Chấn thương vỡ nhãn cầu có bảo tồn được không?

Chấn thương nhãn cầu hở là một trong những chấn thương nghiêm trọng nhất mà mắt có thể gặp phải. Vỡ nhãn cầu là chấn thương nguy cấp, cần được điều trị càng sớm càng tốt để đảm bảo bảo toàn được nhãn cầu.

Cấu tạo và vai trò của nhãn cầu

Nhãn cầu là cơ quan thị giác chính của con người và nhiều loài động vật, giúp tiếp nhận ánh sáng và truyền thông tin thị giác đến não. Cấu tạo của nhãn cầu khá phức tạp và bao gồm nhiều thành phần cơ bản:

• Giác mạc: Là lớp trong suốt ở phía trước nhãn cầu giúp bảo vệ mắt và cho phép ánh sáng đi qua vào bên trong mắt.
• Thủy dịch: Là chất lỏng trong suốt nằm giữa giác mạc và thủy tinh thể, giúp nuôi dưỡng giác mạc và giữ mức áp suất cần thiết cho mắt.
• Lòng đen: Là phần có màu của mắt, nằm phía trước thủy tinh thể và có chức năng điều chỉnh lượng ánh sáng vào mắt thông qua việc co giãn đồng tử.
• Đồng tử: Là lỗ tròn ở giữa lòng đen, qua đó ánh sáng đi vào mắt. Kích thước của đồng tử được điều chỉnh bởi lòng đen để kiểm soát lượng ánh sáng vào trong mắt.
• Thủy tinh thể: Là một thấu kính trong suốt nằm ngay sau đồng tử, có chức năng tập trung ánh sáng lên võng mạc để tạo ra hình ảnh rõ nét.
• Thể thủy tinh: Là một chất gel trong suốt nằm trong lòng mắt, giúp duy trì hình dạng của nhãn cầu và giữ cho võng mạc ở vị trí cố định.
• Võng mạc: Là lớp cảm quang tại mặt sau của nhãn cầu, chịu trách nhiệm chuyển đổi ánh sáng thành tín hiệu điện để não có thể xử lý và tạo ra hình ảnh.
• Màng mạch: Là lớp chứa nhiều mạch máu cung cấp dưỡng chất và oxy cho võng mạc và các phần khác của nhãn cầu.
• Thần kinh thị: Là dây thần kinh truyền tín hiệu thị giác từ võng mạc tới não để được xử lý và nhận diện hình ảnh.

Nhãn cầu là một trong những cơ quan quan trọng nhất, giúp con người cảm nhận và tương tác với thế giới xung quanh. Nhãn cầu có vai trò thu nhận ánh sáng từ môi trường bên ngoài và tập trung vào võng mạc. Sau đó võng mạc chuyển đổi ánh sáng thành tín hiệu điện truyền từ mắt tới não, bộ não xử lý các tín hiệu từ mắt để nhận diện và hiểu các hình ảnh quan sát. Các thành phần như lòng đen và đồng tử giúp điều chỉnh cường độ ánh sáng đi vào mắt để bảo vệ võng mạc và đảm bảo hình ảnh rõ nét hơn.

Chấn thương vỡ nhãn cầu là gì?

Chấn thương vỡ nhãn cầu là tình trạng mắt bị tổn thương nghiêm trọng do tác động mạnh từ ngoại lực, có thể dẫn đến rách hoặc vỡ lớp vỏ nhãn cầu. Các nguyên nhân phổ biến của chấn thương vỡ nhãn cầu bao gồm tai nạn trong cuộc sống, công việc gây dập vỡ hoặc vết thương xuyên thủng nhãn cầu, có thể khiến các tổ chức bên trong mắt tràn ra ngoài.

Vỡ nhãn cầu khác với trầy xước giác mạc. Trầy xước giác mạc phổ biến hơn nhiều và thường ít nghiêm trọng hơn chấn thương nhãn cầu hở. Bệnh nhân với tình trạng này thường sẽ trải qua các triệu chứng như đau đớn, kích thích và mất thị lực sau vụ tai nạn. Thương tổn này có thể nghiêm trọng hơn nếu có sự gia tăng mạnh của nhãn áp trong mắt, dẫn đến việc rách các lớp mô bên trong nhãn cầu.

