Điếc thần kinh là gì? Bị điếc thần kinh phải làm sao?

Điếc thần kinh xảy ra khi các bộ phận dẫn truyền âm thanh hoạt động bình thường nhưng tai trong bị tổn thương khiến tín hiệu âm thanh không được truyền lên não. Bệnh có nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng và có thể gây điếc hoàn toàn. Nguyên nhân chủ yếu do lão hóa, tiếp xúc với tiếng ồn lớn trong thời gian dài, nhiễm khuẩn hoặc lạm dụng thuốc độc hại cho thính lực. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách giúp cải thiện tình trạng nghe kém ở người bệnh.

Điếc thần kinh là gì?

Điếc thần kinh là dạng điếc phổ biến nhất, xảy ra do tổn thương thần kinh thính giác hoặc các đường dẫn truyền âm thanh trong não. Tình trạng này làm suy giảm khả năng nghe và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. 

Có ba dạng điếc chính gồm:

• Điếc dẫn truyền;
• Điếc thần kinh;
• Điếc hỗn hợp.

Trong đó điếc thần kinh chiếm tỷ lệ cao nhất.

Nguyên nhân gây điếc thần kinh rất đa dạng, bao gồm lão hóa, tác dụng phụ của một số loại thuốc, tiếp xúc lâu dài với tiếng ồn lớn, chấn thương vùng đầu và dị tật bẩm sinh ở tai trong. Một số bệnh lý như viêm màng não, biến chứng sau sởi, quai bị hoặc rubella cũng có thể dẫn đến điếc thần kinh. Ngoài ra, yếu tố di truyền, u dây thần kinh số VIII và các bệnh lý tự miễn cũng có thể là nguyên nhân gây suy giảm thính lực vĩnh viễn.

Một dạng đặc biệt là điếc thần kinh đột ngột, xảy ra trong vòng vài giờ hoặc vài ngày, thường chỉ ảnh hưởng đến một bên tai. Người bệnh có thể nhận thấy tình trạng này sau khi ngủ dậy hoặc khi không nghe rõ trong các cuộc hội thoại qua điện thoại. Điếc thần kinh đột ngột có thể liên quan đến chấn thương, nhiễm trùng, rối loạn mạch máu, bệnh Ménière hoặc tác dụng phụ của thuốc.

Triệu chứng thường gặp của điếc thần kinh bao gồm giảm khả năng nghe, khó phân biệt âm thanh trong môi trường ồn ào và mất khả năng định hướng nguồn phát âm thanh. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh có nguy cơ mất thính lực vĩnh viễn.

Chẩn đoán điếc thần kinh dựa trên khám lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm chuyên sâu như đo thính lực đồ, đo điện thính giác thân não, chụp CT hoặc MRI để đánh giá tổn thương tai trong và hệ thần kinh. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ điếc, bác sĩ có thể chỉ định điều trị nội khoa, phẫu thuật hoặc sử dụng thiết bị hỗ trợ thính giác nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh điếc thần kinh

Điếc thần kinh có thể xảy ra ở nhiều độ tuổi khác nhau nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn cần đặc biệt lưu ý.

Người lớn tuổi

Lão hóa là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thính lực. Theo một nghiên cứu tại Hoa Kỳ, khoảng 50% người trên 75 tuổi bị điếc tai do tuổi tác. Quá trình lão hóa làm suy giảm chức năng của tế bào lông trong tai, ảnh hưởng đến khả năng tiếp nhận và truyền tín hiệu âm thanh đến não.

Người có tiền sử nhiễm trùng tai

Các bệnh lý nhiễm trùng tai tái phát nhiều lần hoặc nhiễm trùng nặng có thể làm tổn thương màng nhĩ và hệ thống truyền âm thanh, gây mất thính lực vĩnh viễn.

Những người sống và làm việc trong môi trường ồn ào

Tiếp xúc thường xuyên với âm thanh lớn có thể làm hỏng các tế bào thần kinh thính giác, gây suy giảm thính lực theo thời gian. Những người làm việc trong ngành hàng không, xây dựng, sản xuất công nghiệp hoặc âm nhạc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Người sử dụng một số loại thuốc

Một số loại thuốc điều trị ung thư, đặc biệt là nhóm thuốc chứa platinum, có thể gây ảnh hưởng đến thính giác. Người bệnh có thể bị ù tai, nghe kém hoặc mất thính lực hoàn toàn tùy theo mức độ tổn thương.

