Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng cha mẹ cần theo dõi sát sao

Trẻ sơ sinh chưa thể diễn đạt cảm giác của mình, nhưng cơ thể bé luôn có những dấu hiệu giúp cha mẹ nhận biết bé đang gặp vấn đề. Đau bụng là tình trạng khá thường gặp ở trẻ sơ sinh, khiến bé khó chịu. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, trẻ có thể bị ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe. Vậy đâu là những dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng? Bài viết này sẽ giúp cha mẹ nhận biết và có cách xử lý phù hợp.

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng

Đau bụng là vấn đề phổ biến ở trẻ sơ sinh, ảnh hưởng đến khoảng 20% trẻ dưới 3 tháng tuổi. Nhận biết sớm các dấu hiệu đau bụng ở trẻ giúp cha mẹ có biện pháp can thiệp kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu có thể cảnh báo tình trạng đau bụng mà ba mẹ nên lưu tâm:

• Trẻ có thể khóc dai dẳng hơn 3 giờ mỗi ngày, ít nhất 3 ngày trong tuần, đặc biệt vào buổi chiều hoặc tối.
• Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng - bụng của bé căng cứng hơn bình thường.
• Trẻ có xu hướng co chân lên sát bụng, kết hợp với quấy khóc. Đây là phản xạ tự nhiên khi trẻ cảm thấy khó chịu trong đường tiêu hóa.
• Trẻ xì hơi liên tục, bụng căng và chướng hơn bình thường... Nguyên nhân có thể do nuốt nhiều không khí khi bú hoặc hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện.
• Sự thay đổi về màu sắc và kết cấu phân có thể là dấu hiệu cảnh báo trẻ bị đau bụng. Trẻ có thể bị tiêu chảy hoặc táo bón, phản ánh hệ tiêu hóa đang gặp vấn đề.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị đau bụng

Nguyên nhân gây đau bụng ở trẻ sơ sinh có thể là:

Hội chứng quấy khóc ở trẻ nhũ nhi

Đau bụng ở trẻ sơ sinh có thể xuất phát từ hội chứng quấy khóc ở trẻ nhũ nhi (khóc colic). Đây là tình trạng trẻ khóc kéo dài do đau bụng co thắt, dù vẫn khỏe mạnh bình thường. Hội chứng này thường xuất hiện trong những tháng đầu đời, và được coi là một giai đoạn sinh lý tạm thời, không liên quan đến bệnh lý hoặc suy nhược ở trẻ. Trẻ có thể khóc liên tục từ 2 - 3 tiếng mỗi ngày, đặc biệt vào buổi chiều hoặc tối, kèm theo dấu hiệu căng cứng bụng, co chân.

Rối loạn tiêu hóa do hệ tiêu hóa chưa trưởng thành

Trẻ sơ sinh thường bị rối loạn tiêu hóa do hệ tiêu hóa chưa trưởng thành, dẫn đến tình trạng đau bụng, đầy hơi và quấy khóc. Hệ tiêu hóa của trẻ chưa sản xuất đủ enzyme để phân hủy thức ăn hiệu quả. Đây là lý do trẻ dễ bị chướng bụng, táo bón hoặc tiêu chảy. Ngoài ra, việc bú sữa không đúng cách hoặc thay đổi sữa đột ngột cũng có thể làm hệ tiêu hóa non nớt của trẻ bị kích thích, gây khó chịu.

Trẻ nuốt nhiều khí khi bú

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng cũng có thể xuất hiện ở trẻ bú không đúng cách. Khi trẻ bú không đúng khớp ngậm, bú quá nhanh hoặc bú bình không có van chống sặc, không khí dễ lọt vào dạ dày. Khí này tích tụ gây căng chướng bụng, khó tiêu, làm trẻ khó chịu, khóc nhiều hơn, đặc biệt sau khi bú.

Bất dung nạp lactose hoặc dị ứng đạm sữa bò

Bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh có thể bị đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc quấy khóc sau khi bú sữa. Dung nạp kém hoặc bất dung nạp lactose xảy ra khi cơ thể thiếu enzyme lactase để tiêu hóa đường lactose trong sữa, gây khó tiêu và rối loạn tiêu hóa. Dị ứng đạm sữa bò là phản ứng miễn dịch với protein trong sữa, có thể gây đau bụng, nổi mẩn hoặc thậm chí khó thở.

