Điện cơ mắt - ERG là gì? Đo điện cơ mắt được thực hiện như thế nào?

Nếu bạn đang có nhiều câu hỏi liên quan đến vấn đề “ERG là gì?” thì bài viết dưới đây sẽ cung cấp các thông tin tổng quan định nghĩa và ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị liên quan đến điện cơ mắt (ERG).

ERG là gì?

Tổng quan về điện cơ mắt (ERG)

Điện cơ mắt (ERG) là là một xét nghiệm chẩn đoán đo hoạt động điện của võng mạc để đáp ứng với kích thích ánh sáng. ERG phát sinh từ dòng điện được tạo ra trực tiếp bởi các tế bào thần kinh võng mạc kết hợp với sự đóng góp từ thần kinh đệm võng mạc. 

Vậy ERG là gì? ERG là thước đo khách quan về chức năng võng mạc có thể được ghi lại không xâm lấn trong điều kiện sinh lý. ERG thường được ghi lại bằng điện cực sợi mỏng được đặt tiếp xúc với giác mạc hoặc điện cực được nhúng trong kính áp tròng giác mạc. Những điện cực này cho phép hoạt động điện do võng mạc tạo ra được ghi lại ở bề mặt giác mạc. 

Ngoài ra, ERG có thể được gợi ra bằng các tia sáng khuếch tán hoặc các kích thích theo khuôn mẫu. Hiệp hội Điện sinh lý thị giác lâm sàng quốc tế (ISCEV) đã đưa ra các tiêu chuẩn cho các dạng ghi ERG khác nhau.

Hiện nay, điện cơ mắt (ERG) mang lại tiện ích lâm sàng quan trọng, trong đó nổi bật là sự cung cấp thông tin chẩn đoán liên quan đến nhiều loại rối loạn võng mạc di truyền và mắc phải. Hơn nữa, ERG có thể được sử dụng để theo dõi sự tiến triển của bệnh, đánh giá độc tính trên võng mạc của các loại thuốc khác nhau hoặc các dị vật bị giữ lại bên trong mắt.

Chỉ định thực hiện ERG

Bác sĩ có thể chỉ định thực hiện đo điện cơ mắt (ERG) để xác định người bệnh có bị rối loạn võng mạc di truyền hoặc mắc phải hay không, ví dụ:

• Viêm võng mạc sắc tố.
• Thoái hóa điểm vàng.
• U nguyên bào võng mạc.
• Tách võng mạc.
• Chứng loạn dưỡng tế bào hình nón (CRD).

Đo điện cơ mắt được thực hiện như thế nào?

Sự chuẩn bị trước khi thực hiện

Theo hướng dẫn ERG của Hiệp hội Điện sinh lý thị giác lâm sàng quốc tế (ISCEV) 2015:

• Tránh chụp ảnh đáy mắt, tự phát huỳnh quang đáy mắt, chụp động mạch huỳnh quang và các nguồn sáng mạnh khác trước khi ghi ERG. Trong trường hợp bất khả kháng, hãy để thời gian phục hồi ít nhất là 30 phút trong điều kiện chiếu sáng phòng bình thường.
• Làm giãn đồng tử tối đa (lưu ý kích thước đồng tử trước khi đo).
• Không cần phải sửa tật khúc xạ.
• Trước các giao thức thích ứng với bóng tối: 20 phút thích ứng với bóng tối.
• Trước các giao thức thích ứng với ánh sáng: 10 phút thích ứng với ánh sáng.
• Nếu các điện cực của kính áp tròng giác mạc được lắp vào sau khi thích ứng với bóng tối, việc này phải được thực hiện dưới ánh sáng đỏ mờ. Cho phép thích ứng thêm 5 phút trong bóng tối sau khi lắp các điện cực của kính áp tròng.
• Trình bày các tia sáng có cường độ thấp trước các tia sáng mạnh hơn để tránh sự thích ứng một phần ánh sáng từ các tia sáng mạnh.
• Yêu cầu bệnh nhân giữ cố định và không cử động mắt vì chuyển động của mắt tạo ra các hoạt động điện lớn, thay đổi vị trí điện cực và có thể gây tắc nghẽn ánh sáng bởi mí mắt/điện cực.

Các bước thực hiện ERG

Khi đo điện cơ mắt (ERG), các bước thực hiện, bao gồm:

• Nằm xuống hoặc ngồi ở tư thế thoải mái.
• Sử dụng thuốc nhỏ mắt để chuẩn bị cho bài kiểm tra.
• Đặt một điện cực trực tiếp lên giác mạc. Chuyên gia y tế sẽ sử dụng một thiết bị để giữ mí mắt mở, giúp đặt một điện cực nhỏ lên mỗi mắt một cách cẩn thận.
• Bác sĩ sẽ gắn một điện cực khác vào da như một nền tảng cho các tín hiệu điện yếu do võng mạc tạo ra.
• Chuyên gia y tế sẽ tiến hành thực hiện xét nghiệm dưới ánh sáng bình thường và trong phòng tối. Điện cực cho phép bác sĩ đo phản ứng điện của võng mạc với ánh sáng. Các phản hồi được ghi lại trong phòng có ánh sáng chủ yếu sẽ đến từ các tế bào hình nón trên võng mạc. Các phản hồi được ghi lại trong phòng tối chủ yếu sẽ đến từ các tế bào hình que của võng mạc.
• Thông tin từ các điện cực được truyền tới màn hình. Màn hình hiển thị và ghi lại thông tin dưới dạng sóng A và sóng B. Sóng A là sóng dương bắt nguồn chủ yếu từ giác mạc của mắt, đại diện cho độ lệch âm ban đầu của một tia sáng của tế bào que và nón. Đồ thị biên độ của sóng B (độ lệch dương) cho biết mắt phản ứng tốt như thế nào với ánh sáng.

