Công việc có thể khiến bạn dễ mắc đái tháo đường hơn bạn nghĩ!

Công việc và sức khỏe: Mối liên hệ âm thầm với bệnh đái tháo đường 1

Theo Liên đoàn Đái tháo đường Thế giới (IDF), hơn 70% người mắc đái tháo đường hiện nay đang ở độ tuổi lao động. Đó là những người đang miệt mài ở văn phòng, trong nhà máy, trường học hay bệnh viện, nơi mà áp lực, thiếu vận động, hoặc thời gian ăn nghỉ thất thường khiến việc kiểm soát đường huyết trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Đái tháo đường là một bệnh mạn tính, xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin hiệu quả, dẫn đến lượng đường trong máu cao kéo dài.

Thực trạng đái tháo đường

Công việc và sức khỏe: Mối liên hệ âm thầm với bệnh đái tháo đường 2

Với người lao động, một nơi làm việc quan tâm đến sức khỏe sẽ giúp họ duy trì cân bằng, giảm căng thẳng và kiểm soát tốt các bệnh mạn tính như đái tháo đường.

Vì sao công việc ảnh hưởng trực tiếp đến nguy cơ mắc và kiểm soát đái tháo đường?

Nhiều người nghĩ rằng chỉ có ăn uống sai mới dẫn đến đái tháo đường. Thực tế, môi trường làm việc cũng là “mảnh ghép” quan trọng trong bức tranh sức khỏe của bạn.

Nhân viên văn phòng - “Ngồi yên” nhưng rủi ro cao

Công việc bàn giấy khiến bạn ngồi liên tục 8 - 10 tiếng mỗi ngày, ít vận động, dễ tăng cân, kháng insulin và dần dẫn đến đái tháo đường tuýp 2. Theo nhiều nghiên cứu tổng quan hệ thống, việc ngồi lâu nhiều giờ mỗi ngày làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường lên đáng kể so với nhóm hoạt động thể lực thường xuyên.

Không chỉ vậy, thói quen “deadline sát giờ ăn”, uống cà phê và trà sữa nhiều đường, hay ăn nhanh bằng đồ chiên rán khiến đường huyết tăng vọt mà bạn không hề nhận ra.

Lao động ca đêm, công nhân sản xuất - Rối loạn nhịp sinh học

Những người làm ca đêm thường phải thức muộn, ăn khuya, ngủ ít, khiến hormone insulin hoạt động kém hiệu quả. 

Thói quen ăn uống thất thường, ngủ bù ban ngày và stress tích tụ lâu dài khiến cơ thể dễ “bị quá tải”, dẫn đến rối loạn chuyển hóa.

Giáo viên, nhân viên y tế - Căng thẳng và thiếu nghỉ ngơi

Nhóm làm việc trong môi trường áp lực cao như y tế, giáo dục thường xuyên căng thẳng, ít thời gian nghỉ và dễ quên chăm sóc bản thân. Theo một khảo sát của IDF, có đến 77% người mắc đái tháo đường từng trải qua lo âu, trầm cảm, và đến 80% người cảm thấy “cạn kiệt năng lượng” (burnout) vì gánh nặng công việc và bệnh tật.

Căng thẳng kéo dài làm hormone cortisol tăng, khiến đường huyết dao động thất thường, tăng nguy cơ biến chứng.

Lao động tự do - Thiếu lịch sinh hoạt ổn định

Những người làm việc tự do hoặc kinh doanh nhỏ thường phải làm việc bất kể giờ giấc. Bữa ăn muộn, bỏ bữa hoặc ăn vội khiến đường huyết dễ thay đổi thất thường. Sự thiếu đều đặn trong sinh hoạt là “kẻ thù” của việc kiểm soát đái tháo đường.

Làm gì để bảo vệ sức khỏe khỏi đái tháo đường khi đang đi làm?

Không phải ai cũng có thể thay đổi môi trường làm việc ngay lập tức. Nhưng bạn hoàn toàn có thể điều chỉnh bản thân, từng bước nhỏ để khỏe hơn.

Tạo “nhịp vận động” trong ngày làm việc

Bạn không cần phòng tập. Chỉ cần:

• Đứng dậy, vươn vai hoặc đi lại mỗi 45 - 60 phút.
• Sử dụng cầu thang bộ thay vì thang máy.
• Tận dụng giờ giải lao để đi bộ ngắn hoặc vươn vai 5 phút.
• Đi bộ sau bữa ăn: Thói quen đi dạo sau bữa ăn, dù chỉ 10 - 15 phút, cũng giúp kiểm soát lượng đường trong máu hiệu quả.
• Chọn phương tiện di chuyển tích cực: Nếu có thể, hãy đi bộ hoặc đạp xe đến nơi làm việc một phần quãng đường.

