Các loại mất ngôn ngữ mà có thể bạn chưa biết

Không chỉ riêng đột quỵ, khi bị những chấn thương não hay xuất hiện các khối u trong não sẽ làm cho chứng bệnh mất ngôn ngữ có thể xuất hiện. Có các loại mất ngôn ngữ khác nhau tùy theo tình trọng tổn thương của não, vùng tổn thương khác nhau thì các triệu chứng của bệnh cũng khác nhau.

Bệnh mất ngôn ngữ là gì?

Bệnh mất ngôn ngữ là tình trạng khó khăn trong giao tiếp, nặng hơn là không thể giao tiếp. Bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nói, viết và hiểu ngôn ngữ. Tùy thuộc vào mức độ tổn thương và nguyên nhân gây ra mà quyết định tình trạng của bệnh, cũng như xuất hiện các loại mất ngôn ngữ khác nhau. 

Nguyên nhân của bệnh mất ngôn ngữ không chỉ riêng đột quỵ mà cả những nguyên nhân khác tác động gây chấn thương đến não như: Chấn thương đầu, khối u não, bệnh thoái hóa (Alzheimer, Parkinson...), nhiễm trùng não...

Xác định được nguyên nhân gây bệnh sẽ có những phương pháp điều trị đúng nhất. Bệnh mất ngôn ngữ có thể được cải thiện bằng cách học lại, thực hành các kỹ năng ngôn ngữ và cách giao tiếp.

Triệu chứng của bệnh mất ngôn ngữ

Một số triệu chứng gặp phải của một người bị mắc bệnh mất ngôn ngữ:

• Nói câu ngắn, không hoàn chỉnh;
• Nói những câu không có nghĩa;
• Đọc không rõ chữ, bị lộn chữ;
• Không hiểu người khác nói gì, hoặc phản ứng lại chậm;
• Viết những câu không có nghĩa.

Độ nặng, nhẹ của bệnh phụ thuộc vào độ ảnh hưởng và vùng bị tổn thương.

Các loại mất ngôn ngữ phổ biến hiện nay

Chứng mất ngôn ngữ của Broca hoặc chứng mất ngôn ngữ vận động chính

Triệu chứng mất ngôn ngữ của Broca là sự thiếu hụt vận động trong khía cạnh của ngôn ngữ và chữ viết là chủ yếu, đi kèm theo là chứng rối loạn ngôn ngữ và rối loạn hiểu ngôn ngữ.

Chứng mất ngôn ngữ này là hậu quả của việc tổn thương lớn vùng vỏ não và dưới vỏ dọc theo vết nứt, bao gồm: Phần phía trước và phía sau của vùng tổn thương, nhiều trường hợp bao gồm cả phần bên trong. Tổn thương có thể làm bệnh nhân mất cảm giác ở bên phải, liệt nửa người, liệt một bộ phận tứ chi tay hoặc chân, mất khả năng viết tay phải do liệt tay phải.

Những nguyên nhân chủ yếu của chứng mất ngôn ngữ của Broca:

• Tắc mạch nhánh trên của động mạch não giữa trái;
• Áp xe thùy trán;
• Tổn thương di căn;
• Tụ máu dưới màng cứng.

Trong quá trình tiến triển của bệnh, bệnh nhân có thể ở giai đoạn cấp tính hoặc bán cấp tính. Ở giai đoạn cấp tính, bệnh nhân có biểu hiện bị câm, không thể hiểu cũng như không thể giao tiếp, một thời gian sau bệnh nhân tuy bị thiếu hụt về ngôn ngữ và chữ viết nhưng những triệu chứng bắt đầu cải thiện.

Một số liệu pháp được đưa ra như luyện tập lại khả năng nói và viết, đối với những bệnh nhân bị liệt tay phải buộc phải đòi hỏi học khả năng viết tay trái hoặc tận dụng các công nghệ mới để hỗ trợ viết.

Chứng mất ngôn ngữ vận động xuyên vỏ

Chứng mất ngôn ngữ này có những biểu hiện tương tự như chứng mất ngôn ngữ Broca. Điều khác nhau phân biệt 2 loại chứng mất ngôn ngữ này là chứng mất ngôn ngữ vận động xuyên vỏ có sự thiếu hụt trong việc tạo ra lời nói, đặc biệt là chuẩn bị cho một cuộc phát biểu, tuy nhiên sự hiểu biết về ngôn ngữ vẫn còn nguyên vẹn.

Nguyên nhân của chứng mất ngôn ngữ này là có thể do rối loạn do những tổn thương nhỏ dưới vỏ não.

