Chỉ số HbA1c bình thường là bao nhiêu? Khi nào nên làm xét nghiệm HbA1c?

HbA1c là một chỉ số xét nghiệm quan trọng đối với bệnh nhân đái tháo đường, phản ánh mức độ kiểm soát glucose trong máu của họ trong khoảng thời gian 3 tháng gần đây. Thông qua việc đánh giá chỉ số này, bác sĩ và bệnh nhân có thể lập kế hoạch điều trị kịp thời và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ các biến chứng liên quan đến bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, do hiểu biết hạn chế, nhiều bệnh nhân không nhận ra đúng tầm quan trọng của chỉ số HbA1c, dẫn đến thực tế rằng việc kiểm tra chỉ số này hiện vẫn ít được sử dụng.

Xét nghiệm HbA1c là gì?

Xét nghiệm HbA1c (hemoglobin glycated) cung cấp thông tin về mức đường huyết trung bình của một người trong khoảng 2-3 tháng. Bình thường, tuyến tụy tiết insulin để chuyển hóa glucose từ thức ăn vào cơ thể. Tuy nhiên, nếu thiếu hụt insulin hoặc cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, glucose sẽ dính vào hemoglobin - một loại protein trong tế bào hồng cầu. Khi tế bào hồng cầu thực hiện nhiệm vụ vận chuyển oxy trong cơ thể, glucose cũng đi kèm theo. Tuổi thọ của các tế bào hồng cầu khoảng 2-3 tháng, làm nên lý do tại sao xét nghiệm HbA1c nên được thực hiện hàng quý và mỗi năm có thể thực hiện từ 2-4 lần.

Kết quả xét nghiệm HbA1c bình thường gồm những mức độ nào?

Kết quả xét nghiệm HbA1c bình thường cung cấp thông tin cơ bản về mức đường huyết trong khoảng 2-3 tháng qua, giúp bác sĩ điều chỉnh mục tiêu điều trị và kiểm soát tiểu đường hiệu quả hơn.

Các mức độ HbA1c được phân loại như sau:

• Dưới 5.7%: Bình thường.
• 5.7% đến 6.4%: Tiền đái tháo đường.
• Từ 6.5% trở lên: Bệnh đái tháo đường.

Kết quả xét nghiệm với chỉ số HbA1c cao có nghĩa là cơ thể giữ lại quá nhiều đường trong máu. Đối với người tiền đái tháo đường, đây có thể là cơ hội để ngăn chặn tiến triển sang giai đoạn đái tháo đường. Đối với người bệnh đái tháo đường, mức HbA1c cao có thể gắn liền với nhiều biến chứng như bệnh võng mạc tiểu đường, phù hoàng điểm, đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp, và các vấn đề tim mạch.

Người bệnh đái tháo đường nên duy trì mức HbA1c dưới 7% để đảm bảo ổn định. Mức HbA1c càng cao, nguy cơ phát sinh biến chứng đái tháo đường càng tăng. Nếu mức HbA1c vượt quá mức mục tiêu, bác sĩ có thể điều chỉnh phương pháp điều trị, bao gồm chế độ ăn uống, tập thể dục, và thuốc.

Xét nghiệm HbA1c nên được thực hiện khi nào?

Bác sĩ yêu cầu thực hiện xét nghiệm HbA1c để chẩn đoán tiểu đường hoặc đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh này. Tần suất thực hiện xét nghiệm phụ thuộc vào loại tiểu đường, tình trạng kiểm soát đường huyết, và kế hoạch điều trị. Thông thường, người được xét nghiệm sẽ cảm thấy một cảm giác nhẹ đau hoặc bầm tím ở chỗ kim nhập, nhưng các triệu chứng này sẽ nhanh chóng biến mất.

Nếu kết quả xét nghiệm HbA1c chỉ ra tiền đái tháo đường, người bệnh nên thực hiện xét nghiệm HbA1c mỗi năm một lần. Đối với người bị đái tháo đường tuyến tính, tần suất xét nghiệm có thể là 3-4 lần/năm. Đối với người bị đái tháo đường tuyến tính, tùy thuộc vào thay đổi kế hoạch điều trị hoặc loại thuốc, họ có thể cần thực hiện xét nghiệm thường xuyên hơn.

Người bệnh đái tháo đường không nên nản chí khi kết quả HbA1c cao xuất hiện, mà thay vào đó cần tiếp tục thực hiện xét nghiệm HbA1c theo định kỳ để kiểm soát hiệu quả quản lý đường huyết, điều chỉnh thuốc và chế độ sinh hoạt.