Phần lớn các trường hợp vỡ nhãn cầu nếu được điều trị y tế kịp thời đều có thể bảo tồn, tuy nhiên vẫn có trường hợp chấn thương quá nghiêm trọng hoặc chấn thương không được điều trị khiến không thể bảo tồn được nhãn cầu và cần phẫu thuật loại bỏ. 

Dấu hiệu vỡ nhãn cầu

Dấu hiệu vỡ nhãn cầu bao gồm cả triệu chứng cơ năng và triệu chứng thực thể:

Triệu chứng cơ năng: Người bệnh đau nhức dữ dội, bị kích thích, sưng nề và mất thị lực sau khi bị chấn thương .

Triệu chứng thực thể: Phù nề mi và kết mạc, tụ máu hoặc chảy máu tại mi mắt, xuất huyết dưới kết mạc, có thể xuất huyết tiền phòng hoặc nội nhãn với cục máu đông, hạn chế vận động nhãn cầu, nhất là khi di chuyển mắt về phía vết vỡ. Các tổ chức nội nhãn như màng bồ đào, võng mạc và thủy tinh thể có thể bị kẹt tại vết vỡ hoặc mất một phần hoặc toàn bộ.

Những dấu hiệu nghi ngờ vỡ nhãn cầu cũng có thể bao gồm rách giác mạc, rò thủy dịch, tiền phòng nông hoặc sâu bất thường.

Nếu mắt bị tổn thương và nghi ngờ bị vỡ nhãn cầu, người bệnh không nên dụi mắt hay tác động vào mắt mà nên đến bệnh viện để cấp cứu ngay lập tức. Tại bệnh viện, bác sĩ chuyên khoa sẽ hỏi người bệnh về các sự kiện và thời điểm chấn thương, thăm khám mắt, chỉ định chụp CT nếu cần thiết.

Điều trị bảo toàn vỡ nhãn cầu

Chấn thương nhãn cầu hở là trường hợp cấp cứu y tế. Chấn thương nhãn cầu hở thường đòi hỏi phải điều trị phẫu thuật khẩn cấp, bao gồm khâu để đóng vết thương ở giác mạc và củng mạc. Phẫu thuật vỡ nhãn cầu là một ca phẫu thuật phức tạp nhằm mục đích bảo toàn cấu trúc và chức năng của mắt, cũng như ngăn ngừa biến chứng như nhiễm trùng và thoái hóa.

Bác sĩ có thể cần sử dụng các thiết bị chuyên dụng để bảo vệ cấu trúc mắt và giữ cho mắt ổn định trong suốt quá trình phẫu thuật. Sử dụng các chỉ khâu y tế chuyên dụng để khâu lại các vết rách ở giác mạc hoặc củng mạc (lớp trắng của mắt). Trước khi khâu vết rách, bác sĩ cần đảm bảo rằng không còn dị vật trong mắt và lòng mắt được tái lập cấu trúc đúng cách.

Nếu có tổn thương bên trong mắt như rách võng mạc hoặc chảy máu nội nhãn, bác sĩ có thể cần phẫu thuật thêm để xử lý các tổn thương này. Việc này có thể bao gồm cắt bỏ các mô bị tổn thương hoặc sử dụng laser để hàn lại võng mạc bị rách.

Sau ca phẫu thuật, cần đảm bảo rằng áp lực nội nhãn trở lại bình thường sau khi khâu xong bằng cách sử dụng các thiết bị đo áp lực để kiểm tra và căn chỉnh. Sau bất kỳ loại phẫu thuật nào, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh tại chỗ và có thể là thuốc kháng sinh uống. Những loại thuốc kháng sinh này nhằm ngăn ngừa viêm nội nhãn và các bệnh nhiễm trùng khác.

Thông thường, mắt của người bệnh sẽ phải mất ít nhất hai tuần để lành lại, nhưng sau thời gian đó, người bệnh vẫn sẽ phải tiếp tục bảo vệ mắt trong nhiều tuần sau đó. Nếu bạn hoặc ai đó gặp phải tình trạng vỡ nhãn cầu, điều quan trọng nhất là nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Xem thêm: 

• Chấn thương đụng dập nhãn cầu nguy hiểm như thế nào? 
• Các biểu hiện xuất huyết nội nhãn sau chấn thương là gì?