Chứng mất ngôn ngữ Wernicke

Đặc trưng của chứng mất ngôn ngữ Wernicke là khả năng nói trôi chảy nhưng với số lượng lớn sự thay thế về ngôn ngữ, tạo ra những câu có nghĩa khó hiểu cùng với đó là sự khó khăn trong việc hiểu biết.

Trong giai đoạn bán cấp tính, khả năng hiểu ngôn ngữ bị hạn chế. Giọng nói phát âm rõ ràng, chính xác nhịp điệu tương tự như những người bình thường điều đáng mừng là về sau khả năng nghe hiểu có xu hướng cải thiện.

Ở dạng mất ngôn ngữ này, vùng vận động còn nguyên vẹn nên không bị liệt nửa người bên phải, nên bệnh nhân có thể viết bên thuận của mình mắc dù nội dung diễn đạt vẫn rất khó hiểu.

Chứng mất ngôn ngữ dẫn truyền

Trong hội chứng này, sự hiểu biết về ngôn ngữ gần như trôi chảy tuy nhiên trong một số trường hợp các câu nói bị lặp lại, ngắt quãng thành những câu ngắn.

Theo một số nghiên cứu người ta tin rằng chứng mất ngôn ngữ này xuất hiện do hậu quả của một tổn thương ở các sợi kết nối vùng Broca và Wernicke.

Ngoài gặp vấn đề trong việc lặp lại các từ ngữ thì những bệnh nhân của chứng bệnh này còn gặp khó khăn trong việc lựa chọn từ và trình tự sắp xếp từ.

Chứng mất ngôn ngữ toàn cầu

Những người mắc chứng mất ngôn ngữ toàn cầu bị rối loạn giọng nói nghiêm trọng bao gồm cả vấn đề nói và hiểu. Các trường hợp phổ biến là bệnh nhân chỉ nói được một vài từ cũng như hạn chế hiểu biết về ngôn ngữ, nhiều trường hợp cũng không thể đọc và viết.

Nguyên nhân phổ biến của chứng mất ngôn ngữ toàn cầu là do tổn thương nặng, liên quan đến nhiều vùng quyết định khả năng nói ở bán cầu ưu thế và do tắc nghẽn động mạch cánh trong bên trái hoặc động mạch não giữa.

Phương pháp điều trị bệnh mất ngôn ngữ

Các loại mất ngôn ngữ không hẳn lúc nào ta cũng phải can thiệp bằng các liệu pháp cao. Nếu bạn chỉ bị những tổn thương nhẹ và những vấn đề về ngôn ngữ của bạn không ảnh hưởng nhiều thì ta có thể cải thiện trong quá trình giao tiếp hằng ngày.

Tuy nhiên đối với những chấn thương nặng hơn thì cần phải được can thiệp bằng những liệu pháp bổ sung ngôn ngữ với quá trình tương đối chậm. Một trong số đó cải thiện được đáng kể nhưng ít ai lấy lại được toàn bộ khả năng giao tiếp y như ban đầu trước tổn thương.

Liệu pháp điều trị mất ngôn ngữ hướng tới ở đây là cải thiện khả năng giao tiếp, bồi đắp lại cho người bệnh những ngôn ngữ đã mất, tìm cách giúp họ lưu trữ được càng nhiều ngôn ngữ càng tốt cũng như tìm cách giao tiếp khác phù hợp sau chấn thương.

• Bắt đầu điều trị sớm: Nhiều nghiên cứu cho rằng khoảng thời gian khắc phục nhanh nhất là bắt đầu ngay sau tổn thương não.
• Điều trị tập thể: Bệnh nhân có thể trau dồi kỹ năng giao tiếp trong một môi trường an toàn, lành mạnh, Trong quá trình trao đổi bác sĩ có thể phát hiện ra nhiều những lỗi sai và sửa lỗi.
• Sử dụng máy vi tính: Sử dụng những liệu pháp có sự can thiệp của điện tử như máy vi tính đặc biệt có ích cho việc nghe và nói của bệnh nhân.

Các loại mất ngôn ngữ đều có thể được điều trị nếu tìm ra được nguyên nhân. Nên khi xuất hiện những dấu hiệu khó khăn trong ngôn ngữ thì nên đi khám ngay để các bác sĩ đưa ra liệu pháp điều trị phù hợp nhất.

Xem thêm:

• Bệnh mất ngôn ngữ có chữa được không?
• Những dạng mất ngôn ngữ đột quỵ phổ biến