Chứng sợ lái xe (Amaxophobia):Biểu hiện và những ảnh hưởng của nó

Chứng sợ lái xe (Amaxophobia) không chỉ làm cho người bệnh cảm thấy hoảng loạn, sợ hãi và khó thở khi nghĩ về việc lái xe, mà còn khiến họ không thể sử dụng các phương tiện giao thông công cộng do sự ám ảnh của những tai nạn thảm khốc có thể xảy ra.

Chứng sợ lái xe (Amaxophobia) là gì?

Hội chứng sợ lái xe, hay còn được biết đến với tên gọi Amaxophobia (tên gốc từ tiếng Hy Lạp cổ đại có nghĩa là xe ngựa), là một dạng nỗi sợ kéo dài và cực kỳ mạnh mẽ khi phải điều khiển các phương tiện giao thông. Chức năng lâm sàng đã xác định hội chứng này như một loại rối loạn ám ảnh cụ thể, theo Điều trị và Chẩn đoán Tâm lý Hoa Kỳ năm 2015 (DSM-5) và Tổ chức Y tế Thế giới năm 2011 (ICD-10).

Ngày nay, sự phổ biến của việc sử dụng phương tiện giao thông để di chuyển thành một hoạt động hàng ngày, nhưng cũng mang đến áp lực và căng thẳng cho nhiều người. Thống kê nghiên cứu chỉ ra rằng hội chứng sợ lái xe phổ biến hơn nhiều so với ước định của nhiều người, đang ảnh hưởng đến khoảng 33% dân số toàn cầu.

Viện MAPFRE, cùng với Tiến sĩ Antonio García Infanzón, tiến hành nghiên cứu về vấn đề này và phát hiện rằng gần 7,2 triệu người Tây Ban Nha mắc phải hội chứng sợ lái xe, có những biểu hiện đa dạng. Trong số này, khoảng 82% bày tỏ lo lắng và căng thẳng khi phải lái xe, đặc biệt là trong điều kiện khó khăn như mưa, tối, sương mù hoặc khi chở trẻ em, phụ nữ mang thai, và người cao tuổi.

Kết quả nghiên cứu còn cho thấy khoảng 6% người mắc Amaxophobia hoàn toàn mất khả năng điều khiển phương tiện giao thông. Họ thường phải đối mặt với nỗi sợ hãi tê liệt, cảm giác lo lắng và hoảng loạn khi ngồi vào vị trí lái xe. Điều này đưa đến việc nhiều người quyết định từ bỏ bằng lái và chỉ di chuyển khi có người khác lái xe.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, đối tượng dễ mắc phải hội chứng sợ lái xe chủ yếu là phụ nữ, chiếm đến 64% tỷ lệ. Mặc dù không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe hay tính mạng, hội chứng này lại hạn chế đáng kể các hoạt động hàng ngày và gây khó khăn lớn trong việc di chuyển.

Biểu hiện chứng sợ lái xe

Theo thống kê, phần lớn những người mắc phải chứng Amaxophobia là phụ nữ. Các triệu chứng của bệnh rất đa dạng và thể hiện ở nhiều cấp độ khác nhau. Có người chỉ đơn giản không dám lái xe, trong khi có người cảm thấy sợ hãi khi ngồi trên xe người khác hoặc thậm chí chỉ cần nhìn thấy một chiếc xe tâm trí họ đã trở nên hoảng loạn.

Các triệu chứng có thể thay đổi tùy thuộc vào cấp độ, nhưng đa phần chúng có những dấu hiệu chung sau:

• Cảm giác sợ hãi điển hình được biểu hiện bằng nhịp tim tăng, huyết áp tăng, chân tay run rẩy, đau tức ngực, nhịp thở nhanh, choáng váng, đứng không vững, đổ mồ hôi.
• Bắt đầu xuất hiện rất nhiều suy tưởng liên quan đến những tình huống nguy hiểm khi lái xe, tai nạn giao thông, v.v.
• Tâm trạng cực kỳ kích thích và hoảng loạn; nếu đang trên xe, có thể muốn tìm cách xuống xe và bỏ chạy ngay lập tức.
• Trong trạng thái kích thích, có thể xuất hiện các vấn đề như buồn nôn, nôn, đau dạ dày, v.v.
• Luôn tìm cách tránh xa các xe hoặc từ chối việc lái xe.
• Ở mức độ nặng, một số người thậm chí từ chối ngồi lên xe và chọn cách đi bộ, đặc biệt là trên những tuyến đường ít người qua lại.

Một số người mắc Amaxophobia ở mức độ nhẹ vẫn có thể lái xe, nhưng luôn mang theo tâm lý căng thẳng và sợ hãi. Một số ít không thể lái xe trong các điều kiện thời tiết hay địa hình không thuận lợi, như mưa to, tuyết, sấm chớp, đường dốc, hoặc trong rừng. Các triệu chứng này thường do ảnh hưởng từ các nguyên nhân khác nhau.

Hội chứng sợ lái xe gây ảnh hưởng như thế nào?

Không thể phủ nhận rằng sự xuất hiện của các loại phương tiện như xe máy, xe đạp và ô tô đã mang lại nhiều lợi ích không ngờ trong cuộc sống hàng ngày. Chẳng hạn, việc điều lái xe máy từ thành phố về quê chỉ mất khoảng 6 giờ, trong khi sử dụng ô tô có thể giảm thời gian này xuống còn 3 - 4 giờ. Việc tự lái xe mang lại sự thuận tiện cho việc khám phá cảnh đẹp và tự do tự tại để thực hiện những điều mình yêu thích.

Tuy nhiên, đối với những người mắc chứng sợ lái xe, họ gần như phải phụ thuộc vào người khác để di chuyển, như là nhờ bạn bè hoặc gia đình đưa đi. Mặc dù hiện nay có sự phát triển của các ứng dụng xe ôm để giải quyết vấn đề di chuyển, nhưng chi phí cao và sự thiếu khả năng tự quản lý địa điểm đến vẫn là những hạn chế đáng kể.

Hội chứng sợ lái xe (Amaxophobia) không chỉ tạo ra những rắc rối về cuộc sống hàng ngày mà còn ảnh hưởng đến sự nghiệp, tài chính và nhiều khía cạnh khác của người bệnh. Họ thường trải qua căng thẳng do ảnh hưởng từ những ký ức khó khăn trong quá khứ hoặc áp lực từ xã hội, đặc biệt là khi họ bị chỉ trích và chế nhạo vì khả năng lái xe kém.

Hội chứng sợ lái xe không phải là một hiện tượng hiếm gặp và có thể được điều trị hiệu quả thông qua nhiều phương pháp khác nhau. Hy vọng rằng qua thông tin trên đây, độc giả sẽ có hiểu biết sâu rộng hơn về tình trạng sợ hãi này.