Chỉ định và chống chỉ định gây tê đám rối thần kinh cánh tay

Gây tê đám rối thần kinh cánh tay là một phương pháp gây tê vùng nhằm làm mất cảm giác đau ở khu vực chi phối bởi đám rối thần kinh này. Kỹ thuật được thực hiện bằng cách đưa thuốc tê trực tiếp vào vùng đám rối thần kinh, nằm sâu bên trong và gần với mạch máu lớn ở vùng cánh tay. Thuốc tê sẽ phong bế dẫn truyền thần kinh, làm tê liệt cảm giác tại cánh tay và vai, từ đó giảm đau hiệu quả trong quá trình phẫu thuật hoặc thủ thuật y khoa. Đây là phương pháp được ưa chuộng trong phẫu thuật chi trên vì giúp giảm đau tốt, hạn chế tác dụng phụ so với gây mê toàn thân.

Tìm hiểu về đám rối thần kinh cánh tay

Đám rối thần kinh cánh tay trên cơ thể người bắt nguồn từ các rễ thần kinh cổ C5, C6, C7, C8 và T1, tạo thành ba thân thần kinh chính trước khi chia nhánh tại vùng hõm nách. Các rễ này kết hợp lại để tạo thành ba thân thần kinh chính, và khi đi ra khỏi vùng cơ bậc thang, chúng tiếp xúc với động mạch dưới đòn rồi chia thành các nhánh trước và nhánh sau.

Trước khi tiến vào hõm nách, dây thần kinh mũ và dây thần kinh cơ bì đã tách ra khỏi đám rối, gây khó khăn trong việc gây tê các dây thần kinh này và thường đòi hỏi bác sĩ phải tiến hành tiêm thuốc tê trực tiếp. Các dây thần kinh cánh tay và các mạch máu, từ lúc khởi đầu đến khi đến hõm nách, nằm trong một khoang mô khá kín, được bao bọc bởi gân cơ cổ ở phía trước, gân liên đốt sống phía sau, hai cột dọc ở phía trong và gân cổ nông ở phía ngoài. Ngoài dây thần kinh mũ và dây thần kinh cơ bì tách sớm, các thân thần kinh lớn đều nằm gọn trong bao gân này.

Chỉ định và chống chỉ định gây tê đám rối thần kinh cánh tay

Chỉ định gây tê đám rối thần kinh cánh tay trong các trường hợp sau:

• Áp dụng khi thực hiện các phẫu thuật trên chi trên.
• Đối với bệnh nhân không thể gây mê toàn thân.
• Điều trị đau do viêm dây thần kinh, đau tại các mỏm cụt, hoặc đau ở tay trong quá trình phục hồi chức năng.
• Giảm đau trong các trường hợp thiếu máu chi gây đau.
• Các phẫu thuật từ khuỷu tay trở xuống bàn tay.
• Phẫu thuật tại 1/3 dưới cánh tay, hoặc từ vùng vai trở xuống bàn tay.

Chống chỉ định gây tê đám rối thần kinh cánh tay bao gồm:

• Bệnh nhân có tổn thương thần kinh ngoại vi hoặc trung ương ở chi trên từ trước.
• Nhiễm trùng tại vị trí chọc kim.
• Người bệnh rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông máu.
• Bệnh nhân có loạn nhịp tim hoặc rối loạn dẫn truyền nhĩ thất.
• Bệnh nhân suy gan.
• Trường hợp sốt cao ác tính hoặc tiền sử bệnh porphyrin.
• Bệnh nhân có tiền sử hoặc đang bị tràn khí màng phổi, hoặc suy hô hấp nặng.

Quy trình gây tê đám rối thần kinh cánh tay

Để gây tê các bước gây tê đám rối thần kinh cánh tay gồm những bước như sau:

• Bước 1: Cho bệnh nhân nằm ngửa, hai tay duỗi thẳng dọc theo cơ thể và khép sát vào thân, bàn tay ngửa lên. Bệnh nhân quay đầu về phía đối diện, đồng thời kê một gối mỏng dưới vai để cổ hơi ưỡn.
• Bước 2: Sát trùng vùng da cần thao tác và chuẩn bị đầu dò siêu âm.
• Bước 3: Bọc đầu dò siêu âm đã bôi gel bằng một găng tay vô khuẩn, sau đó đặt đầu dò ở vùng cổ ngang mức sụn nhẫn. Từ hình ảnh siêu âm này, bác sĩ có thể quan sát rõ tuyến giáp, cơ bậc thang trước và cơ bậc thang giữa. Khi đã nhận diện được rõ ràng cấu trúc của thần kinh và mạch máu trong đám rối thần kinh cánh tay cùng các mô lân cận, bác sĩ sẽ tiến hành đưa kim vào bao thần kinh để thực hiện gây tê một cách chính xác.

Ưu nhược điểm của gây tê đám rối thần kinh cánh tay

Ưu điểm:

• Kỹ thuật gây tê đám rối thần kinh cánh tay không làm thay đổi các chỉ số sinh lý quan trọng như nhịp tim, huyết áp và độ bão hòa oxy, từ đó giúp duy trì sự ổn định của các chỉ số này trong suốt quá trình phẫu thuật.
• Đây là một phương pháp gây tê đơn giản, dễ dàng thực hiện, ít độc hại và hạn chế tác động xấu đến chức năng sinh lý của bệnh nhân.
• Quá trình theo dõi và chăm sóc bệnh nhân trong và sau phẫu thuật trở nên nhẹ nhàng hơn, đồng thời mang lại hiệu quả giảm đau tốt.
• Chi phí thực hiện phương pháp này tương đối thấp.
• Khi được thực hiện dưới sự hướng dẫn của siêu âm, kỹ thuật gây tê này trở nên an toàn hơn và ít ảnh hưởng đến các chức năng sinh lý của bệnh nhân.

Nhược điểm:

• Gây tê đám rối thần kinh cánh tay vẫn dựa vào các mốc giải phẫu, điều này có thể khiến bác sĩ khó khăn trong việc xác định chính xác đường đi và điểm đến của kim gây tê. Kết quả là có khả năng xảy ra các biến chứng như kim có thể vô tình chạm vào dây thần kinh, mạch máu hoặc đỉnh phổi, dẫn đến nguy cơ liệt cơ hoành, tràn khí hoặc tràn máu màng phổi.
• Một trong những tai biến nghiêm trọng nhất là việc kim gây tê vô tình chạm vào tủy sống cổ, điều này có thể dẫn đến tử vong cho bệnh nhân.

Tóm lại, gây tê đám rối thần kinh cánh tay là một kỹ thuật mang lại nhiều ưu điểm nổi bật, giúp giảm đau hiệu quả trong các phẫu thuật vùng chi trên mà còn không ảnh hưởng đến các chỉ số sinh lý quan trọng của bệnh nhân.