Biểu hiện của trẻ bị viêm phổi và các dấu hiệu cần nhập viện ngay

Viêm phổi là một trong những bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới phổ biến và nguy hiểm nhất ở trẻ em. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi trên toàn cầu. Bệnh thường do vi khuẩn, virus hoặc nấm xâm nhập vào phổi và gây viêm nhiễm. Việc nhận biết sớm biểu hiện của trẻ bị viêm phổi giúp điều trị kịp thời và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ

Viêm phổi ở trẻ là tình trạng nhiễm trùng bên trong phổi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, nguyên nhân phổ biến nhất và nguy hiểm nhất đó là vi khuẩn Streptococcus pneumoniae (hay còn gọi là phế cầu khuẩn). Khi virus tấn công cơ quan này và tạo ra những ổ nhiễm trùng. Vi khuẩn này lây truyền qua đường hô hấp (giọt bắn khi ho, hắt hơi), lây qua tiếp xúc với mầm bệnh hay thậm chí là tiếp xúc với người lành mang vi khuẩn phế cầu.

Một số nguyên nhân khác cũng khiến trẻ bị viêm phổi đó là: Môi trường ô nhiễm, virus khác, ký sinh trùng, lao, nấm, trẻ thường xuyên hít phải khói thuốc lá thụ động... cũng có thể là yếu tố dẫn đến phản ứng viêm ở các cơ quan đường hô hấp.

Biểu hiện của trẻ bị viêm phổi

Biểu hiện về hô hấp

Viêm phổi thường khởi phát âm thầm nhưng lại để lại những triệu chứng viêm phổi điển hình khá rõ ràng trên hệ hô hấp của trẻ. Đáng chú ý nhất là triệu chứng ho, có thể là ho khan hoặc ho có đờm. Đờm có màu sắc đa dạng từ trắng, vàng đến xanh. Tiếng ho dai dẳng, quấy nhiễu giấc ngủ của trẻ, đặc biệt về đêm hoặc khi trẻ nằm ngủ. Thậm chí, hoạt động bú, ăn hay khóc cũng có thể khiến cơn ho trở nên dữ dội hơn.

Bên cạnh ho, khó thở là một tín hiệu đáng báo động khác của bệnh viêm phổi. Trẻ bị viêm phổi thường thở nhanh, hơi thở nông, thậm chí phải huy động các cơ hô hấp phụ như cánh mũi phập phồng, lồng ngực bị rút lõm. Tiếng thở rít, khò khè hoặc thở bằng miệng cũng là những biểu hiện thường gặp. Đau ngực cũng là một triệu chứng có thể xuất hiện. Trẻ lớn sẽ cảm thấy đau tức ngực khi ho hoặc thở sâu, trong khi trẻ nhỏ thường biểu hiện sự khó chịu bằng cách quấy khóc, bứt rứt.

Theo một nghiên cứu trên Tạp chí Y học New England, 95% trẻ em bị viêm phổi có ít nhất một trong các triệu chứng hô hấp kể trên. Do đó, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý đến những biểu hiện của trẻ bị viêm phổi ở hệ hô hấp để phát hiện sớm nguy cơ viêm phổi, từ đó đưa trẻ đi khám và điều trị kịp thời.

Các triệu chứng toàn thân của trẻ bị viêm phổi

Triệu chứng của bệnh viêm phổi ở trẻ em cũng bao gồm các triệu chứng toàn thân. Viêm phổi không chỉ ảnh hưởng đến hệ hô hấp mà còn tác động tiêu cực đến toàn bộ cơ thể trẻ, đặc biệt là ở trẻ nhỏ có sức đề kháng yếu. Triệu chứng phổ biến nhất là sốt cao, thường trên 38 độ C và có thể lên tới 39 - 40 độ C. Sốt kéo dài dai dẳng, không thuyên giảm dù đã sử dụng thuốc hạ sốt là một dấu hiệu đáng lo ngại.

Kèm theo sốt, trẻ thường rơi vào trạng thái mệt mỏi, li bì. Biểu hiện rõ rệt nhất là kém ăn, bỏ bú, ngủ nhiều hơn bình thường và khó đánh thức. Trẻ trở nên lừ đừ, không còn hứng thú với các hoạt động vui chơi như trước. Ngoài ra, viêm phổi còn có thể gây ra một loạt các triệu chứng khác như: Đau đầu, nôn mửa, tiêu chảy. Da của trẻ trở nên xanh xao, môi tím tái do thiếu oxy. Trong một số trường hợp nặng, trẻ có thể bị co giật, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Theo một nghiên cứu của Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), sốt cao là triệu chứng phổ biến nhất của viêm phổi ở trẻ em, chiếm tới 90% các trường hợp. Mệt mỏi và kém ăn cũng là những biểu hiện thường gặp, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Biểu hiện viêm phổi ở trẻ đặc trưng theo từng độ tuổi

Các biểu hiện của trẻ bị viêm phổi có thể khác nhau theo từng giai đoạn phát triển của bé, đòi hỏi sự quan sát tỉ mỉ của cha mẹ và các chuyên gia y tế. Cụ thể là:

• Ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 2 tháng tuổi, viêm phổi thường khởi phát âm thầm với các dấu hiệu như: Thở nhanh, thở khò khè. Trẻ có thể bỏ bú, bú kém hoặc khó bú do khó thở và mệt mỏi. Tình trạng li bì, ngủ li bì và co giật cũng có thể xảy ra, đặc biệt trong các trường hợp nặng.
• Trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi thường biểu hiện rõ ràng hơn với sốt cao, ho nhiều kèm theo đờm, khó thở và thở nhanh. Trẻ cũng trở nên mệt mỏi, quấy khóc và có thể kém ăn, bỏ bú.
• Trẻ trên 5 tuổi thường có các triệu chứng tương tự như trẻ nhỏ, nhưng thường rõ ràng và dễ nhận biết hơn. Trẻ có thể mô tả được các triệu chứng như đau ngực, khó thở, giúp cho việc chẩn đoán trở nên dễ dàng hơn.

Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Pediatrics, trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi có nguy cơ cao nhất bị biến chứng nặng do viêm phổi, với tỷ lệ tử vong lên tới 10%. Do đó, việc nhận biết sớm các biểu hiện đặc trưng theo từng độ tuổi là vô cùng quan trọng.

Các triệu chứng viêm phổi ở trẻ cần nhập viện để điều trị

Viêm phổi ở trẻ em có thể diễn biến rất nhanh chóng và trở nên nguy hiểm nếu không được can thiệp kịp thời. Nếu thấy những dấu hiệu nguy hiểm sau đây, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức:

• Trẻ thở rất nhanh, khó thở: Đây là dấu hiệu cho thấy phổi của trẻ đang bị tổn thương nghiêm trọng, không đủ khả năng cung cấp oxy cho cơ thể. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ dưới 2 tháng tuổi thở nhanh hơn 60 lần/phút, trẻ từ 2 tháng đến 12 tháng tuổi thở nhanh hơn 50 lần/phút, và trẻ từ 1 đến 5 tuổi thở nhanh hơn 40 lần/phút được coi là thở nhanh bất thường.
• Trẻ tím tái quanh môi, đầu ngón tay, ngón chân: Đây là biểu hiện của tình trạng thiếu oxy trong máu (tím tái trung ương), có thể dẫn đến tổn thương não và các cơ quan khác.
• Trẻ co giật: Co giật là một biến chứng nguy hiểm của viêm phổi, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Co giật có thể gây tổn thương não không hồi phục nếu không được xử lý kịp thời.
• Trẻ bỏ bú, không uống được nước: Điều này cho thấy trẻ đang rất mệt mỏi và mất nước, có thể dẫn đến suy kiệt và các biến chứng khác.
• Trẻ li bì, ngủ li bì, khó đánh thức: Đây là dấu hiệu của tình trạng nhiễm trùng nặng, có thể gây tổn thương não và các cơ quan khác.
• Trẻ sốt cao không hạ: Sốt cao kéo dài có thể gây mất nước, rối loạn điện giải và co giật, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

Viêm phổi ở trẻ em là một bệnh lý nguy hiểm, có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như: Nhiễm trùng huyết, tràn mủ màng phổi, viêm màng não, suy hô hấp cấp... nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm biểu hiện của trẻ bị viêm phổi là rất quan trọng. Cha mẹ và người chăm sóc trẻ cần đặc biệt lưu ý đến những thay đổi bất thường của trẻ, đặc biệt là các triệu chứng liên quan đến hô hấp, toàn thân và các dấu hiệu đặc trưng theo từng độ tuổi để đưa trẻ đi thăm khám và điều trị kịp thời.

Viêm phổi là tình trạng nguy hiểm có thể đe dọa sức khỏe, tính mạng của trẻ. Do đó, ba mẹ nên phòng bệnh sớm cho trẻ bằng vắc xin giúp tránh được nguy cơ mắc bệnh, diễn biến nặng và tử vong. 

Hiện nay, Trung tâm tiêm chủng Long Châu có đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh viêm phổi cho trẻ em và người lớn. Khi đến tiêm chủng tại Long Châu, khách hàng sẽ được khám sàng lọc bởi bác sĩ, tư vấn gói vắc xin phù hợp, theo dõi trong và sau khi tiêm để đảm bảo an toàn.