Cách nhận biết những dấu hiệu trẻ em bị stress

Stress sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ. Do đó, ba mẹ cần tìm hiểu những dấu hiệu trẻ em bị stress trong bài viết sau đây để khắc phục và ngăn ngừa tình trạng stress ở trẻ.

Dấu hiệu trẻ em bị stress

Ba mẹ có thể nhận biết các dấu hiệu trẻ em bị stress sau đây:

Thay đổi cảm xúc và hành vi

Trẻ hành động theo những cách riêng khiến cha mẹ khó hiểu, bực bội, nguyên nhân có thể do trẻ đang lo lắng điều gì. Ba mẹ cần nhận ra rằng những vấn đề về cảm xúc và hành vi có thể liên quan đến cảm giác lo lắng của trẻ.

Một số dấu hiệu, hành vi phổ biến khi trẻ lo lắng, dẫn đến stress bao gồm: Tâm trạng dễ thay đổi, nóng nảy, có xu hướng bạo lực, xuất hiện một số biểu hiện về thần kinh như cắn móng tay, sợ bóng tối, sợ người lạ, sợ ở một mình, khó tập trung, gặp rắc rối khi đến trường, lưu giữ những vật phẩm kỳ lạ, không chịu đi học, trộm tiền từ bạn bè, gia đình.

Thay đổi về thể chất

Lo lắng, stress cũng có thể biểu hiện qua sức khỏe thể chất. Một số dấu hiệu trẻ bị stress bao gồm giảm hoặc tăng cảm giác thèm ăn đột ngột, đái dầm, đau bụng hoặc đau đầu thường xuyên, khó ngủ, hay gặp ác mộng hoặc các triệu chứng thể chất khác.

Cha mẹ nên quan sát và để ý xem những dấu hiệu này có thường xảy ra trước hoặc sau một số hoạt động nhất định nào không và liệu có các triệu chứng đi kèm như đau, tiêu chảy, sốt, phát ban không.

Nguyên nhân gây stress ở trẻ em

Nhình chung, nguyên nhân chính khiến trẻ lo lắng và stress có thể xuất phát từ những tác nhân bên ngoài như trẻ gặp rắc rối ở trường, sự thay đổi trong gia đình hoặc mâu thuẫn với bạn bè. Cảm xúc, áp lực bên trong trẻ cũng gây ra sự lo lắng chẳng hạn như muốn hòa nhập với các bạn cùng lứa tuổi hay muốn đạt thành tích cao trong học tập.

Cụ thể, những nguyên nhân phổ biến gây stress ở trẻ em chủ yếu gồm:

Áp lực học tập

Áp lực học tập như lo lắng về điểm số, thứ hạng ở trường khiến trẻ em sợ mắc lỗi hoặc sợ mình thất bại, dẫn đến stress.

Bắt nạt

Bắt nạt có thể diễn ra âm thầm hoặc công khai và gây tổn hại về thể chất và nghiêm trọng về tinh thần. Những đứa trẻ bị bắt nạt thường cảm thấy xấu hổ và có xu hướng che giấu việc bị bắt nạt với ba mẹ hoặc giáo viên vì sợ bị cô lập hoặc bị bắt nạt.

Tiếp cận internet, văn hóa phẩm tiêu cực

Trẻ em cảm thấy khó chịu khi nhìn thấy các tiêu đề và hình ảnh mang tính tiêu cực, bạo lực, khủng bố trên internet. Vì khi nhìn thấy hoặc nghe thấy về những điều tiêu cực, một số trẻ trở nên lo sợ điều tồi tệ tương tự có thể xảy ra với mình hoặc người thân trong gia đình.

Ngoài ra, nội dung trong truyện hay phim, trò chơi điện tử mà trẻ được trải nghiệm cũng có thể gây ra sự lo lắng hoặc căng thẳng ở trẻ em. Trẻ có thể bị ảnh hưởng với những cảnh đáng sợ, bạo lực gây lo lắng, khó chịu.

Mức độ hòa nhập

Phần lớn trẻ em luôn muốn bạn bè và mọi người yêu thích. Áp lực để hòa đồng với bạn bè và trở thành tâm điểm chú ý có thể tạo sức ép khiến trẻ bị căng thẳng về tinh thần. Trẻ sẽ bị tổn thương khi bạn bè cô lập hoặc chia bè phái.