Lưu ý rằng kết quả xét nghiệm HbA1c bình thường có thể bị sai lệch trong một số trường hợp, chẳng hạn như khi người bệnh có thiếu máu hoặc mắc các bệnh lý khác như bệnh gan, bệnh thận, hoặc nồng độ cao của vitamin C, vitamin E, cholesterol trong máu. Vì vậy, quan trọng là người bệnh chọn cơ sở xét nghiệm đáng tin cậy, sử dụng thiết bị hiện đại và được thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn cao về điều trị bệnh đái tháo đường để đảm bảo kiểm soát bệnh tốt nhất.

Vì sao cần kiểm soát chỉ số HbA1c bình thường?

Kiểm soát chỉ số HbA1c bình thường là một phần quan trọng trong quá trình điều trị và theo dõi bệnh nhân đái tháo đường. Điều này giúp bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường đưa ra đánh giá về hiệu quả điều trị, đồng thời kiểm tra sự tuân thủ của bệnh nhân đối với đơn thuốc và chế độ dinh dưỡng.

Mục tiêu HbA1c sẽ thay đổi tùy thuộc vào loại đái tháo đường và tình trạng sức khỏe cụ thể của mỗi bệnh nhân. Các mức tiêu chuẩn phổ biến bao gồm:

• Đối với người có tiền tiểu đường, mức mục tiêu là giảm đường huyết về dưới 39 mmol/mol (5.7%).
• Đối với người mắc đái tháo đường type 2, mức mục tiêu là giảm đường huyết về dưới 48 mmol/mol (6.5%).

Đạt được mục tiêu HbA1c bình thường không phải là công việc dễ dàng, và bệnh nhân cần nỗ lực để duy trì đường huyết trong phạm vi mong muốn. Nếu không kiểm soát được, mức HbA1c có thể tăng và làm tăng rủi ro các biến chứng nguy hiểm như nhiễm toan ceton (tăng axit trong máu) hoặc tăng áp lực thấu máu.

Khi HbA1c tăng, bác sĩ sẽ xem xét lại loại thuốc mà bệnh nhân đang sử dụng và có thể điều chỉnh liều lượng hoặc chuyển sang loại thuốc mới. Đồng thời, việc tăng cường hoạt động vận động cũng có thể được khuyến khích để cân bằng năng lượng trong cơ thể.

Người bệnh đái tháo đường nên duy trì lịch xét nghiệm HbA1c ít nhất 2 lần mỗi năm để đảm bảo rằng đường huyết được kiểm soát hiệu quả và điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu cần thiết. Lưu ý rằng một số yếu tố như thiếu máu có thể làm sai lệch kết quả xét nghiệm HbA1c, vì vậy việc lựa chọn cơ sở xét nghiệm và tư vấn của bác sĩ là quan trọng để đảm bảo chẩn đoán chính xác và kiểm soát bệnh tốt nhất.

Lưu ý một số trường hợp HbA1c bất thường

Các tình trạng có thể làm tăng mức HbA1c:

• Người bệnh trạng không khỏe, thay đổi thuốc điều trị đái tháo đường hoặc sử dụng thuốc steroid.
• Chế độ ăn uống không kiểm soát (bao gồm việc tiêu thụ nhiều tinh bột, đồ uống ngọt, v.v.), ít hoạt động vận động.
• Tình trạng căng thẳng và tâm lý buồn chán.
• Tiếp xúc với chất độc hại như chì, thói quen uống rượu, hoặc mắc các bệnh mãn tính như suy thận mạn, thiếu máu, v.v.

Các trường hợp có thể giảm mức HbA1c:

• Thiếu máu mạn tính.
• Bệnh nhân mắc các bệnh lý liên quan đến thiếu máu tái tạo hoặc hình lệch của hồng cầu, gây ra tuổi thọ ngắn của hồng cầu trong cơ thể.
• Sau khi nhận máu từ quy trình truyền máu hoặc sau khi sử dụng liều lượng lớn vitamin C, vitamin E, v.v.

Xét nghiệm HbA1c là phương pháp thông thường để theo dõi mức đường huyết trong cơ thể, giúp phát hiện bệnh tiểu đường một cách sớm. Không chỉ dành cho những người đã mắc bệnh, mà ngay cả những người khỏe mạnh cũng nên thực hiện xét nghiệm này để đảm bảo chỉ số HbA1c bình thường, nhằm bảo vệ sức khỏe chính mình.