Cách chữa bệnh chán ăn ở người già: Giúp ăn ngon, khỏe mạnh

Chán ăn là một dạng rối loạn ăn uống khi người già không dung nạp đủ lượng thức ăn để đáp ứng chất dinh dưỡng thiết yếu và nhu cầu năng lượng cho cơ thể. Vậy những loại thực phẩm nào cần thiết để điều trị chứng chán ăn ở người già?

Chán ăn ở người già là gì?

Nguyên nhân gây bệnh

Những yếu tố xã hội gây nên tình trạng chán ăn ở người già

Những thay đổi liên quan đến tuổi tác, tình trạng bệnh tật, phong cách sống cũng như các yếu tố môi trường và xã hội có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi ăn uống và tình trạng dinh dưỡng ở người già.

Những yếu tố xã hội phổ biến gây nên tình trạng chán ăn ở người già như nghèo đói, cô đơn và cảm giác cô lập.

Trầm cảm là vấn đề tâm lý thường gặp ở người già và cũng là nguyên nhân dẫn đến chứng chán ăn.

Việc sử dụng răng giả kém chất lượng hoặc không vừa vặn có thể làm thay đổi mùi vị và hương thơm của món ăn, từ đó ảnh hưởng đến khẩu vị và giảm cảm giác thèm ăn ở người già.

Các bệnh lý thường gặp ở người già như bệnh đường tiêu hóa, hội chứng kém hấp thu, tăng chuyển hóa, nhiễm trùng cấp và mãn tính thường gây ra cảm giác chán ăn.

Đa phần người cao tuổi kiểm soát các bệnh người cao tuổi bằng cách phụ thuộc vào việc sử dụng thuốc kê đơn. Tuy nhiên, một số loại thuốc có thể gây tình trạng kém hấp thu chất dinh dưỡng, các triệu chứng về đường tiêu hóa gây mất khẩu vị.

Dấu hiệu bệnh chán ăn ở người già

Bên cạnh việc suy giảm cân nặng đáng kể, người già còn gặp những triệu chứng liên quan đến chứng chán ăn như:

• Tóc mỏng và thưa dần.
• Da mặt xanh xao, thiếu sức sống.
• Các ngón tay bắt đầu có màu xanh nhạt.
• Da khô thiếu nước.
• Cơ thể mệt mỏi, gây chán ăn liên tục.
• Hay bị chóng mặt và lên cơn ngất xỉu.
• Không muốn giao tiếp với xã hội, thường xuyên cáu gắt.

Người già chán ăn nên ăn gì?

Dưới đây là một số thực phẩm nên bổ sung cho người cao tuổi mệt mỏi, chán ăn.

Bổ sung thực phẩm giàu calo lành mạnh

Calo lành mạnh giúp kiểm soát cân nặng, tăng cường miễn dịch, cung cấp nhiều năng lượng và tốt cho sức khỏe của người già chán ăn. Việc bổ sung calo lành mạnh là một cách kích thích sự thèm ăn của người bệnh và đồng thời cung cấp đủ lượng calo cho hoạt động hàng ngày.

Thực phẩm chưa qua chế biến giàu calo lành mạnh bao gồm: Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.

Bơ, dầu oliu

Trái bơ chứa chất béo không bão hòa, tốt cho sức khỏe người già

Bơ chứa chất béo không bão hòa là 7,19g/100g và và dầu oliu chứa 11,5g/15ml. Trong 15ml dầu oliu chứa Vitamin E (12,9% DV) và Oleocanthal giúp chống viêm, chống oxy hóa. Các chất trong dầu oliu có khả năng ngăn ngừa bệnh Alzheimer ở người cao tuổi, đột quỵ, chống lại các bệnh tim mạch.

Bơ và dầu oliu còn được sử dụng trong chế biến nhiều món ăn khác nhau giúp người già dễ ăn và không bị ngán.

Người già nên ăn bơ khoảng 3 – 4 lần mỗi tuần, mỗi lần ăn nửa quả. Thời gian ăn tốt nhất là trước bữa ăn 1 – 2 tiếng và nên ăn vào buổi sáng để hấp thu dưỡng chất tối đa.

Ngoài ra, để đa dạng bữa ăn, bạn có thể chế biến bơ thành món salad bơ, dưa hấu trộn rau mầm với nước sốt dầu oliu, vừa hấp dẫn giúp kích thích vị giác vừa bổ dưỡng. Bạn cũng có thể chế biến sinh tố bơ.

Thực phẩm ít chất xơ

Chất xơ không được tiêu hóa hoàn toàn trong ruột, phần chất xơ không được tiêu hóa sẽ gây kích ứng đường tiêu hóa, gây đầy bụng, chóng no. Ăn ít chất xơ có thể làm giảm cảm giác no, giúp người cao tuổi thèm ăn hơn và ăn được nhiều hơn.

Lượng chất xơ phù hợp với người già trên 50 tuổi là 21g với nữ và 30g với nam. Một số thực phẩm ít chất xơ có thể bổ sung cho người già chán ăn là rau xanh, trái cây, sữa, thịt, cá…

Tuy nhiên, người già thường xuyên bị táo bón bị chán ăn có thể bổ sung nhiều chất xơ hơn hàm lượng trên.