Người có yếu tố di truyền

Một số trường hợp điếc bẩm sinh hoặc dị tật tai trong do di truyền có thể gây mất thính lực ngay từ khi sinh ra.

Người từng bị chấn thương đầu hoặc tai

Chấn thương nghiêm trọng vùng đầu hoặc tai có thể làm tổn thương hệ thần kinh thính giác, gây điếc đột ngột hoặc mất thính lực vĩnh viễn.

Những người thuộc nhóm nguy cơ cao nên thăm khám định kỳ và kiểm tra thính lực sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, giúp giảm thiểu nguy cơ mất thính lực vĩnh viễn.

Giải pháp cho người bị điếc thần kinh

Tùy theo mức độ tổn thương, người bị điếc thần kinh vẫn có thể cải thiện thính lực bằng các phương pháp hỗ trợ hiện đại.

Sử dụng máy trợ thính

Đây là phương pháp phổ biến dành cho những người bị suy giảm thính lực nhẹ đến trung bình. Máy trợ thính giúp khuếch đại âm thanh, hỗ trợ người bệnh nghe rõ hơn trong giao tiếp hàng ngày.

Cấy ốc tai điện tử

Đối với những trường hợp điếc thần kinh giác quan nặng hoặc mất thính lực hoàn toàn, cấy ốc tai điện tử là giải pháp hiệu quả. Thiết bị này bỏ qua các phần bị tổn thương của tai trong và truyền tín hiệu âm thanh trực tiếp đến dây thần kinh thính giác. Nhờ đó, người bệnh có thể phục hồi một phần khả năng nghe và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị cần dựa trên mức độ mất thính lực và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Người bệnh nên thăm khám sớm để được bác sĩ chuyên khoa đánh giá và tư vấn hướng điều trị phù hợp.

Cách phòng ngừa và cải thiện điếc thần kinh, suy giảm thính lực tại nhà

Dưới đây là một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả có thể áp dụng tại nhà.

Hạn chế tiếp xúc với tiếng ồn lớn

Tiếng ồn kéo dài có thể làm tổn thương tế bào lông trong ốc tai dẫn đến suy giảm thính lực. Để bảo vệ tai, hãy tránh tiếp xúc với âm thanh quá lớn hoặc giới hạn thời gian nghe nhạc ở mức âm lượng cao. Nếu làm việc trong môi trường nhiều tiếng ồn như công trường hoặc sân bay, nên sử dụng nút tai chống ồn để giảm tác động tiêu cực lên thính giác.

Từ bỏ thói quen ngoáy tai không đúng cách

Ngoáy tai thường xuyên bằng tăm bông hoặc vật cứng có thể đẩy ráy tai vào sâu hơn làm tắc ống tai hoặc gây tổn thương màng nhĩ. Thay vào đó, hãy vệ sinh tai đúng cách bằng khăn mềm hoặc sử dụng dung dịch rửa tai theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bổ sung thực phẩm tốt cho thính giác

Chế độ ăn uống hợp lý có thể hỗ trợ duy trì thính lực khỏe mạnh. Một số thực phẩm giàu dưỡng chất giúp bảo vệ tai bao gồm:

• Thực phẩm giàu kali: Cam, chuối, dưa hấu, khoai lang và rau chân vịt giúp duy trì cân bằng chất lỏng trong tai trong.
• Thực phẩm giàu omega-3 và axit béo: Cá hồi, cá ngừ và các loại hạt có tác dụng bảo vệ dây thần kinh thính giác.
• Vitamin C, E, D, B12 và magie: Các dưỡng chất này có trong cam, chanh, hạnh nhân và ngũ cốc giúp cải thiện lưu thông máu đến tai.

Bên cạnh việc thực hiện các biện pháp trên, nếu có dấu hiệu suy giảm thính lực hãy thăm khám chuyên khoa tai mũi họng để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Tóm lại, điếc thần kinh và suy giảm thính lực có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được phòng ngừa và can thiệp kịp thời. Ngoài các phương pháp điều trị chuyên sâu, việc bảo vệ thính giác ngay từ sớm có thể giúp giảm nguy cơ mất thính lực.