Đau lá lách: Nguyên nhân và hướng điều trị hiệu quả

Lá lách nằm ở vị trí gần với các cơ quan trong ổ bụng, nắm giữ vai trò cực quan trọng trong hệ thống miễn dịch của cơ thể. Một khi vì nguyên nhân nào đó khiến phải phẫu thuật cắt bỏ lá lách, sức đề kháng của bệnh nhân sau khi không còn lách sẽ giảm đi rất nhiều, đồng thời cơ thể cũng dễ bị nhiễm trùng hơn. Đó là lý do người không còn lách đã mắc bệnh thì thường nặng, có tỷ lệ tử vong cao. Vì vậy, khi xác định nguyên nhân gây đau lá lách, bệnh nhân cần tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe một cách tối ưu.

Tổng quan về lá lách: Vị trí, chức năng

Lá lách là cơ quan giữ vai trò sản xuất tế bào lympho, đồng thời tái sinh những tế bào hồng cầu già cỗi. Là cơ quan lớn nhất của hệ bạch huyết, lá lách nằm ở vị trí ở phía bên trái của dạ dày, bên dưới cơ hoành trái và trong khoang ngực. Cơ quan này được bao phủ bởi dây chằng và niêm mạc nên khi sờ thành bụng sẽ khó thấy được.

Chức năng của lá lách bao gồm:

Lọc máu

Lá lách được ví như bộ lọc tổng thể, vận hành quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt để phát hiện các tế bào hồng cầu già cỗi hoặc bị hư hỏng nhờ vào đại thực bào. Đại thực bào sau khi xác định sẽ phân hủy các tế bào này. Đồng thời, lá lách còn giúp loại bỏ hiệu quả các chất không còn hữu ích và vẫn giữ lại được các thành phần có giá trị, chẳng hạn như sắt.

Lưu trữ máu

Ngoài khả năng lọc, lá lách còn có khả năng lưu trữ máu bằng cách mở rộng các mạch máu. Là nơi chứa tới 1/4 số tế bào lympho của cơ thể, lá lách sẽ giải phóng máu dự trữ khi cơ thể yêu cầu. Chức năng kép này làm cho lá lách trở thành một phần không thể thiếu trong việc duy trì máu tổng thể.

Hỗ trợ hệ thống miễn dịch

Tích hợp với phản ứng miễn dịch của chúng ta, lá lách có chức năng xác định các mầm bệnh có hại như vi khuẩn và vi rút. Nó đóng vai trò trung tâm trong việc sản xuất các tế bào bạch cầu thiết yếu, đồng thời tạo ra các hợp chất như properdin, tuftsin và opsonin. Những hợp chất này hoạt động như chất xúc tác, nâng cao hiệu quả của hệ thống miễn dịch của chúng ta.

Tóm lại, lá lách khỏe mạnh tương quan trực tiếp với hệ thống miễn dịch mạnh khỏe. Ngược lại, các vấn đề liên quan đến lá lách chính là dấu hiệu cảnh báo sự suy yếu của hệ thống miễn dịch cần được quan tâm nhiều hơn.

Đau lá lách là đau ở vị trí nào?

Như đã đề cập bên trên, vị trí lách nằm giữa xương sườn thứ 9 và thứ 11 phía bên trái. Do cơ quan này nằm dưới xương sườn nên chúng ta không thể cảm nhận bằng tay khi sờ. Đó là lý do vì sao khi bị đau lá lách bạn cảm thấy đau ở vùng bụng trên phía bên xương sườn trái.

Không chỉ đau khu trú tại vùng bụng kín bên trái, cơn đau lá lách còn có khả năng lan rộng hơn đến vai, giữa lưng, rốn, ngực trái. Có trường hợp bệnh nhân đau lá lách có thể bị đau ở bụng bên phải nhưng ít gặp hơn.

Nguyên nhân gây đau lá lách

Có ba nguyên nhân gây ra tình trạng đau lá lách, trong đó hai nguyên nhân phổ biến đó là do nhồi máu lách và vỡ lá lách. Hai trường hợp này đều cần được cấp cứu và chăm sóc y tế ngay lập tức, nếu không bệnh nhân có khả năng cao bị tử vong.