Theo WHO, việc vận động nhẹ thường xuyên trong giờ làm giúp giảm 30% nguy cơ rối loạn chuyển hóa đường huyết so với việc ngồi liên tục.

Ăn uống đúng giờ, đủ chất

Bỏ bữa sáng hay ăn trưa muộn không giúp bạn tiết kiệm thời gian mà chỉ khiến đường huyết mất kiểm soát.

Giảm căng thẳng bằng cách “đặt lại nhịp sống”

Công việc nhiều áp lực, nhưng sức khỏe của bạn không thể thay thế. US CDC khuyến nghị những người mắc hoặc có nguy cơ đái tháo đường nên duy trì các hoạt động giúp thư giãn tinh thần:

• Thở sâu 3 - 5 phút khi căng thẳng;
• Nghỉ giải lao ngắn giữa ca làm;
• Ngủ đủ giấc 6 - 8 tiếng mỗi ngày;
• Đối với người làm ca đêm, cần có kế hoạch ngủ bù ban ngày trong môi trường yên tĩnh, tránh ánh sáng để duy trì nhịp sinh học.

Chỉ cần ngủ thiếu 1 - 2 tiếng/ ngày, nguy cơ tăng đường huyết đã có thể tăng tới 20%.

Khám sức khỏe định kỳ và theo dõi đường huyết

Nếu bạn làm việc ca đêm hoặc ít vận động, hãy kiểm tra đường huyết ít nhất 1 lần/ năm. Với người đã mắc bệnh, kiểm tra HbA1c mỗi 3 - 6 tháng theo khuyến nghị của Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA).

Nhật ký theo dõi đường huyết cá nhân giúp bác sĩ hiểu rõ hơn mô hình làm việc của bạn và điều chỉnh điều trị phù hợp.

Từng ngành nghề, từng cách bảo vệ khác nhau 1

Từng ngành nghề có cách phòng ngừa đái tháo đường khác nhau

Từng ngành nghề, từng cách bảo vệ khác nhau 2

Dưới đây là một số biện pháp mà bạn có thể tham khảo để bảo vệ sức khỏe tốt hơn:

• Nhân viên văn phòng: Sử dụng bàn đứng nếu có thể, đi bộ khi gọi điện thoại, uống nước thường xuyên thay cà phê ngọt.
• Công nhân nhà máy: Mang theo bữa ăn nhẹ, cố định giờ ngủ bù, tập giãn cơ giữa ca.
• Giáo viên: Xen kẽ vận động nhẹ giữa giờ dạy, tránh bỏ bữa, kiểm tra đường huyết khi thấy mệt.
• Nhân viên y tế: Đặt nhắc nhở ăn đúng giờ giữa ca, bổ sung nước, và đảm bảo nghỉ ngắn giữa các ca trực dài.
• Tài xế, shipper: Luôn mang theo nước, hoa quả, sữa chua, không nhịn ăn quá lâu, và tập giãn cổ vai lưng khi dừng xe.

Những hành động nhỏ này không chỉ giúp bạn khỏe mạnh hơn mà còn cải thiện khả năng tập trung, giảm mệt mỏi và tăng hiệu suất công việc.

Đái tháo đường không cản trở sự nghiệp nếu bạn hiểu cơ thể mình 1

Sống và làm việc cùng đái tháo đường không có nghĩa là phải “từ bỏ ước mơ”. Nhiều người vẫn duy trì công việc hiệu quả, miễn là họ hiểu cách tự chăm sóc.

Mục tiêu của WHO

Đái tháo đường không cản trở sự nghiệp nếu bạn hiểu cơ thể mình 2

Bạn không cần thay đổi mọi thứ trong một ngày. Hãy bắt đầu từ điều nhỏ nhất: Đi bộ thêm 10 phút, ăn trưa đúng giờ, hoặc đơn giản là tắt màn hình và thở sâu một phút giữa buổi họp.

Dù bạn là nhân viên văn phòng, công nhân ca đêm hay giáo viên đứng lớp, chỉ cần biết cách chăm sóc bản thân đúng đắn, bạn hoàn toàn có thể vừa khỏe mạnh, vừa làm việc hiệu quả. Sức khỏe không phải đặc quyền, mà là nền tảng để bạn đi xa hơn trên con đường nghề nghiệp và cuộc sống.