Cá đuối: Ăn có tốt không? Giá trị dinh dưỡng và lưu ý khi sử dụng

Khi ngày càng nhiều người tìm kiếm nguồn thực phẩm lành mạnh, giàu đạm và ít béo, cá đuối nổi lên như một lựa chọn hấp dẫn. Loại cá này không chỉ có hình dạng độc đáo mà còn sở hữu giá trị dinh dưỡng đáng kể. Tuy nhiên, để tận dụng tốt lợi ích từ cá đuối, cần có hiểu biết đúng đắn về cách chọn, sơ chế và sử dụng.

Cá đuối là cá gì? Ăn có tốt không?

Trước khi xét đến lợi ích sức khỏe, hãy cùng tìm hiểu cá đuối là loài cá như thế nào và tại sao nó lại phổ biến trong ẩm thực Việt Nam.

Theo đó, cá đuối là loài cá thuộc lớp sụn và họ Dasyatidae, sống chủ yếu ở vùng nước mặn ven biển, cửa sông và một số loại cũng có thể thích nghi với nước lợ. Thân cá có dạng dẹt, hình cánh quạt với phần đuôi dài như roi, giúp chúng di chuyển linh hoạt dưới đáy biển.

Tại Việt Nam, một số loại cá đuối phổ biến bao gồm:

• Cá đuối nghệ: Da màu vàng nghệ, thường được dùng trong các món kho nghệ đặc sản miền Trung.
• Cá đuối gai: Có phần gai nhọn ở đuôi, cần sơ chế kỹ trước khi ăn.
• Cá đuối trắng: Thịt mềm, thơm, ít tanh và thường xuất hiện trong món lẩu hoặc nướng muối ớt.

Về mặt ẩm thực, cá đuối được sử dụng phổ biến ở các tỉnh ven biển miền Trung và miền Nam, góp mặt trong nhiều món ăn dân dã đến đặc sản cao cấp.

Câu trả lời cho câu hỏi “cá đuối ăn có tốt không?” là có. Đây là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp nguồn đạm chất lượng cao và ít chất béo. Tuy nhiên, người dùng cần chú ý đến cách sơ chế và nấu chín để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Giá trị dinh dưỡng của cá đuối

Cá đuối không chỉ được ưa chuộng bởi hương vị mà còn bởi thành phần dinh dưỡng đáng chú ý, đặc biệt phù hợp với những người quan tâm đến sức khỏe.

Theo ước tính, trong 100g cá đuối, thành phần dinh dưỡng gồm:

• Năng lượng: Có khoảng 90 - 100kcal;
• Protein: 18 - 20g, là nguồn đạm chất lượng cao;
• Chất béo: Rất thấp, chỉ khoảng 1 - 2g;
• Không chứa carbohydrate;
• Giàu vitamin B12, B3, B6, kẽm, phốt pho;
• Chứa collagen tự nhiên từ sụn cá;
• Axit béo omega-3 ở mức trung bình: Cao hơn nhiều cá nước ngọt nhưng lại thấp hơn cá hồi.

Nhờ hàm lượng dinh dưỡng cân bằng, cá đuối là lựa chọn phù hợp trong các chế độ ăn uống lành mạnh, đặc biệt với người cần tăng cơ, giảm mỡ hoặc phục hồi thể lực.

Ăn cá đuối có lợi gì cho sức khỏe?

Nhờ thành phần giàu dinh dưỡng, cá đuối có thể hỗ trợ cải thiện nhiều chức năng trong cơ thể. Dưới đây là những lợi ích tiêu biểu mà cá đuối mang lại, bao gồm:

