Các dấu hiệu ung thư xương và cách phòng ngừa

Đau nhức xương khớp kéo dài, sưng bất thường hay vận động khó khăn… đôi khi không chỉ là dấu hiệu mỏi cơ thông thường mà có thể là biểu hiện sớm của ung thư xương. Phát hiện sớm căn bệnh này có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả điều trị và ngăn ngừa biến chứng. Hãy cùng tìm hiểu những dấu hiệu và biện pháp phòng ngừa ung thư xương để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân qua bài viết dưới đây.

8 dấu hiệu ung thư xương phổ biến

Ung thư xương là một bệnh lý ác tính khởi phát từ các tế bào xương, thường tiến triển âm thầm và khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Dưới đây là 8 triệu chứng ung thư xương phổ biến cần đặc biệt lưu ý:

Đau xương kéo dài

Đau xương là dấu hiệu của ung thư xương phổ biến nhất. Cơn đau thường âm ỉ, khu trú tại vùng tổn thương, có xu hướng tăng dần về đêm hoặc khi vận động. Ở giai đoạn muộn, cơn đau có thể xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi và không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường. Các vị trí thường gặp là xương dài như xương đùi, xương chày hoặc xương cánh tay.

Sưng hoặc xuất hiện khối u bất thường

Vùng xương tổn thương có thể sưng to, da phủ bên trên trở nên đỏ và ấm. Người bệnh đôi khi có thể sờ thấy khối u rắn, cố định hoặc đau khi chạm. Một số trường hợp có biểu hiện tĩnh mạch giãn nở do u phát triển nhanh và xâm lấn mô mềm xung quanh. Triệu chứng này dễ bị nhầm với viêm khớp hoặc chấn thương cơ xương.

Suy giảm chức năng vận động

Khi khối u phát triển gần khớp, người bệnh sẽ cảm thấy khó khăn trong việc co duỗi chi, di chuyển hoặc thực hiện các hoạt động thường ngày. Sự đau nhức và sưng viêm khiến cơ quanh vùng xương bị teo nhỏ, làm giảm sức mạnh cơ bắp và tăng nguy cơ té ngã.

Xương yếu hoặc dễ gãy

Do tế bào ung thư phá hủy cấu trúc xương, người bệnh rất dễ bị gãy xương ngay cả khi chỉ chịu lực nhẹ hoặc vận động thông thường. Các trường hợp gãy xương tái phát nhiều lần tại cùng một vị trí là dấu hiệu cảnh báo, cần được thăm khám chuyên khoa sớm.

Biến dạng xương hoặc sưng phồng

Khi khối u phát triển lớn và nằm gần bề mặt da, người bệnh có thể quan sát thấy vùng xương bị biến dạng hoặc sưng phồng rõ rệt. Da tại khu vực này có thể đỏ, nóng, căng bóng do viêm và tăng sinh mạch máu. Ở giai đoạn tiến triển, khối u có thể gây hoại tử mô mềm, nhiễm trùng dẫn đến đau dữ dội. Nếu ung thư xảy ra tại đốt sống cổ, khối u có thể chèn ép khí quản hoặc thực quản, gây khó nuốt, khó thở và khàn tiếng.

Tê và ngứa

Một trong những dấu hiệu ít được chú ý nhưng có giá trị chẩn đoán là tê, ngứa hoặc yếu cơ tại các chi. Nguyên nhân là do khối u xâm lấn tủy sống hoặc rễ thần kinh, đặc biệt ở những trường hợp ung thư xương cột sống. Người bệnh có thể cảm thấy tê rần, mất cảm giác ở tay, chân, giảm khả năng vận động.

Sụt cân và mệt mỏi

Ngoài các biểu hiện tại chỗ, người mắc ung thư xương có thể gặp tình trạng chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi và sốt nhẹ kéo dài. Đây là hậu quả của quá trình chuyển hóa năng lượng bất thường do tế bào ung thư gây ra.

Các dấu hiệu toàn thân

Bên cạnh các biểu hiện tại vùng xương tổn thương, người mắc ung thư xương còn có thể xuất hiện những thay đổi toàn thân do quá trình chuyển hóa năng lượng bất thường của tế bào ung thư. Cụ thể:

• Mệt mỏi kéo dài: Cơ thể thường xuyên cảm thấy suy nhược, giảm sức chịu đựng dù không làm việc nặng.
• Sốt nhẹ hoặc sốt dai dẳng: Không rõ nguyên nhân, không đáp ứng với điều trị thông thường.
• Sụt cân nhanh: Giảm cân đột ngột trong thời gian ngắn, đi kèm chán ăn hoặc buồn nôn.

