Tìm hiểu về kháng insulin: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Kháng insulin là tình trạng mà cơ thể không thể phản ứng đúng với insulin, khiến việc đưa đường glucose từ máu vào tế bào để sử dụng làm năng lượng không hiệu quả. Điều này dẫn đến việc tăng đường huyết và có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như tiểu đường type 2, tăng cân, bệnh tim mạch và nhiều vấn đề liên quan khác.

Giải đáp thắc mắc kháng insulin là như thế nào?

Kháng insulin là một tình trạng mà cơ thể không đáp ứng tốt với insulin, một hormone sản xuất bởi tuyến tụy để điều chỉnh mức đường glucose trong máu. Insulin đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các tế bào trong cơ thể tiếp nhận đường glucose từ máu để sử dụng làm nguồn năng lượng. Khi cơ thể trở nên kháng insulin, các tế bào không phản ứng đúng với insulin, dẫn đến mức đường glucose trong máu tăng cao.

Những nguyên nhân gây ra tình trạng kháng insulin

Có nhiều nguyên nhân khiến hiện tượng kháng insulin xuất hiện và bất cứ ai cũng đều có thể gặp tình trạng kháng insulin, nhưng những đối tượng sau đây có nguy cơ cao nhất:

• Yếu tố di truyền: Có người trong gia đình mắc bệnh tiểu đường type 2 hoặc kháng insulin có thể tăng nguy cơ cho bạn.
• Tình trạng tăng cân và béo phì: Người có cân nặng vượt quá mức bình thường, thường dễ phát triển kháng insulin. Mỡ cơ thể có thể tạo ra các chất gây ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phản ứng insulin.
• Lối sống ít vận động: Người ít tập thể dục hoặc có lối sống thiếu vận động có nguy cơ cao phát triển kháng insulin.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Thói quen ăn uống chứa đường và tinh bột, cùng với nạp vào cơ thể lượng glucose quá mức, có thể góp phần vào việc phát triển kháng insulin.
• Tuổi tác: Người lớn tuổi thường có nguy cơ mắc tình trạng kháng insulin tăng cao.
• Tình trạng tâm thần căng thẳng, stress: Căng thẳng và căng thẳng tâm lý kéo dài có thể ảnh hưởng đến cơ địa của cơ thể, góp phần vào phát triển kháng insulin.
• Bệnh liên quan đến chuyển hóa: Các tình trạng bệnh như hội chứng chuyển hóa, bệnh lipid máu cao hay bệnh tim mạch có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kháng insulin.
• Tình trạng hormonal không cân đối: Các tình trạng hormonal không cân đối như hội chứng buồng trứng đa nang có thể tăng nguy cơ mắc kháng insulin.
• Bị tiền tiểu đường: Những người có tiền tiểu đường hoặc tình trạng đường huyết không ổn định có nguy cơ cao phát triển kháng insulin.
• Tiền sử thai sản: Phụ nữ có tiền sử thai sản như tiểu đường thai kỳ cũng có khả năng cao phát triển kháng insulin sau này.

Triệu chứng nhận biết bạn bị kháng insulin

Triệu chứng của tình trạng kháng insulin thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu và có thể xuất hiện một cách chậm rãi. Tuy nhiên, dưới đây là một số triệu chứng thường gặp cho thấy bạn có thể bị kháng insulin:

• Tăng cân và béo phì: Sự tăng cân không kiểm soát và tích tụ mỡ đặc biệt ở vùng bụng có thể là một dấu hiệu sớm của kháng insulin.
• Tăng đường huyết: Đường huyết ở mức cao hơn so với mức bình thường, đặc biệt sau bữa ăn hoặc khi thực hiện các bài thử đường huyết.
• Mệt mỏi: Cảm thấy mệt mỏi và không có năng lượng là một triệu chứng phổ biến của kháng insulin. Điều này xuất phát từ việc cơ thể không thể sử dụng đường glucose để tạo năng lượng một cách hiệu quả.
• Thèm đường và thức ăn ngọt: Cảm giác thèm đường và thức ăn ngọt có thể xuất phát từ sự không ổn định trong cơ chế điều chỉnh đường huyết do kháng insulin.
• Giảm khả năng tập trung: Kháng insulin có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung và tinh thần.
• Sự thay đổi trong thể trạng da: Một số người có thể trải qua sự thay đổi da như tăng mụn, đánh bóng da hoặc thay đổi trong màu da.
• Vết thương không lành: Kháng insulin có thể làm chậm quá trình lành vết thương do ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của các tế bào da.
• Rối loạn về chuyển hóa lipid máu: Tình trạng tăng cholesterol và triglyceride trong máu có thể liên quan đến kháng insulin.