Trái cây

Trái cây cung cấp nhiều Vitamin, khoáng chất và cả chất xơ nhằm tăng cường sức đề kháng giúp cơ thể khỏe mạnh, đồng thời kích thích cảm giác thèm ăn ở người già.

Các loại quả cung cấp nhiều dinh dưỡng bao gồm bưởi, cam, đu đủ, kiwi, quýt, táo, chuối, dưa hấu, dừa…

Đặc biệt, khi ăn bưởi nên ăn sau bữa sáng khoảng 30 phút đến 1 giờ. Bưởi rất tốt cho sức khỏe vì đáp ứng 64% Vitamin C.

Nên ăn táo trước bữa sáng 1 – 2 tiếng. Táo chứa 13,8g Carb/100g cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.

Chuối ít chất xơ, giàu calo lành mạnh, chỉ nên ăn 1 – 2 quả mỗi ngày và sau bữa ăn 1 – 2 tiếng.

Bơ chứa nhiều chất béo tốt, mỗi lần ăn nửa quả bơ, ăn 2 lần một ngày và ăn trước bữa ăn 1 – 2 tiếng.

Rau xanh

Rau xanh chứa nhiều chất xơ, Vitamin, chất chống oxy hóa giúp phòng chống bệnh tim mạch, ung thư, bệnh tiểu đường ở người già. Chất xơ có trong rau xanh giúp kích thích tiêu hóa, cải thiện tình trạng táo bón – một trong những nguyên nhân gây nên chứng chán ăn ở người cao tuổi.

Thông thường trong khẩu phần ăn của người già nên bổ sung khoảng 300g rau xanh mỗi ngày. Người già có thể dùng một số loại rau xanh tốt cho sức khỏe như:

Bông cải xanh: Trong 91g rau bông cải xanh rất giàu Vitamin K (116% RDI), Vitamin C (135% RDI). Không nên ăn quá 90g thực phẩm này mỗi ngày bởi cơ thể khó tiêu hóa lượng Vitamin K và C. Có nhiều cách chế biến bông cải xanh như luộc, nấu canh, nấu súp, xào với thịt…

Rau xà lách: Trong 100g rau xà lách chứa lượng Vitamin A gấp 2 lần nhu cầu Vitamin mà cơ thể cần mỗi ngày, 1.7g chất xơ cùng Vitamin C, Vitamin K, Protein… Vì vậy, người già chán ăn chỉ nên ăn khoảng 50g/ngày. Người già nên ăn rau xà lách đã được nấu chín để tránh vi khuẩn trong rau sống gây các bệnh đường ruột.

Uống đủ nước

Uống đầy đủ lượng nước làm giảm tình trạng táo bón, nhiễm trùng đường tiểu. Lượng nước mà người già cần bổ sung đủ là 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày bao gồm cả lượng nước trong canh, súp, nước hoa quả bổ sung hàng ngày.

Người già nên chia vạch trên bình nước để kiểm soát lượng nước nạp vào. Cần uống nước ngay cả khi không cảm thấy khát. Ngoài ra, nên uống ít mỗi lần, không nên uống quá nhiều trong cùng một lúc, uống nhiều hơn vào buổi sáng và ít hơn vào buổi tối để không phải đi tiểu đêm.

Người già cần bổ sung thực phẩm giàu calo trong bữa ăn

Sử dụng các loại gia vị

Một số loại gia vị, thảo mộc có thể làm giảm cảm giác chướng bụng, đầy hơi, mang đến cảm giác thèm ăn và ăn ngon miệng hơn bao gồm:

• Thì là là loại rau thơm được dùng như gia vị trong nhiều món ăn như chả cá thì là, chả trứng thì là, các món canh cá…
• Hạt tiêu được thêm vào trong các món như thịt kho, bò hầm để làm tăng hương vị cay nồng, kích thích vị giác…
• Rau mùi là loại rau sống ăn kèm trong các món như phở cuốn, nem cuốn…

Thực phẩm nên hạn chế sử dụng

Bên cạnh thực phẩm nên ăn, cần lưu ý các loại thực phẩm nên hạn chế cho người giàchán ăn như:

Chất béo bão hòa chứa nhiều calo, có nguy cơ làm tăng lượng Cholesterol trong máu, mắc các huyết áp, bệnh tim mạch ở người già. Bên cạnh đó, tiêu thụ nhiều chất béo bão hòa dễ làm trào ngược dạ dày, rối loạn tiêu hóa khiến người già chán ăn, bỏ bữa.

Thực phẩm chứa nhiều muối khiến cho cơ thể dễ bị tích nước, làm tăng áp lực lên hệ tuần hoàn của cơ thể. Người già ăn chế độ nhiều muối dễ mắc các bệnh về huyết áp, tim mạch, thận… từ đó khiến tình trạng mệt mỏi, chán ăn ở người già nặng hơn.

Thực phẩm nhiều đường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh béo phì, tim mạch, tiểu đường và các bệnh răng miệng ở người già, gây nên tình trạng chán ăn.

Quỳnh Trang

Nguồn tham khảo: Tổng hợp