Bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh là một trong những vấn đề thường gặp ảnh hưởng đến sức khỏe và dinh dưỡng của bé. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, bất dung nạp lactose có thể gây ra nhiều biến chứng như suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa, thiếu canxi hay vitamin D. Vậy bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh là gì và cách điều trị và phòng ngừa bất dung nạp lactose như thế nào? Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu vấn đề này rõ hơn thông qua bài viết dưới đây.

Bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh là gì?

Lactose được biết đến là thành phần đường chủ yếu tìm thấy trong sữa và các sản phẩm được chế biến từ sữa. Để tiêu hóa lactose, cơ thể cần có enzyme lactase, được tiết ra từ vi nhung mao ruột. Khi trẻ bị bất dung nạp lactose, nghĩa là trẻ không có đủ enzyme lactase để phân giải lactose. Khi đó, lactose sẽ không được hấp thu vào máu mà đi xuống đại tràng, gặp các vi khuẩn và phân hủy thành axit lactic và khí carbon dioxide. Đây là nguyên nhân gây ra các triệu chứng tiêu hóa cho trẻ như tiêu chảy, đầy hơi, đau bụng, nôn trớ...

Bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh không phải là điều phổ biến, vì phần lớn trẻ mới sinh thường có enzyme lactase trong đường ruột, giúp chúng tiêu hóa sữa mẹ một cách hiệu quả. Tuy nhiên, có một số trường hợp trẻ có thể bị bất dung nạp lactose do các nguyên nhân sau:

• Rối loạn di truyền: Đây là trường hợp rất hiếm khi trẻ sinh ra không có enzyme lactase do thừa kế từ cha mẹ. Trẻ sẽ bị tiêu chảy nặng ngay từ khi bú sữa mẹ hoặc sữa công thức có chứa lactose. Trẻ cần được cung cấp một loại sữa công thức đặc biệt, không chứa lactose.
• Sinh non: Những trẻ sinh non đôi khi không thể sản xuất đủ lượng lactase. Thường thì tình trạng này biến mất ngay sau khi trẻ được sinh ra và đa số trẻ sơ sinh sẽ có khả năng tiêu hóa được sữa mẹ và sữa công thức chứa lactose sau một khoảng thời gian ngắn.
• Nhiễm virus hoặc bệnh tật: Nếu trẻ bị tiêu chảy nặng, cơ thể sẽ tạm thời gặp khó khăn trong việc sản xuất men lactase. Trẻ có thể gặp các triệu chứng bất dung nạp lactose trong 1 - 2 tuần khi chờ đường ruột phục hồi.
• Bệnh Celiac: Bệnh gây viêm ruột và có thể dẫn đến chứng bất dung nạp lactose khi trẻ khoảng 6 tháng tuổi bắt đầu ăn thực phẩm có chứa gluten. Những biểu hiện thường thấy bao gồm tiêu chảy, chán ăn, đau và căng bụng, cùng với tình trạng giảm cân. Dạng bất dung nạp lactose này sẽ biến mất khi điều trị bệnh Celiac tiềm ẩn.

Bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh có triệu chứng như thế nào?

Trong trường hợp trẻ mắc bệnh bất dung nạp lactose, các dấu hiệu sau có thể xuất hiện từ 30 phút đến 2 giờ sau khi trẻ bú sữa mẹ hoặc tiêu thụ các sản phẩm từ sữa:

• Đầy hơi, bụng căng chướng, đau bụng;
• Nôn trớ, ợ hơi;
• Tiêu chảy, phân lỏng, bọt hoặc phân loãng có mùi chua;
• Vùng da xung quanh hậu môn bị đỏ do hăm;
• Khóc lóc, tỏ ra e ngại khi bú mẹ hoặc khi được cho uống sữa;
• Kém ăn, sụt cân, suy dinh dưỡng.

Các triệu chứng bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh có thể gây ra nhiều khó khăn cho cả bé và bố mẹ. Nếu nhận thấy con bạn có những dấu hiệu trên, bạn nên đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Cách điều trị bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh

Để điều trị bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh, bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp như sau:

Thay đổi loại sữa cho trẻ

Nếu trẻ bị bất dung nạp lactose do rối loạn di truyền, trẻ sẽ cần được cung cấp một loại sữa công thức không chứa lactose hoặc chứa ít lactose. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi chọn loại sữa cho bé. Nếu trẻ bị bất dung nạp lactose do nhiễm virus hoặc bệnh tật, bạn có thể tiếp tục cho bé bú sữa mẹ hoặc sữa công thức có chứa lactose, nhưng nên giảm lượng sữa và tăng số lần bú. Bạn cũng có thể thử cho bé uống một loại sữa công thức có chứa enzyme lactase để giúp trẻ tiêu hóa lactose tốt hơn.

Bổ sung enzyme lactase cho trẻ

Nếu trẻ bị bất dung nạp lactose do thiếu enzyme lactase, bạn có thể bổ sung enzyme lactase cho trẻ bằng cách dùng các loại thuốc hoặc viên nang chứa enzyme lactase. Bạn nên cho trẻ uống enzyme lactase trước khi bú mẹ hoặc uống sữa để giúp trẻ phân giải lactose trong sữa. Bạn nên tham khảo liều lượng và cách dùng của enzyme lactase từ bác sĩ hoặc nhà sản xuất.

Điều chỉnh chế độ ăn cho trẻ

Nếu trẻ bị bất dung nạp lactose do bệnh Celiac, bạn nên loại bỏ các thực phẩm có chứa gluten khỏi chế độ ăn của trẻ. Gluten là protein được tìm thấy trong một số loại ngũ cốc bao gồm lúa mì, lúa mạch, và lúa mạch đen... Khi trẻ ăn các thực phẩm có chứa gluten, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách viêm ruột và làm giảm khả năng sản xuất enzyme lactase. Bạn nên chọn các thực phẩm không chứa gluten như gạo, khoai, ngô… để cung cấp cho trẻ các chất dinh dưỡng cần thiết.

Cách phòng ngừa bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh

Để phòng ngừa bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh, bạn nên thực hiện những cách sau đây:

• Nếu trẻ bú mẹ, bạn nên tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ, vì sữa mẹ có nhiều lợi ích cho sức khỏe và dinh dưỡng của trẻ. Bạn nên giảm lượng sữa và tăng số lần bú cho trẻ để giảm áp lực cho ruột của trẻ.
• Nếu trẻ uống sữa công thức, bạn nên chọn loại sữa không chứa lactose hoặc chứa ít lactose hoặc loại sữa có chứa enzyme lactase để giúp trẻ tiêu hóa lactose tốt hơn. Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi chuyển đổi loại sữa cho trẻ để đảm bảo trẻ không bị thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết.
• Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, bạn nên cẩn thận khi cho trẻ ăn các thực phẩm có chứa lactose như sữa, phô mai, sữa chua, kem... Bạn nên cho trẻ ăn từng loại thực phẩm một và theo dõi phản ứng của trẻ. Nếu trẻ có dấu hiệu bất dung nạp lactose, bạn nên dừng cho trẻ ăn loại thực phẩm đó và thử lại sau một thời gian. Bạn cũng nên bổ sung cho trẻ các thực phẩm giàu canxi như cá, súp lơ, tôm, rau xanh... để trẻ không bị thiếu canxi do không ăn được sữa.
• Bạn nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nếu trẻ có các triệu chứng bất dung nạp lactose. Bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp kiểm tra như kiểm tra phân, kiểm tra hơi thở, kiểm tra máu... để xác định nguyên nhân và mức độ bất dung nạp lactose của trẻ. Bác sĩ cũng có thể hướng dẫn bạn cách chăm sóc, chọn loại sữa và thực phẩm phù hợp cho trẻ.

Cách chăm sóc trẻ bị bất dung nạp lactose

Nếu trẻ bị bất dung nạp lactose, bạn cần chăm sóc trẻ theo những cách sau đây:

• Giữ cho trẻ luôn được bú mẹ hoặc uống sữa công thức đầy đủ và cân bằng. Bạn không nên ngừng cho trẻ bú mẹ hoặc thay đổi loại sữa cho trẻ trừ khi có sự chỉ dẫn của bác sĩ.
• Bạn có thể cho trẻ uống thêm nước lọc hoặc nước trái cây để bù đắp lượng nước mất đi do tiêu chảy. Bạn nên cho trẻ uống từng giọt một và thường xuyên để tránh gây nôn trớ.
• Bạn có thể dùng các loại thuốc giảm đau bụng, chống đầy hơi, chống tiêu chảy cho trẻ theo liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ. Bạn không nên tự ý dùng các loại thuốc không rõ nguồn gốc hoặc không phù hợp với độ tuổi của trẻ.
• Bạn nên giữ cho vùng da xung quanh hậu môn của trẻ luôn sạch sẽ và khô ráo. Bạn có thể dùng các loại kem chống hăm hoặc bột phấn để bảo vệ da của trẻ khỏi bị kích ứng.
• Bạn nên theo dõi sát sao sức khỏe và tình trạng tiêu hóa của trẻ. Nếu trẻ có dấu hiệu nặng hơn như sốt cao, tiêu chảy kéo dài, sụt cân nghiêm trọng, bạn nên đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay lập tức.

Bất dung nạp lactose có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu cho trẻ khiến sức khỏe bé bị giảm sút. Để điều trị và phòng ngừa bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh, bạn nên đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và hướng dẫn cách chăm sóc, chọn loại sữa và thực phẩm phù hợp cho bé. Mong rằng thông qua bài viết này từ Nhà thuốc Long Châu, bạn đã thu thập được thêm thông tin và hiểu biết về tình trạng bất dung nạp lactose ở trẻ sơ sinh, giúp bạn chăm sóc con yêu của mình một cách tốt nhất.