Nhận định kết quả

Các điều kiện sau đây có thể gây ra kết quả bất thường:

• Xơ cứng động mạch gây tổn thương võng mạc.
• Bệnh quáng gà bẩm sinh.
• Retinoschisis bẩm sinh (tách các lớp võng mạc).
• Viêm động mạch tế bào khổng lồ.
• Thuốc (như chloroquine, hydroxychloroquine).
• Bệnh Mucopolysaccharidosis.
• Bong võng mạc.
• Loạn dưỡng tế bào hình nón (viêm võng mạc sắc tố).
• Tổn thương mắt.
• Thiếu vitamin A.

Một số bệnh lý về rối loạn võng mạc

Thoái hóa điểm vàng

Thoái hóa điểm vàng là một bệnh về mắt có thể trở nên trầm trọng hơn theo thời gian. Nguyên nhân chủ yếu của bệnh là do sự bào mòn xảy ra ở phần trung tâm của võng mạc, được gọi là điểm vàng.

Có hai loại thoái hóa điểm vàng:

• Thoái hóa điểm vàng loại khô: Những người mắc loại bệnh phổ biến nhất có thể có cặn màu vàng, gọi là drusen, ở điểm vàng. Một vài drusen nhỏ có thể không gây ra thay đổi về thị lực nhưng khi kích thước càng lớn hơn, các drusen có thể làm mờ hoặc bóp méo tầm nhìn, đặc biệt là khi đọc. Ở dạng teo, người bệnh có thể có những điểm mù ở trung tâm tầm nhìn và nếu tình trạng trở nên tồi tệ hơn, người bệnh có thể mất thị lực trung tâm.
• Thoái hóa điểm vàng loại ướt: Đây là loại thoái hóa điểm vàng giai đoạn cuối, ít phổ biến hơn. Bệnh có xu hướng gây mất thị lực nhanh hơn do mạch máu không ổn định phát triển từ bên dưới điểm vàng. Những mạch máu này rò rỉ chất lỏng vào võng mạc, làm biến dạng tầm nhìn và cuối cùng có thể hình thành sẹo, dẫn đến mất thị lực trung tâm vĩnh viễn. Chỉ có khoảng 20% ​​số người bị thoái hóa điểm vàng là ở dạng ướt.

Các triệu chứng thoái hóa điểm vàng có thể bao gồm:

• Tầm nhìn tệ hơn hoặc kém rõ ràng hơn.
• Đường thẳng trông lượn sóng.
• Nhận thức màu sắc kém hơn hoặc khác biệt.

Viêm võng mạc sắc tố

Viêm võng mạc sắc tố (RP) là một nhóm bệnh về mắt ảnh hưởng đến võng mạc. RP làm cho các tế bào ở võng mạc bị phá vỡ từ từ theo thời gian, gây giảm thị lực. Vì RP là một bệnh di truyền mà con người sinh ra đã mắc phải nên các triệu chứng thường bắt đầu từ thời thơ ấu và hầu hết mọi người cuối cùng đều mất đi thị lực. Không có cách chữa trị cho RP nhưng các chương trình hỗ trợ và phục hồi thị lực có thể giúp những người mắc RP tận dụng tối đa thị lực.

Triệu chứng ban đầu phổ biến nhất của RP là mất thị lực ban đêm, thường bắt đầu từ thời thơ ấu. Cha mẹ có thể nhận thấy trẻ bị RP gặp khó khăn khi di chuyển trong bóng tối hoặc thích nghi với ánh sáng mờ. Theo thời gian, tầm nhìn bị thu hẹp cho đến khi chỉ còn có một ít tầm nhìn trung tâm (còn gọi là tầm nhìn đường hầm). Các triệu chứng khác của RP bao gồm:

• Nhạy cảm với ánh sáng chói.
• Mất tầm nhìn màu sắc.

Bài viết đã cung cấp các thông tin xung quanh câu hỏi “ERG là gì?”. Qua bài viết, các thông tin đã giúp đọc giả hiểu hơn về điện cơ mắt (ERG) và vai trò quan trọng trong nhãn khoa. ERG không chỉ là một công cụ chẩn đoán mà còn là một phương tiện hữu ích để đánh giá chức năng của võng mạc, giúp theo dõi sự tiến triển của các bệnh lý mắt. Hi vọng rằng thông qua bài viết này, độc giả đã có được cái nhìn tổng quan về ERG, từ đó có thể áp dụng kiến thức này trong việc chăm sóc sức khỏe của mắt một cách hiệu quả.