• Hỗ trợ hệ tim mạch: Cá đuối chứa lượng omega-3 vừa phải và rất ít cholesterol, giúp giảm viêm, ngăn ngừa mảng xơ vữa động mạch, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch. Do đó, ăn cá đuối đều đặn giúp duy trì huyết áp ổn định và bảo vệ sức khỏe tim mạch về lâu dài.
• Tốt cho cơ - xương - khớp: Nhờ chứa collagen tự nhiên từ sụn cùng lượng protein cao, cá đuối hỗ trợ tăng cường sức khỏe cho khớp, giúp tái tạo mô liên kết và làm chậm quá trình thoái hóa.
• Giúp phục hồi thể lực: Hàm lượng protein dồi dào trong cá đuối giúp bổ sung năng lượng và thúc đẩy tái tạo mô cơ. Đây là lựa chọn lý tưởng cho người lao động thể chất, vận động viên, hoặc người vừa trải qua ốm dậy cần hồi phục nhanh.
• Hỗ trợ giảm cân: Với lượng calo thấp và ít chất béo, cá đuối là thực phẩm phù hợp cho người đang trong chế độ ăn kiêng. Ăn cá đuối giúp no lâu mà không gây tăng cân nếu chế biến đúng cách.
• Tốt cho não bộ và hệ thần kinh: Cá đuối cung cấp vitamin B12, kẽm và magie - những vi chất quan trọng cho hoạt động thần kinh, giúp cải thiện trí nhớ, giảm căng thẳng và tăng sự tỉnh táo.

Những rủi ro khi ăn cá đuối không đúng cách

Mặc dù bổ dưỡng nhưng cá đuối cũng có thể gây hại nếu chế biến hoặc sử dụng sai cách. Cùng điểm qua những rủi ro tiềm ẩn khi ăn cá đuối không đúng cách, cụ thể như sau:

• Cá đuối có độc: Một số loài cá đuối có gai độc ở đuôi, có thể gây đau nhức hoặc phản ứng dị ứng nếu không xử lý kỹ. Khi mua, cần nhờ người bán hoặc người có kinh nghiệm loại bỏ phần gai này.
• Không ăn sống hoặc tái: Cá đuối sống dễ chứa ký sinh trùng, vi khuẩn nếu không được nấu chín kỹ. Ăn cá chưa chín có thể gây rối loạn tiêu hóa, thậm chí nhiễm trùng.
• Mùi khai amoniac đặc trưng: Cá đuối dễ có mùi khai nếu không tươi hoặc bảo quản sai. Mùi này đến từ chất amoniac tự nhiên phân hủy trong mô cá. Cá tươi sẽ có mùi nhẹ và dễ khử.

Ngoài ra, những đối tượng sau đây nên hạn chế hoặc không ăn cá đuối để bảo vệ sức khỏe, bao gồm:

• Người có hệ tiêu hóa yếu;
• Phụ nữ mang thai nên hỏi ý kiến bác sĩ nếu muốn ăn cá biển.

Cách chọn, sơ chế và chế biến cá đuối đúng cách

Chọn được cá đuối tươi ngon và biết cách khử mùi đúng là chìa khóa để có món ăn an toàn, thơm ngon. Dưới đây là hướng dẫn cách chọn, sơ chế và chế biến cá đuối đúng cách, cụ thể như sau:

Cách chọn cá đuối tươi

Khi chọn mua cá đuối, bạn nên lựa chọn những con có đặc điểm sau đây:

• Mắt cá trong, không đục;
• Da sáng màu, không nhớt;
• Không có mùi khai nồng;
• Ưu tiên mua ở cửa hàng hải sản uy tín

Cách sơ chế khử mùi hiệu quả

Việc chế biến cá đuối đúng cách sẽ đảm bảo giữ được các chất dinh dưỡng. Dưới đây là cách chế biến cá đuối bạn nên biết:

• Ngâm cá với giấm, chanh hoặc trà xanh trong 15 - 20 phút;
• Rửa lại nhiều lần với nước muối loãng;
• Có thể dùng sả đập dập để khử mùi và tạo hương thơm.

Gợi ý các món ngon từ cá đuối

Có thể chế biến cá đuối thành nhiều món ăn ngon và bổ dưỡng, bạn có thể tham khảo các món ăn chế biến từ cá đuối dưới đây:

• Cá đuối nướng muối ớt: Đậm đà, thơm cay;
• Lẩu cá đuối: Thanh ngọt, ăn kèm rau sống;
• Cá đuối um nghệ: Món đặc sản miền Trung với hương vị thơm ngon;
• Cá đuối kho sả ớt: Đưa cơm và dễ ăn.

Cá đuối là thực phẩm giàu đạm, ít béo và mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Tuy nhiên, người dùng cần lưu ý chọn cá tươi, sơ chế đúng cách và nấu chín kỹ để đảm bảo an toàn. Nếu biết sử dụng hợp lý, cá đuối hoàn toàn có thể trở thành món ăn ngon và bổ trong thực đơn hàng ngày.