Chụp X quang khớp thường quy có ý nghĩa gì? Khi nào nên chụp?

Bệnh nhân bị đau dai dẳng, khó chịu ở khớp mà chưa rõ nguyên nhân thường được bác sĩ chỉ định chụp X quang khớp thường quy. Kỹ thuật khảo sát khớp này có thể áp dụng ở các khớp vai, khớp háng, khớp gối, khớp cổ tay và khớp cổ chân. Nếu muốn tìm hiểu chi tiết về kỹ thuật chụp X quang thường quy với các khớp, mời bạn theo dõi bài viết dưới đây của Long Châu!

Chụp X quang khớp thường quy là gì?

Chụp X quang là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh khá thông dụng không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Phương pháp này cần sử dụng một thiết bị là máy chụp X quang. Các tia X - một dạng bức xạ điện từ - sẽ đi xuyên qua các cấu trúc từ xương đến cơ hoặc khoang chứa khí trong cơ thể… với cường độ vừa đủ và giúp ghi lại hình ảnh của các cơ quan bên trong cơ thể lên phim chụp X quang. Chụp X quang khớp quy được chỉ định để khảo sát, đánh giá, chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến xương, khớp.

Chụp X quang khớp thường quy là một dạng khảo sát khớp chuyên sâu có sử dụng chất cản quang. Chất cản quang hay thuốc cản quang được sử dụng nhằm mục đích tăng hấp thụ tia X. Chất cản quang sẽ được đưa trực tiếp vào các khớp dưới sự theo dõi và chụp ảnh của máy chụp X quang có màn huỳnh quang tăng sáng. Bác sĩ có thể nhìn thấy chuyển động của các cơ quan bên trong khi chất cản quang được tiêm vào trong khớp và phủ đều lên các cấu trúc khớp. Trên màn hình ảnh chụp X quang, chất cản quang giúp cấu trúc khớp hiện lên sáng trắng giúp bác sĩ quan sát được cấu trúc giải phẫu và hoạt động của khớp được khảo sát.

Bác sĩ chỉ định chụp X quang khớp thường quy khi nào?

Hình ảnh chụp X quang khớp là căn cứ để bác sĩ đánh giá, chẩn đoán bệnh về khớp. Đây cũng là cơ sở để bác sĩ xác định phương pháp điều trị bệnh về khớp như điều trị nội khoa, điều trị ngoại khoa hoặc phẫu thuật thay khớp. Bác sĩ sẽ chỉ định chụp X quang khớp trong các trường hợp bệnh nhân bị đau đớn, khó chịu dai dẳng ở khớp mà không rõ nguyên nhân. Khảo sát hình ảnh có thể phát hiện các bất thường ở khớp vai, khớp cổ tay, khớp háng, khớp gối, khớp cổ chân.

Chi tiết quy trình chụp X quang khớp thường quy

Chụp X quang khớp thường quy với quy trình gồm các bước như sau:

Chuẩn bị trước khi chụp X quang khớp

Với chụp X quang khớp, người bệnh không cần nhịn ăn uống. Trước khi bắt đầu, người bệnh sẽ cần làm bảng hỏi và phiếu chấp thuận làm thủ thuật. Người bệnh cũng cần liệt kê đầy đủ các loại thuốc đang sử dụng và tình trạng dị ứng thuốc nếu có. Đặc biệt, cần thông báo cho bác sĩ nếu đã từng dị ứng thuốc cản quang i-ốt trước đây. Người bệnh được hướng dẫn thay trang phục phù hợp, tháo bỏ các loại trang sức, phụ kiện, vật dụng bằng kim loại trong quá trình chụp X quang.

