Cách chữa viêm tai giữa dân gian có thực sự hiệu quả không?

Viêm tai giữa là một bệnh lý phổ biến ở cả người lớn và trẻ nhỏ, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Cách chữa viêm tai giữa dân gian được nhiều người truyền tai nhau như một giải pháp tự nhiên, dễ thực hiện tại nhà. Tuy nhiên, viêm tai giữa là một bệnh lý phổ biến và tiềm ẩn nhiều biến chứng nếu không điều trị đúng cách. Vậy liệu các mẹo dân gian này có thực sự hiệu quả và an toàn?Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn từ góc nhìn y khoa hiện đại.

Viêm tai giữa và dấu hiệu nhận biết

Viêm tai giữa là tình trạng tổn thương và viêm nhiễm xảy ra ở phần tai giữa, một trong những bệnh lý phổ biến về tai. Nguyên nhân gây bệnh thường do vi khuẩn sinh sôi và phát triển hoặc do tác động từ các yếu tố môi trường bên ngoài.

Có ba dạng viêm tai giữa phổ biến hiện nay:

• Viêm tai giữa cấp tính: là biến chứng của rối loạn chức năng vòi nhĩ xảy ra trong một đợt nhiễm trùng đường hô hấp do virus.
• Viêm tai giữa mãn tính: Là tình trạng tai bị viêm giữa dai dẳng, kéo dài, bị chảy mủ nhiều ngày qua lỗ thủng màng nhĩ (thường khoảng trên 12 tuần).
• Viêm tai giữa ứ dịch: Là tình trạng phần niêm mạc của tai giữa bị viêm nhiễm và tiết dịch, những loại dịch này không chảy ra ngoài tai mà bị giữ lại phía sau màng tai. Dịch bị ứ lại có thể là ở dạng thanh dịch, dịch nhầy hoặc keo dính.

Các dấu hiệu nhận biết bệnh viêm tai giữa

Khi mắc bệnh viêm tai giữa, bạn có thể gặp một số triệu chứng như sau:

• Đau tai: Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau phía trong tai, có thể đau dữ dội hoặc chỉ âm ỉ. Ngoài ra, cũng sẽ bị ngứa tai rất khó chịu.
• Chảy dịch tai: Khi bị viêm tai giữa, các tuyến nhầy bên trong tai sẽ hoạt động mạnh hơn, tiết ra nhiều chất dịch hơn, dẫn đến chảy dịch tai. Ở thời gian đầu có thể chỉ bị chảy dịch trong, sau một khoảng thời gian dịch tai trở nên đục và có mùi thối (còn gọi là bệnh thối tai).
• Nghe kém: Căn bệnh này sẽ gây tổn thương niêm mạc tai, các tế bào cảm âm ở tai và màng nhĩ. Do vậy, người bệnh sẽ thường xuyên có cảm giác bị ù tai, nghe không rõ. Nếu nặng, người bệnh có thể không thể nghe được.
• Sốt: Viêm tai giữa có thể gây sốt theo nhiều cấp độ thấp, vừa, cao, thậm chí một số trường hợp bị co giật.
• Một số triệu chứng khác: Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như mệt mỏi trong người, ăn uống không ngon miệng, sụt cân, nhức đầu, hoa mắt,…

Thực hư về những cách chữa viêm tai giữa dân gian

Tùy thuộc vào yếu tố cơ địa, mức độ phát triển bệnh lý mà bạn có thể áp dụng một trong những mẹo chữa viêm tai giữa dân gian dưới đây:

Xông hơi

Xông hơi bằng thảo dược có thể giúp làm thông mũi, giảm nghẹt mũi và giúp tai giữa bớt áp lực nếu viêm tai giữa đi kèm viêm mũi họng. Tuy nhiên, xông hơi không điều trị trực tiếp viêm tai giữa.

Lưu ý: Không nên dùng xông hơi thay thế thuốc điều trị, đặc biệt là với trẻ nhỏ. Cẩn thận bỏng hơi nước.

Rau diếp cá

Rau diếp cá được biết đến là một loại dược liệu có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Chưa dừng lại ở đó, trong rau diếp cá còn chứa một lượng tinh dầu khá lớn có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn mạnh giúp làm tiêu viêm trong khi mắc bệnh viêm tai giữa.

Có thể dùng hỗ trợ dưới dạng uống, nhưng tuyệt đối không nhỏ nước rau diếp cá vào tai vì nguy cơ nhiễm trùng, kích ứng hoặc tổn thương màng nhĩ.

Cây sống đời

Cây sống đời (còn gọi là lá bỏng) có tính mát, vị nhạt và hơi chua, thường được dân gian sử dụng để làm dịu vết bỏng, giảm sưng viêm ngoài da. Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy cây này chứa các thành phần như axit hữu cơ, hợp chất phenolic và flavonoid có đặc tính kháng viêm nhẹ. Hoạt chất trong lá cây sống đời rất có lợi trong việc hỗ trợ điều trị bệnh viêm tai giữa.

Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng lâm sàng đáng tin cậy nào xác nhận hiệu quả của cây sống đời trong điều trị viêm tai giữa. Bạn chỉ nên dùng ở dạng hỗ trợ như làm mát hoặc đắp ngoài vùng tai (không đưa vào trong tai), và cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.

