do không có gen trên nhiễm sắc thể X gây ra rối loạn phân biệt màu sắc, gen này là gen lặn.

Những bé trai nào nhận gen này thì khó phân biệt màu sắc vì nhiễm sắc thể Y không có gen màu sắc trội để lấn át gen mù màu. Còn bé gái nào mắc bệnh này là do có cả 2 gen mù màu của cả ba lẫn mẹ. Nếu chỉ có 1 gen thì không sao cả vì nhiễm sắc thể trên X còn lại có thể chống lại gen mù màu. Đó là lý do vì sao nam giới mắc bệnh mù màu nhiều hơn nữ.

Một số nguyên nhân khác không phải do di truyền gây ra như: 

• Mắc các bệnh lý liên quan đến dây thần kinh thị giác, võng mạc, tật khúc xạ về mắt,...
• Tiếp xúc với các chất hoá học như dung môi hữu cơ.
• Tổn thương mắt cho chấn thương.
• Đục thuỷ tinh thể.
• Do tuổi tác.

Có những trường hợp mù màu nào?

Mù màu xanh lá và đỏ

Tình trạng không phân biệt được màu đỏ và xanh lá là khi tế bào hình nón màu đỏ và màu xanh lá không hoạt động bình thường. Bạn có thể thấy màu đỏ thành màu xám đen và màu xanh lá thành vàng nhạt.

Mù màu xanh lam và vàng

Loại mù màu này ảnh hưởng cả nam và nữ như nhau, xảy ra rất ít chỉ có 1/10.000 mắc phải. Nguyên nhân là do tế bào hình nón màu xanh lam và vàng không hoạt động chính xác. Bạn có thể thấy màu xanh làm thành xanh lá, màu vàng, đỏ thành hồng hoặc màu vàng thành xám, tím.

Có nhiều loại mù màu hay không thể phân biệt giữa một số màu như đỏ và xanh lá, xanh lam và vàng

Mù màu hoàn toàn

Mù màu hoàn toàn hình nón: Xảy ra khi 2 trong 3 tế bào hình nón đỏ, lục hoặc lam không hoạt động. Khi chỉ có một loại hình nón hoạt động, nó có thể khó phân biệt màu này với màu khác. 

Mù màu hoàn toàn dạng que: Đây là dạng mù màu nghiêm trọng nhất. Không có tế bào hình nón có sắc tố nào cảm nhận được ánh sáng. Kết quả là thế giới chỉ có màu đen - trắng - xám.

Bệnh mù màu có nguy hiểm không?

Bản chất bệnh mù màu không gây ra các vấn đề sức khỏe khác. Hầu hết những người bị mù màu đều có cuộc sống bình thường và hạnh phúc. Nó không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản hoặc đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, nó sẽ là căn bệnh nguy hiểm nếu như không còn phân biệt được màu của đèn giao thông.

Bệnh mù màu rất nguy hiểm với những người tham gia giao thông vì không thể phân biệt màu của đèn tín hiệu

Bệnh mù màu có chữa được không?

Hiện tại không có cách nào để chữa hết bệnh mù màu, đặc biệt là khi di truyền. Tuy nhiên vẫn có một số cách để tăng nhận biết màu sắc cho người bệnh như:

Sử dụng kính màu dựa trên bộ lọc Bragg, mặc dù những thấu kính này có hiệu quả, nhưng chúng đắt tiền và không tương thích với các loại rối loạn thị giác khác.

Ngoài ra, đã có nghiên cứu được thực hiện trên một dẫn xuất rhodamine đưa vào kính áp tròng để lọc ra các dải bước sóng (≈545-575 nm) để điều chỉnh chứng mù màu. Đánh giá khả năng tương thích sinh học của kính áp tròng với người là không độc hại. Chứng minh này cho thấy tiềm năng của loại kính áp tròng này trong tương lai.

Tóm lại, bệnh mù màu phần lớn là do di truyền. Ngoài ra, có một số trường hợp do các bệnh lý khác có thể phòng tránh và điều trị được. Bệnh mù màu nhẹ thường không ảnh hưởng nhiều đến tính mạng. Tuy nhiên, nó hạn chế khả năng của bạn trong những công việc đòi hỏi khả năng cảm nhận màu sắc, di chuyển như tài xế, hoạ sĩ, phi công,...

Cao Hiếu

Nguồn tham khảo: Tổng hợp