Lịch học quá dày đặc

Lịch học dày đặc có thể gây ra rất nhiều áp lực cho trẻ khiến trẻ bị stress vì trẻ cần thời gian nghỉ ngơi, vui chơi, thư giãn và tham gia các hoạt động thể chất.

Sự bất ổn của cha mẹ và những thay đổi lớn trong gia đình

Sự bất ổn trong gia đình liên quan đến tiền bạc và công việc và sự kích động của cha mẹ có thể làm trẻ có cảm giác bất lực tột độ khi muốn giúp đỡ gia đình nhưng không đủ khả năng để làm điều đó.

Những xáo trộn lớn trong gia đình như cha mẹ ly thân, ly dị, chuyển nhà, chuyển trường, mất người thân hoặc có thêm anh chị em mới... có thể làm trẻ có cảm giác không an toàn, bối rối, lo lắng và stress vì bố mẹ. Chẳng hạn trường hợp bố mẹ sinh thêm em khiến trẻ có thể cảm thấy bị đe dọa và ghen tị, người thân đột ngột qua đời có thể khiến trẻ đau buồn, bị sốc tâm lý, dẫn đến nỗi ám ảnh về cái chết...

Những phương pháp giúp trẻ vượt qua stress

Khi đã biết những dấu hiệu trẻ em bị stress là như thế nào, ba mẹ có thể áp dụng những cách sau để cải thiện tình trạng stress ở trẻ:

• Để làm tăng kỹ năng giải quyết vấn đề của trẻ, ba mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý của trẻ. Sức khỏe tốt là nền tảng vững chắc bảo vệ trẻ không bị stress tấn công. Bạn cần hạn chế cho trẻ dùng thực phẩm đóng hộp, nhiều đường hay dầu mỡ, nên tăng cường rau củ quả xanh, thực phẩm tự nhiên cũng như áp dụng quy trình ăn uống đủ bữa, khoa học.
• Tăng cường vận động thể chất cho trẻ. Tập thể dục, thể thao nhẹ vừa sức giúp trẻ giảm thiểu stress hiệu quả, nhờ lợi ích giải tỏa áp lực cũng như mệt mỏi thường nhật của trẻ.
• Dành nhiều thời gian cho trẻ vui chơi. Lên kế hoạch hoạt động để trẻ có thể bộc lộ cảm xúc thông qua trò chơi như đọc sách, vẽ, chơi trò con rối... cho phép trẻ suy nghĩ và bộc lộ cảm xúc, ý tưởng của mình.
• Hiểu được tâm tính của trẻ. Mỗi trẻ có tính cách khác nhau như có trẻ yếu đuối, có trẻ có cá tính mạnh.
• Khi bạn thấy những tín hiệu của sự căng thẳng trong hành vi của trẻ, hãy giảm bớt những hoạt động mà bạn đặt ra cho trẻ, thay vào đó hãy cho phép trẻ làm theo cách riêng của chúng. 
• Quan tâm, âu yếm trẻ nhiều hơn để khiến trẻ yên tâm. Tạo nên những lịch trình quen thuộc như giờ kể chuyện trước khi ngủ hay giờ đi ngủ. Có thể cho trẻ một món đồ chơi đặc biệt để trẻ thấy yên tâm.
• Dành thời gian cho trẻ. Hãy dành thời gian cho trẻ khi trẻ cần nói chuyện và thể hiện sự quan tâm đến cuộc sống của trẻ dù ở bất kể độ tuổi nào, bạn hãy cho trẻ thấy rằng bạn xem chúng rất quan trọng.
• Nếu con bạn đã lớn, hãy tập cho trẻ học cách tự giải quyết những vấn đề của chúng và chỉ đưa ra hướng gợi ý để giải quyết. Điều này sẽ hình thành cho trẻ tính độc lập, có quyền lựa chọn, tìm ra giải pháp nhanh chóng hoặc tìm ra cách làm hài lòng bản thân.

Bài viết trên đã cung cấp thông tin về những dấu hiệu trẻ em bị stress, từ đó hỗ trợ ba mẹ trong việc phát hiện sớm khi trẻ có biểu hiện bị áp lực, căng thẳng đè nặng và có hướng giải quyết thích hợp.