Ảnh hưởng từ chế độ ăn của mẹ

Chế độ ăn của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sữa, có thể gây đau bụng ở trẻ sơ sinh. Nếu mẹ ăn nhiều thực phẩm khó tiêu như đồ cay, cà phê, sữa bò hoặc các loại đậu, bé có thể bị đầy hơi, chướng bụng và quấy khóc sau khi bú mẹ. Một số trẻ sơ sinh cũng có thể nhạy cảm với thực phẩm mẹ ăn.

Cách giúp  trẻ sơ sinh giảm đau bụng hiệu quả

Khi nhận thấy các dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng, bạn nên tìm hiểu nguyên nhân và áp dụng các biện pháp sau:

Nếu nguyên nhân gây đau bụng do trẻ nuốt nhiều khí vào dạ dày, mẹ nên tìm hiểu cách cho con bú đúng khớp ngậm. Khi cho bú, mẹ nên giữ đầu trẻ cao hơn bụng để sữa xuống dễ dàng. Nếu dùng bình sữa, nên chọn núm vú có lỗ phù hợp để tránh trẻ nuốt nhiều khí. Vỗ ợ hơi giúp giảm khí tích tụ trong dạ dày, hạn chế đầy hơi và đau bụng. Sau khi bú, mẹ nên bế trẻ tựa vào vai, vỗ nhẹ vào lưng theo nhịp từ dưới lên.

Massage bụng cho bé

Nếu bé bị đau bụng do táo bón, chướng bụng đầy hơi, massage bụng cũng giúp giảm triệu chứng đau bụng khó chịu. Với bé bị táo bón, việc xoa bụng theo chiều kim đồng hồ kích thích nhu động ruột, giúp bé đi ngoài dễ dàng hơn. Với bé bị đầy hơi, chướng bụng, massage giúp đẩy hơi ra ngoài, giảm khó chịu.

Chườm ấm vùng bụng

Chườm ấm giúp thư giãn cơ bụng, kích thích nhu động ruột và giảm co thắt. Từ đó có thể giảm triệu chứng đau bụng ở trẻ sơ sinh trong các trường hợp đầy hơi, chướng bụng, táo bón hoặc đau do khóc Colic. Khi chườm, mẹ nên dùng khăn ấm hoặc túi chườm chuyên dụng, kiểm tra nhiệt độ để tránh làm bỏng da bé.

Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng khi nào cần đến bác sĩ?

Đau bụng ở trẻ sơ sinh thường do rối loạn tiêu hóa nhẹ và có thể cải thiện tại nhà. Tuy nhiên, một số trường hợp cần được bác sĩ thăm khám để loại trừ nguyên nhân bệnh lý nghiêm trọng. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo cha mẹ cần lưu ý:

• Trẻ khóc liên tục trên 3 giờ mỗi ngày, ít nhất 3 ngày trong tuần và kéo dài trên 3 tuần.
• Bụng trẻ luôn căng cứng, sờ vào có cảm giác đau, có thể liên quan đến tắc ruột, xoắn ruột hoặc viêm ruột hoại tử. Các bệnh lý này cần can thiệp y tế sớm để tránh biến chứng.
• Trẻ nôn nhiều, nôn mạnh, nôn ra dịch xanh, vàng hoặc có máu. Nguyên nhân có thể do hẹp môn vị, lồng ruột hoặc viêm ruột nhiễm khuẩn.
• Nếu trẻ đi ngoài ra máu hoặc tiêu chảy kéo dài trên 24 giờ, cần đến bệnh viện ngay.
• Trẻ không chịu bú, ngủ li bì, phản ứng chậm hoặc sốt trên 38,5°C, có thể là dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân.

Đau bụng ở trẻ sơ sinh là hiện tượng phổ biến nhưng không phải lúc nào cũng đáng lo ngại. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng sẽ giúp cha mẹ có cách xử lý phù hợp. Nếu các dấu hiệu ngày càng nghiêm trọng, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng.