Dấu hiệu ung thư xương hàm​ thường gặp là gì? Cách chẩn đoán và điều trị ung thư xương hàm

Ung thư xương hàm, mặc dù không phổ biến như các loại ung thư khác, nhưng vẫn đòi hỏi sự nhận biết từ dấu hiệu mơ hồ ban đầu cho đến các bước can thiệp điều trị y khoa. Bài viết dưới đây được xây dựng nhằm cung cấp một cái nhìn toàn diện về các dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua, quy trình chẩn đoán được áp dụng và tổng quan về các liệu pháp điều trị đa mô thức đang được sử dụng để chống lại căn bệnh này.

Dấu hiệu ung thư xương hàm​ thường gặp là gì?

Ung thư xương hàm, bao gồm cả xương hàm trên và hàm dưới, thường được xếp vào nhóm ung thư khoang miệng. Bệnh có thể khởi phát từ chính xương, răng hoặc lan từ các mô mềm lân cận như nướu, lưỡi. Điểm nguy hiểm là ở giai đoạn đầu, các triệu chứng thường mờ nhạt khiến người bệnh dễ bỏ qua. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu dưới đây là chìa khóa vàng để điều trị hiệu quả.

Tổn thương bất thường trong khoang miệng

Dưới đây là những dấu hiệu cần theo dõi kỹ nếu bạn phát hiện các dấu hiệu bất thường trên niêm mạc miệng hoặc nướu:

• Vết loét không lành: Xuất hiện các vết loét hoặc khối u cục trong miệng lâu ngày không khỏi.
• Thay đổi màu sắc: Có các mảng màu trắng, đỏ hoặc các vùng da nổi lên sần sùi, không đồng đều trên nướu hoặc niêm mạc má.
• Chảy máu: Chảy máu trong miệng một cách bất thường mà không do va đập hay đánh răng quá mạnh.

Cảm giác đau vùng xương hàm

Đau là dấu hiệu quan trọng nhưng diễn biến phức tạp:

• Giai đoạn đầu: Bệnh thường không gây đau, khiến người bệnh chủ quan.
• Giai đoạn sau: Khi khối u phát triển, cơn đau xuất hiện và tăng dần. Đau có thể âm ỉ kéo dài hoặc dữ dội liên tục. Đặc biệt, người bệnh sẽ thấy đau rõ rệt khi nhai hoặc nuốt.
• Đau lan tỏa: Nếu khối u chèn ép dây thần kinh, cơn đau có thể lan rộng ra vùng mặt hoặc cổ.

Răng lung lay và thay đổi cấu trúc hàm

Sự xâm lấn của khối u vào xương hàm sẽ gây ra các vấn đề nha khoa nghiêm trọng:

• Răng rụng hoặc răng lung lay: Nếu bạn bỗng nhiên bị rụng nhiều răng hoặc răng lung lay trong thời gian ngắn, hãy cảnh giác. Đây là hậu quả của việc khối u phá hủy phần xương xung quanh chân răng.
• Răng giả không còn vừa: Đối với người đeo hàm giả, nếu bỗng nhiên hàm trở nên lỏng lẻo hoặc chật chội khó đeo, đó có thể do cấu trúc hàm đã bị thay đổi bởi khối u.

Sưng tấy và biến dạng khuôn mặt

Nếu khối u mọc trong xương hàm có thể gây sưng bên trong miệng, khi chạm vào vùng bị ảnh hưởng có thể thấy cảm giác mềm. Đối với khối u phát triển ra ngoài thì có thể gây sưng và lệch mặt, làm mất cân đối khuôn mặt.

Các triệu chứng liên quan khác

Đôi khi, ung thư xương hàm lại biểu hiện qua các cơ quan lân cận:

• Đau tai: Cảm giác đau nhói, đầy hoặc nghẹt tai, thường chỉ xuất hiện ở một bên (cùng bên với khối u).
• Đau họng và hôi miệng: Cảm giác đau họng kéo dài không rõ nguyên nhân kèm theo hơi thở có mùi hôi khó chịu do mô hoại tử.

Các triệu chứng của ung thư xương hàm rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý răng miệng thông thường như viêm nướu hay sâu răng. Tuy nhiên, nếu các dấu hiệu trên kéo dài hơn 2 tuần không khỏi, bạn cần đến ngay các bệnh viện chuyên khoa răng hàm mặt hoặc ung bướu để được thăm khám và chẩn đoán kịp thời.

Ung thư xương hàm được chẩn đoán bằng cách nào?

Thăm khám lâm sàng và khai thác tiền sử

Đây là bước sàng lọc đầu tiên và quan trọng nhất. Bác sĩ chuyên khoa sẽ quan sát kỹ lưỡng vùng nướu, lưỡi, cổ họng và sờ nắn vùng cổ để tìm kiếm các khối u cục hoặc hạch bất thường.

Bên cạnh đó, bạn sẽ được hỏi về tiền sử sức khỏe và các thói quen sinh hoạt, đặc biệt là việc hút thuốc lá hoặc sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá, vì đây là những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư khoang miệng.

Chẩn đoán hình ảnh

Để biết được cấu trúc xương và mô mềm tại vị trí u, bác sĩ sẽ sử dụng các công nghệ hình ảnh học tiên tiến như:

• Chụp X-quang: Bước cơ bản để quan sát tổng quan xương hàm và răng.
• Chụp CT hoặc MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn, giúp bác sĩ xác định chính xác kích thước khối u, mức độ xâm lấn vào các mô xung quanh và xem liệu ung thư đã di căn hay chưa.

Sinh thiết (Tiêu chuẩn vàng)

Hình ảnh chỉ mang tính gợi ý, sinh thiết mới là bước khẳng định cuối cùng. Tùy vào vị trí nghi ngờ, bác sĩ sẽ chọn phương pháp phù hợp:

• Sinh thiết mô mềm: Sử dụng dao mổ hoặc kim để lấy một mẫu mô nhỏ từ vết loét hoặc khối u trong miệng (nướu, lưỡi,...) để soi dưới kính hiển vi.
• Sinh thiết khoan: Đây là kỹ thuật chuyên biệt dùng công cụ khoan để lấy một mẫu nhỏ từ chính xương hàm hoặc lớp da nghi ngờ, nhằm tìm kiếm tế bào ung thư ẩn sâu trong xương.
• Sinh thiết hạch bạch huyết: Nếu nghi ngờ ung thư đã lan rộng (di căn), bác sĩ sẽ dùng kim chọc hút tế bào từ các hạch bạch huyết ở cổ hoặc ngực để kiểm tra.

Các phương pháp điều trị ung thư xương hàm

Tùy thuộc vào loại ung thư, vị trí và giai đoạn bệnh, bác sĩ sẽ thiết kế một phác đồ điều trị cá thể hóa cho từng bệnh nhân. Thông thường, đây là sự phối hợp nhịp nhàng giữa các phương pháp phẫu thuật, xạ trị và hóa trị nhằm vừa loại bỏ bệnh, vừa bảo tồn chất lượng cuộc sống.

Phẫu thuật

Đây thường là phương pháp điều trị chủ đạo và quan trọng. Phẫu thuật ung thư xương hàm bao gồm:

• Phẫu thuật triệt căn: Bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ khối u cùng các mô mềm và phần xương bị ảnh hưởng. Mục tiêu là loại bỏ sạch tế bào ung thư ra khỏi cơ thể. Ở giai đoạn sớm, đôi khi chỉ cần phẫu thuật này là đủ.
• Phẫu thuật tạo hình: Sau khi cắt bỏ một phần hàm, khuôn mặt và chức năng ăn nhai sẽ bị ảnh hưởng. Các bác sĩ phẫu thuật đầu cổ và thẩm mỹ sẽ thực hiện ghép mô tự thân và phục hình để khôi phục hình dáng khuôn mặt, giúp bệnh nhân có thể nhai, nuốt và nói chuyện bình thường trở lại.

Xạ trị

Xạ trị thường được chỉ định sau phẫu thuật như một biện pháp an toàn để tiêu diệt nốt những tế bào ung thư còn sót lại mà mắt thường không thấy được. Có hai hình thức chính:

• Xạ trị ngoài: Chiếu tia xạ từ máy bên ngoài vào vùng bệnh.
• Xạ trị áp sát: Đặt trực tiếp các hạt hoặc ống chứa phóng xạ vào ngay vị trí khối u để tiêu diệt bệnh từ bên trong, giảm ảnh hưởng đến mô lành.

Hóa trị

Hóa trị sử dụng thuốc để tìm và diệt tế bào ung thư trong toàn bộ cơ thể. Vai trò của hóa trị trong ung thư hàm rất linh hoạt:

• Hóa trị bổ trợ sau phẫu thuật: Dùng để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại, thường kết hợp với xạ trị để tăng hiệu quả.
• Hóa trị tân bổ trợ trước phẫu thuật: Ít phổ biến hơn, nhưng được dùng để làm nhỏ kích thước khối u lớn, giúp ca phẫu thuật sau đó trở nên dễ dàng và thuận lợi hơn.

Chăm sóc giảm nhẹ

Nhiều người lầm tưởng chăm sóc giảm nhẹ chỉ dành cho giai đoạn cuối. Thực tế, đây là phương pháp hỗ trợ cần thiết xuyên suốt quá trình điều trị. Mục tiêu là để kiểm soát đau đớn, giảm tác dụng phụ của thuốc và hỗ trợ tâm lý.

Dù bạn có tiên lượng tốt hay đang ở giai đoạn tiến triển, chăm sóc giảm nhẹ giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn, có sức khỏe tốt hơn để tiếp tục chiến đấu với bệnh tật.

Hành trình điều trị ung thư xương hàm có thể gian nan, nhưng với sự tiến bộ của phẫu thuật tạo hình và các liệu pháp hỗ trợ, người bệnh hoàn toàn có cơ hội phục hồi không chỉ về sức khỏe mà còn cả về thẩm mỹ và chức năng giao tiếp. Hãy thảo luận với đội ngũ bác sĩ để chọn ra phương án tối ưu nhất cho bản thân hoặc người nhà.

Tóm lại, việc nhận biết các dấu hiệu ung thư xương hàm​ có vai trò then chốt trong việc tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời. Chẩn đoán thông qua các kỹ thuật hình ảnh và sinh thiết sẽ giúp đưa ra kế hoạch điều trị cá nhân hóa cho người bệnh Điều quan trọng là bệnh nhân cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế và tuân thủ phác đồ điều trị để đạt được kết quả tốt nhất.