Phèn chua

Phèn chua là một hợp chất thường được sử dụng trong dân gian với mục đích sát khuẩn ngoài da. Một số người tin rằng phèn chua có thể giúp giảm viêm hoặc làm khô dịch tiết khi bị viêm tai giữa. Tuy nhiên, hiện chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh phèn chua có tác dụng điều trị viêm tai giữa hay cải thiện thính lực.

Việc nhỏ hoặc rắc phèn chua vào tai không được khuyến cáo, do có thể gây kích ứng, tổn thương màng nhĩ hoặc làm nặng thêm tình trạng nhiễm trùng. Người bệnh nên thận trọng và chỉ sử dụng các phương pháp điều trị đã được kiểm chứng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

Lá mơ

Lá mơ được biết đến trong y học cổ truyền với tính mát, thường được sử dụng để hỗ trợ tiêu viêm và thanh nhiệt. Lá mơ chứa một số thành phần như protein, carotene, vitamin C, methylmercaptan và các axit amin, trong đó có các hợp chất có đặc tính kháng viêm nhẹ trên lý thuyết.

Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu khoa học hoặc lâm sàng đủ mạnh nào chứng minh hiệu quả của lá mơ trong điều trị viêm tai giữa. Đặc biệt, việc nhỏ nước lá mơ vào tai là không an toàn, có thể gây kích ứng, nhiễm trùng hoặc tổn thương tai. Do đó, người bệnh không nên áp dụng các biện pháp này mà chưa có hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.

Cách chữa viêm tai giữa dân gian có thực sự hiệu quả?

Các phương pháp dân gian chữa viêm tai giữa như dùng rau diếp cá, lá mơ, cây sống đời, xông hơi hay phèn chua đã được lưu truyền từ lâu trong cộng đồng, chủ yếu dựa trên kinh nghiệm truyền miệng. Một số dược liệu có chứa thành phần kháng viêm, kháng khuẩn nhẹ, tuy nhiên đến nay, chưa có bằng chứng khoa học rõ ràng hoặc nghiên cứu lâm sàng nào chứng minh hiệu quả và độ an toàn của các phương pháp này trong điều trị viêm tai giữa.

Đặc biệt, việc nhỏ trực tiếp các dung dịch từ thảo dược, rắc bột, hoặc thổi khói vào tai có thể gây tổn thương nghiêm trọng, bao gồm kích ứng, nhiễm trùng thứ phát hoặc thủng màng nhĩ. Các tổ chức y tế lớn như CDC, WHO không khuyến cáo sử dụng các mẹo dân gian để điều trị viêm tai giữa, mà đề xuất người bệnh nên đến khám và điều trị theo phác đồ y khoa chuẩn, đặc biệt khi có triệu chứng nặng như sốt, chảy mủ, nghe kém.

Tóm lại, các cách chữa viêm tai giữa dân gian có thể hỗ trợ gián tiếp qua đường uống để tăng cường sức đề kháng, nhưng không nên thay thế hoàn toàn cho điều trị y tế chuyên môn. Việc áp dụng cần thận trọng và nên tham khảo ý kiến bác sĩ.

Các mẹo dân gian có thể giúp hỗ trợ làm dịu triệu chứng và giảm viêm trong những trường hợp nhẹ hoặc giai đoạn đầu. Tuy nhiên, đối với những trường hợp viêm tai giữa cấp tính, có mủ, kéo dài hoặc kèm sốt cao, bác sĩ chuyên khoa thường sẽ chỉ định sử dụng kháng sinh phối hợp, một nhóm thuốc có phổ tác dụng rộng giúp tiêu diệt hiệu quả vi khuẩn gây bệnh, kiểm soát nhanh tình trạng viêm và ngăn ngừa biến chứng.

Để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị, người bệnh tuyệt đối không nên tự ý dùng kháng sinh tại nhà mà cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Việc kết hợp hài hòa giữa điều trị bằng y học hiện đại và chăm sóc bổ trợ bằng các bài thuốc dân gian sẽ giúp rút ngắn thời gian hồi phục và bảo vệ sức khỏe tai mũi họng một cách toàn diện.

Để viêm tai giữa không trở thành mối lo ngại nghiêm trọng, việc phòng bệnh từ sớm là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho cả trẻ em và người lớn. Trung tâm Tiêm chủng Long Châu tự hào là một trong những cơ sở tiêm chủng uy tín tại Việt Nam, chuyên cung cấp các loại vắc xin cao cấp, trong đó có vắc xin phế cầu. Loại vắc xin này giúp ngăn ngừa nhiều bệnh lý nghiêm trọng do vi khuẩn phế cầu gây ra như viêm tai giữa, viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng máu. Tại trung tâm, các bác sĩ sẽ tư vấn cho phụ huynh và bệnh nhân về các loại vắc xin phù hợp, cũng như lên lịch tiêm chủng chi tiết. Mỗi bệnh nhân sẽ được theo dõi chặt chẽ trong suốt quá trình tiêm, từ đó đảm bảo an toàn tuyệt đối và xử lý kịp thời nếu có sự cố phát sinh.

Xem thêm: Bài thuốc lá bàng chữa viêm tai giữa hiệu quả bạn có biết?