Các bước chụp X quang khớp

Các bước chụp X quang khớp cụ thể như sau:

• Kỹ thuật viên chụp X quang chuẩn bị dụng cụ tiêm, vật tư, máy chụp X quang.
• Bệnh nhân được hướng dẫn nằm trên bàn chụp X quang.
• Bệnh nhân được chụp một số tư thế và chiều của khớp trước khi tiêm cản quang để sau này bác sĩ tiện so sánh.
• Kỹ thuật viên sát trùng da quanh khớp kỹ càng. Có thể tiêm gây tê tại chỗ cho bệnh nhân nếu cần.
• Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ dùng kim tiêm mảnh, đâm thẳng vào khe khớp và tiến hành bơm chất cản quang vào khớp. Khi chất cản quang được tiêm vào, người bệnh sẽ cảm nhận được khớp căng lên.
• Bác sĩ rút kim ra và bệnh nhân cần cử động khớp nhẹ nhàng để chất cản quang trám đều trong cấu trúc khớp.
• Sau đó, bệnh nhân được tiến hành chụp X quang ở các tư thế khác nhau như lúc đầu.
• Băng ép vị trí khớp bị chọc kim, bệnh nhân theo dõi thêm và chờ kết quả.

Nguy cơ biến chứng khi chụp X quang khớp thường quy

Chụp X quang khớp thường quy có tiêm chất cản quang dù được thực hiện trong một điều kiện an toàn cũng có thể tiềm ẩn nguy cơ biến chứng. Cụ thể là:

• Rất hiếm trường hợp người bệnh bị dị ứng chất cản quang được tiêm trực tiếp vào trong khớp. Phản ứng dị ứng của cơ thể có thể là buồn nôn. Phản ứng nghiêm trọng có thể gây biến chứng tim mạch.
• Nếu quá trình tiêm thuốc cản quang vào khớp không đảm bảo an toàn vệ sinh, dụng cụ tiêm không sạch sẽ, vị trí tiêm không được sát trùng cẩn thận cũng sẽ tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng.
• Sau khi thực hiện thủ thuật, bệnh nhân có thể bị đau và sưng khớp nhẹ. Trong trường hợp này, chườm lạnh lên vùng khớp có thể giúp giảm triệu chứng sưng đau. Người bệnh nên hạn chế khớp được khảo sát trong 24 đến 48 giờ sau khi chụp X quang. Một số trường hợp bệnh nhân có thể dùng thuốc giảm đau thông thường. Nếu triệu chứng sưng đau kéo dài trên 48 giờ và không thuyên giảm, bệnh nhân nên thông báo cho bác sĩ.

Lưu ý khi chụp X quang khớp thường quy

Khi chụp X quang khớp, có một số lưu ý quan trọng như sau:

Bệnh nhân nữ trước khi chụp X quang cần thông báo cho bác sĩ nếu đang nghi ngờ hoặc xác định đã có thai. Chụp X quang khi mang thai không được khuyến khích bởi tia bức xạ có thể làm ảnh hưởng ít nhiều đến thai nhi. Trong trường hợp bắt buộc, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp bảo vệ phù hợp để giảm tối đa bức xạ đến thai nhi.

Để đảm bảo an toàn khi thực hiện thủ thuật, người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín. Tại đây, quy trình chụp chuẩn xác, máy chụp X quang hiện đại, đội ngũ kỹ thuật viên và bác sĩ có chuyên môn cao. Điều này sẽ đảm bảo được sự an toàn tối đa khi thực hiện thủ thuật và bác sĩ có trình độ chuyên môn cao sẽ giúp chẩn đoán bệnh chính xác cũng như đưa ra hướng điều trị phù hợp nhất.

Chụp X quang khớp thường quy trong hầu hết các trường hợp đều có độ an toàn cao. Những nguy cơ biến chứng tuy không thể tránh khỏi 100% nhưng rất hiếm gặp. Vì vậy, khi có bất cứ vấn đề bất thường nào về khớp, chúng ta đều nên thăm khám sớm và cần hợp tác với bác sĩ khi có chỉ định chụp X quang.

Xem thêm:

• Chụp X quang răng cận chóp có tác dụng gì?
• Nóng rát lưng sau khi chụp X-quang có sao không?