Nguyên nhân thứ ba khiến đau lá lách là do lách to. Tuy nhiên nguyên nhân này hiếm khi gây đau hơn hai nguyên nhân trên mà chủ yếu khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, đầy bụng.

Nhồi máu lá lách

Nhồi máu lá lách là một tình trạng nguy hiểm phát sinh khi cục máu đông làm tắc nghẽn các mạch nhỏ trong lá lách. Sự tắc nghẽn này dẫn đến thiếu máu, gây thiếu máu cục bộ và cuối cùng dẫn đến nhồi máu. Nhận biết các dấu hiệu nhồi máu lá lách và tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức là điều tối quan trọng, vì tình trạng này đòi hỏi sự can thiệp nhanh chóng để ngăn ngừa những tổn thương không thể phục hồi.

Lách to

Lá lách to hiếm khi gây đau mà nó thường gây ra cảm giác trướng (chướng) bụng và khó chịu, đặc biệt là sau bữa ăn. Do lá lách có khả năng mở rộng kích thước gấp nhiều lần mà không bị vỡ nên khi lách to mức độ nhẹ đến trung bình thường không gây đau cho bệnh nhân. Tuy nhiên, khi bị cảm giác khó chịu và đầy hơi, bạn nên thăm khám để tìm nguyên nhân và điều trị thích hợp.

Vỡ lá lách

Chấn thương vùng bụng có thể khiến lách bị vỡ, biểu hiện là đau dữ dội ở vùng bụng trên bên trái, bên dưới xương sườn. Ngoài cơn đau cục bộ, bệnh nhân có thể bị đau nhẹ ở vai trái do dây thần kinh cơ hoành bị kích thích.

Khi bị vỡ lá lách, bệnh nhân cần được cấp cứu kịp thời vì khi lá lách bị vỡ sẽ đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe của bệnh nhân. 

Điều trị đau lá lách thế nào?

Vậy là đến đây bạn đã nắm được đau lá lách do những nguyên nhân gì rồi. Việc điều trị bệnh đau lá lách sẽ phụ thuộc vào các nguyên nhân gây ra tình trạng đau này.

Thông thường, các bác sĩ sẽ điều trị nhắm đến mục tiêu giúp giải quyết tình trạng cơ bản. Ví dụ, nếu đau lá lách liên quan đến bệnh thiếu máu ác tính, giải pháp sẽ là tiêm vitamin B12, còn nếu đau lá lách có liên quan đến u lympho thì biện pháp hóa trị hoặc xạ trị sẽ được chỉ định tiến hành.

Bệnh nhân bị đau lá lách cần biết, khi lá lách bị tổn thương, cơ thể rất dễ bị nhiễm trùng. Vì thế, liệu pháp dùng thuốc kháng sinh kết hợp với các bước điều trị cơ bản thường được sử dụng.

Ngoài ra, trong trường hợp lá lách bị vỡ, có chảy máu thì truyền máu chính là biện pháp hiệu quả nhất. Đối với một số tình huống nghiêm trọng khác, bác sĩ có thể sẽ phải cân nhắc việc thực hiện phẫu thuật khẩn cấp để cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ lá lách để bảo vệ tính mạng cho bệnh nhân.

Tóm lại, lá lách là cơ quan giữ vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống miễn dịch của cơ thể. Khi bị đau lá lách, tổn thương lá lách ở nhiều mức độ khác nhau, nhất là khi buộc phải cắt bỏ lách, sức đề kháng cơ thể chắc chắn sẽ giảm đi rất nhiều. Hậu quả là cơ thể rất dễ bị nhiễm bệnh, nhiều trường hợp bệnh nặng và tử vong cao. Do đó, bạn luôn phải chú ý theo dõi sức khỏe, khi có bất cứ bất thường nào xảy ra cũng phải thăm khám ngay để bác sĩ kiểm tra, chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt.