Điều cần biết và lưu ý khi xét nghiệm tinh dịch đồ

Hiện nay, xét nghiệm tinh dịch đồ là một trong những phương pháp phổ biến giúp kiểm tra sức khỏe sinh sản nam giới. Cánh mày râu thường được chỉ định xét nghiệm này khi có bất thường về vấn đề sinh sản, trước khi hiến tinh trùng hay sau khi thắt ống dẫn tinh. 

Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì?

Xét nghiệm tinh dịch đồ là phân tích dựa trên mẫu tinh dịch tươi vừa được xuất tinh để đánh giá chất lượng của tinh trùng thông qua các chỉ số như: Số lượng, mật độ, hình dạng, độ nhớt, khả năng di động… Kết quả này giúp các bác sĩ có nhận định ban đầu về tình trạng, khả năng sinh sản tự nhiên của nam giới.

Từ đó, thăm khám chuyên sâu hơn và tìm ra nguyên nhân vô sinh - hiếm muộn và đưa ra phương án điều trị thích hợp. 

Xét nghiệm tinh dịch đồ là việc cần thiết để xác định khả năng sinh sản tự nhiên của nam giới

Xét nghiệm tinh dịch đồ là một bước làm căn bản và thiết yếu trong các quá trình như:

• Xét nghiệm tiền hôn nhân, giúp các cặp vợ chồng cần kiểm tra sức khỏe và chuẩn bị tốt nhất cho việc mang thai.
• Thăm khám, đánh giá khả năng sinh sản và dự đoán hiện tượng vô sinh ở nam giới.
• Các trường hợp vô sinh, hiếm muộn cần làm xét nghiệm này trước khi thực hiện các phương pháp hỗ trợ sinh sản.
• Xét nghiệm cần thiết cho các bệnh nhân nghi ngờ mắc các bệnh lý tinh hoàn, đường niệu đạo, tuyến tiền liệt… 

Quy trình xét nghiệm tinh dịch đồ

Để đánh giá chất lượng tinh trùng bằng phương pháp xét nghiệm này, nam giới sẽ trải qua lần lượt các bước sau:

Bước 1: Lấy mẫu phẩm

Nam giới có thể lấy mẫu tinh dịch trực tiếp dưới sự hướng dẫn của nhân viên tại cơ sở y tế hoặc lấy mẫu tại nhà. Tuy nhiên, mẫu tinh dịch phải đảm bảo đưa tới cơ sở y tế trong vòng 30 phút kể từ thời điểm lấy mẫu để không ảnh hưởng đến tính chất của mẫu phẩm.

Bước 2: Thực hiện đánh giá tinh trùng

Sau khi được bảo quản trong khoảng 30 phút, mẫu tinh trùng đạt tiêu chuẩn sẽ được quan sát và đánh giá bằng máy xét nghiệm chuyên dụng. Một số tiêu chí để nhận định chất lượng tinh trùng có thể kể đến như: Màu sắc, thể tích, mật độ tinh trùng, tỷ lệ tinh trùng di động, khả năng bơi của tinh trùng…

Quy trình xét nghiệm tinh dịch đồ gồm 3 bước

Bước 3: Đọc kết quả, nghe bác sĩ tư vấn

Sau khoảng 1,5 - 2 tiếng sẽ có kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ. Bạn sẽ được nghe bác sĩ sẽ đánh giá sơ bộ về khả năng sinh sản của bản thân. Trong trường hợp phát hiện bất thường (dù chỉ có 1 chỉ số bất thường), bác sĩ có thể đặt lịch làm xét nghiệm lần 2 sau khoảng 2 tuần.

Lưu ý khi lấy mẫu làm xét nghiệm tinh dịch đồ

Do phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan nên kết quả tinh dịch đồ có tính dao động cao. Vì vậy, để đảm bảo chất lượng tinh dịch bạn cần lưu ý những điểm sau trước khi lấy mẫu:

• Hạn chế ra tinh trùng nhiều lần từ 2 - 7 ngày trước khi xét nghiệm.
• Không sử dụng thức uống có cồn (rượu, bia…) và các chất kích thích.
• Không dùng các loại thuốc chứa nội tiết tố.
• Cần thông báo với bác sĩ về các thực phẩm chức năng hay các loại thuốc kháng sinh đang sử dụng.
• Uống nhiều nước. Ăn uống dinh dưỡng đủ chất. Bổ sung thêm các thực phẩm chứa nhiều khoáng chất, kẽm, selen như: Hải sản, thịt bò... 
• Tập luyện thân thể, giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc.
• Chỉ rửa tay bằng nước sạch trước khi lấy mẫu xét nghiệm, không sử dụng xà phòng vì có thể làm chết tinh trùng.
• Buổi sáng là thời điểm tốt nhất để tiến hành lấy mẫu tinh trùng xét nghiệm.
• Khi cơ thể sốt cao hoặc đang trong tình trạng viêm - nhiễm thì không tiến hành xét nghiệm. 

Cần chú ý một số điểm trước khi tiến hành xét nghiệm tinh dịch đồ

Ý nghĩa các chỉ số của kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ

Một số chỉ số trong xét nghiệm tinh dịch đồ bao gồm:

• Thể tích tinh dịch: Khi xét nghiệm tinh dịch đồ, cần phải đo được lượng tinh dịch xuất tinh. Phần lớn thể tích của tinh dịch là tinh tương và tinh trùng được sản xuất từ những tuyến sinh dục phụ (tuyến tiền liệt hoặc những túi tinh). Phần còn lại là của tinh hoàn, mào tinh hay tuyến hành niệu đạo tiết ra. 
• Sự ly giải và độ nhớt: Tinh dịch sẽ tự động hóa lỏng trong khoảng thời gian là 15 phút với nhiệt độ là 37 độ C. Đây là hiện tượng ly giải, nếu tinh dịch không ly giải hoặc ly giải quá lâu có nghĩa là tuyến tiền liệt gặp vấn đề.
• Số lượng tinh trùng: Xét nghiệm tinh dịch đồ còn bao gồm việc đếm số lượng tinh trùng có trong một đơn vị thể tích tinh dịch nam giới xuất tinh.
• Hình thái của tinh trùng: Khác với tinh trùng dị dạng hình thể, tinh trùng bình thường sẽ được nhận biết qua đặc điểm sau: Có phần đầu hình bầu dục, cực đầu chiếm từ 40% đến 70% thể tích của cả vùng đầu. Phần giữa tinh trùng thon dài, được gắn thẳng với trục đầu và phần đuôi thẳng, thon và dài gấp 10 lần chiều dài của đầu.
• Tính di động của tinh trùng: Còn được gọi là khả năng di động tự nhiên hay khả năng bơi của tinh trùng.
• PH tinh dịch: Chỉ số này được đo để xác định tinh dịch có tính kiềm hay acid. Thực tế, tinh dịch sẽ có tính kiềm và nếu chúng bị acid hóa, kèm theo lượng tinh dịch thấp thì có thể là do ống dẫn tinh bị tắc nghẽn.
• Các tế bào lạ: Trong tinh dịch, bên cạnh tinh trùng sẽ có chứa những tế bào lạ khác và đôi khi, chúng có liên quan đến bệnh lý.

Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ cho biết nhiều thông tin về sức khỏe nam giới

Kết quả chỉ số xét nghiệm tinh dịch đồ bình thường

Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ được đánh giá là bình thường khi đáp ứng những chỉ số sau đây:

• Sau khoảng 15 phút từ thời điểm xuất tinh, tinh dịch sẽ hóa lỏng hoàn toàn. Sau hơn 60 phút, nếu tinh dịch không ly giải đây chính là một hiện tượng bất thường.
• Độ pH tinh dịch ≥ 7,2.
• Khi xuất tinh, thể tích của tinh dịch phải trên 1.5ml.
• Tổng số tinh trùng khi xuất tinh ≥ 39 triệu với mật độ tinh trùng từ 15 triệu tinh trùng/1ml tinh dịch.
• Tỷ lệ di động của tinh trùng đạt trên 40%.
• Tỷ lệ tinh trùng sống từ 58% trở lên.
• Tinh trùng có hình thái bình thường đạt từ 4% trở lên.
• Mật độ các tế bào lạ dưới 1 triệu/1ml tinh dịch.

Trên đây là những thông tin hữu ích và những lưu ý cần thiết khi xét nghiệm tinh dịch đồ. Hiện nay rất nhiều bệnh viện có khả năng thực hiện xét nghiệm này. Tuy nhiên, việc đánh giá và phân tích kết quả cũng cần những bác sĩ chuyên khoa về sức khỏe sinh sản nam giới và hiếm muộn nhiều kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn cao. Do đó cần lựa chọn các cơ sở uy tín, chất lượng để tiến hành xét nghiệm.

Minh QA

Nguồn: Tổng hợp