Điều trị tình trạng kháng insulin và tiểu đường type 2 như thế nào?

Để chẩn đoán và điều trị tình trạng kháng insulin và tiểu đường type 2, người bệnh cần thực hiện xét nghiệm máu và dựa vào chỉ số HbA1C. Kết quả xét nghiệm HbA1C dưới 5.6% được xem là bình thường. Khoảng từ 5.7% đến 6.4% cho thấy tiền tiểu đường, từ 6.5% trở lên có dấu hiệu bị bệnh tiểu đường do kháng insulin.

Ngoài xét nghiệm HbA1C thì các xét nghiệm kiểm tra đường huyết ở các thời điểm khác nhau cũng hữu ích trong việc chẩn đoán bệnh. Muốn phân biệt giữa tiểu đường type 1 và type 2 cần làm xét nghiệm dung nạp glucose tĩnh mạch, xét nghiệm ức chế insulin.

Sự khác biệt chính giữa tiểu đường type 2 và type 1 nằm ở việc tế bào trở nên không nhạy cảm với insulin trong trường hợp type 2, dẫn đến tình trạng kháng insulin. Do đó, điều trị cũng khác nhau. Người bị kháng insulin cần sử dụng các loại thuốc tăng sự nhạy cảm với insulin, thúc đẩy quá trình chuyển hóa glucose và duy trì số lượng tế bào beta tụy. Đồng thời, kiểm soát các yếu tố nguy cơ như vòng bụng lớn, béo phì, tăng lipid máu, và huyết áp là quan trọng. Tăng cường hoạt động thể lực cũng có vai trò giảm đề kháng insulin và triệu chứng tiểu đường.

Dưới đây là những gợi ý về biện pháp điều trị tình trạng kháng insulin và tiểu đường type 2 người bệnh có thể áp dụng:

Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống bao gồm những điều sau để cải thiện tình trạng bệnh hiệu quả:

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tập trung vào việc tiêu thụ thức ăn giàu chất xơ, nguyên hạt, rau xanh, thịt gà, cá, hạt và các nguồn protein tốt. Hạn chế thức ăn chứa đường và tinh bột.
• Tập thể dục đều đặn: Tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần có thể giúp cải thiện phản ứng insulin và kiểm soát đường huyết.
• Giảm cân: Giảm cân có thể cải thiện phản ứng insulin và giảm nguy cơ mắc tiểu đường loại 2.

Sử dụng thuốc điều trị

Các thuốc điều trị tiểu đường và kháng insulin bao gồm: 

• Thuốc giảm đường huyết: Một số loại thuốc giảm đường huyết như metformin có thể được sử dụng để kiểm soát mức đường huyết và cải thiện phản ứng insulin.
• Thuốc tăng cường phản ứng insulin: Các loại thuốc như thiazolidinedione cũng giúp tăng cường cải thiện phản ứng của tế bào với insulin.
• Thuốc kích thích sản xuất insulin: Một số thuốc có thể kích thích tăng sản xuất insulin từ tuyến tụy.

Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng insulin nếu tiến triển của tiểu đường loại 2 tiếp tục và không kiểm soát được bằng lối sống và thuốc, bác sĩ có thể xem xét việc sử dụng insulin để kiểm soát đường huyết.

Theo dõi và chăm sóc sức khỏe tổng quát

Điều quan trọng là thường xuyên theo dõi sức khỏe bằng cách kiểm tra đường huyết và thực hiện các xét nghiệm tương tự để đảm bảo tình trạng của bạn được kiểm soát tốt.

Việc hợp tác với bác sĩ, dược sĩ, chuyên gia dinh dưỡng và người hướng dẫn về tập thể dục, chăm sóc sức khỏe tổng quát là điều cần thiết giúp bạn xây dựng kế hoạch điều trị toàn diện.

Bài viết trên đây, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ tới bạn những kiến thức quan trọng về kháng insulin là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa bệnh hiệu quả. Hy vọng qua bài viết bạn đọc đã có thêm kinh nghiệm để chăm sóc tốt cho sức khỏe của mình.

Xem thêm:

• Điều gì sẽ xảy ra nếu cơ thể bị thiếu insulin?
• Tăng insulin máu là gì? Nguyên nhân, triệu chứng?