Các giai đoạn tiến triển của ung thư xương

Ung thư xương được chia thành nhiều giai đoạn dựa trên mức độ lan rộng của khối u, khả năng di căn và ảnh hưởng đến các mô, cơ quan khác trong cơ thể. Xác định đúng giai đoạn bệnh có ý nghĩa quan trọng trong tiên lượng và lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp. Cụ thể:

• Giai đoạn 1: Khối u vẫn còn khu trú trong xương, chưa xâm lấn ra ngoài. Tế bào ung thư phát triển chậm, chưa có dấu hiệu di căn, tiên lượng điều trị tốt nếu được phát hiện sớm.
• Giai đoạn 2: Ung thư vẫn giới hạn trong xương nhưng các tế bào đã trở nên ác tính hơn, có khả năng xâm nhập các mô lân cận. Giai đoạn này thường bắt đầu xuất hiện triệu chứng đau xương rõ rệt.
• Giai đoạn 3: Khối u lan rộng trong cùng một xương hoặc sang vùng xương khác, gây tổn thương cấu trúc xương và làm giảm khả năng vận động. Người bệnh có thể gặp gãy xương bệnh lý hoặc đau mạn tính.
• Giai đoạn 4: Là giai đoạn di căn, tế bào ung thư đã lan đến các mô mềm, hạch bạch huyết hoặc cơ quan xa như phổi, gan, não. Đây là giai đoạn nặng, tiên lượng sống giảm và cần điều trị đa mô thức (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị).

Làm gì khi có dấu hiệu nghi ngờ ung thư xương?

Khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ ung thư xương như đau xương kéo dài, sưng tấy hoặc hạn chế vận động, người bệnh cần chủ động thăm khám sớm tại cơ sở y tế chuyên khoa. Chẩn đoán sớm và chính xác giúp tăng hiệu quả điều trị, hạn chế biến chứng và cải thiện tiên lượng sống. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng trong lâm sàng:

Chẩn đoán hình ảnh

Các kỹ thuật hình ảnh giúp bác sĩ xác định vị trí, kích thước và mức độ lan rộng của khối u:

• Chụp X-quang: Phát hiện những thay đổi bất thường trong cấu trúc xương như gãy, mòn xương hoặc biến dạng.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Tạo hình ảnh chi tiết của xương và mô mềm xung quanh, đặc biệt hữu ích trong đánh giá các vùng khó khảo sát như xương chậu, vai.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Giúp quan sát rõ ràng tủy xương và mức độ xâm lấn của khối u vào mô lân cận, hỗ trợ lập kế hoạch phẫu thuật chính xác.

Sinh thiết xương

Đây là tiêu chuẩn vàng để xác định bản chất ác tính của khối u. Bác sĩ sẽ lấy mẫu mô xương nghi ngờ và quan sát dưới kính hiển vi. Sinh thiết có thể thực hiện bằng kim hoặc qua phẫu thuật tùy vị trí tổn thương.

Xét nghiệm máu

Dù không chẩn đoán trực tiếp được ung thư xương, xét nghiệm máu giúp phát hiện các dấu hiệu viêm hoặc bất thường sinh hóa như tăng phosphatase kiềm.

Cách phòng ngừa ung thư xương

Ung thư xương là bệnh lý nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể giảm nguy cơ mắc phải nếu bạn chủ động kiểm soát các yếu tố rủi ro và duy trì lối sống khoa học. Dưới đây là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Kiểm soát yếu tố nguy cơ: Nếu trong gia đình có người từng mắc ung thư xương, từng xạ trị hoặc đang mắc các bệnh lý về xương như Paget, cần chủ động theo dõi và thăm khám định kỳ để phát hiện sớm bất thường.
• Khám và tầm soát định kỳ: Thực hiện kiểm tra sức khỏe thường xuyên, chụp X-quang hoặc MRI khi có dấu hiệu đau xương kéo dài. Người có yếu tố nguy cơ cao nên làm xét nghiệm tầm soát chuyên sâu theo hướng dẫn bác sĩ.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống đủ chất, đặc biệt là thực phẩm giàu canxi và vitamin D; hạn chế rượu bia, thuốc lá, chất kích thích; tập thể dục đều đặn ít nhất 150 phút mỗi tuần để tăng cường sức khỏe xương.
• Hạn chế tiếp xúc hóa chất độc hại: Tránh tiếp xúc lâu dài với thuốc trừ sâu, dung môi và các hóa chất công nghiệp có thể làm tăng nguy cơ phát triển tế bào ác tính trong xương.

Ung thư xương là căn bệnh ác tính hiếm gặp nhưng có tốc độ tiến triển nhanh và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, chất lượng sống nếu không được phát hiện sớm. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu ung thư xương nào, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, chụp chiếu và tầm soát chuyên sâu.