Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Những điều cần biết về xét nghiệm tinh dịch đồ

Để hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của xét nghiệm tinh dịch đồ, trước hết chúng ta cần biết xét nghiệm này là gì, được thực hiện như thế nào và kết quả mang lại những thông tin gì về sức khỏe sinh sản của nam giới. Bên cạnh đó, việc nắm được các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm cũng giúp quá trình đánh giá chính xác và hiệu quả hơn.

Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì? Quy trình xét nghiệm

Xét nghiệm tinh dịch đồ là một phương pháp cận lâm sàng được sử dụng để phân tích chất lượng và số lượng tinh trùng trong tinh dịch của nam giới. Dưới đây là quy trình xét nghiệm tinh dịch đồ mà các bạn nam cần lưu ý:

• Bước 1: Chuẩn bị trước xét nghiệm. Ở bước này nam giới được khuyến cáo kiêng xuất tinh từ 2 - 7 ngày trước khi lấy mẫu. Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá hoặc thuốc ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng trong thời gian này.
• Bước 2: Lấy mẫu tinh dịch, mẫu tinh dịch thường được thu thập bằng cách thủ dâm trực tiếp vào lọ vô trùng tại cơ sở y tế.
• Bước 3: Phân tích mẫu, mẫu tinh dịch sau khi thu được sẽ được để hóa lỏng (khoảng 30 phút), sau đó đưa vào phân tích dưới kính hiển vi hoặc thiết bị chuyên dụng để đo các chỉ số cần thiết.
• Bước 4: Trả kết quả, kết quả xét nghiệm sẽ được bác sĩ giải thích cụ thể.

Mục đích và chỉ định xét nghiệm tinh dịch đồ

Xét nghiệm tinh dịch đồ được thực hiện nhằm đánh giá sức khỏe sinh sản ở nam giới thông qua việc phân tích các đặc điểm của tinh trùng và tinh dịch. Cụ thể, mục đích của xét nghiệm như:

• Đánh giá khả năng sinh sản của nam giới.
• Chẩn đoán nguyên nhân hiếm muộn - vô sinh.
• Theo dõi hiệu quả điều trị vô sinh nam.
• Đánh giá mức độ hiệu quả sau thắt ống dẫn tinh.

Xét nghiệm tinh dịch đồ thường được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Nam giới có dấu hiệu bất thường về sinh sản, như kết hôn lâu năm nhưng chưa có con dù không dùng biện pháp tránh thai.
• Cặp vợ chồng hiếm muộn, không thụ thai sau 6 - 12 tháng quan hệ đều đặn.
• Trước khi làm các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, như IUI, IVF,…
• Nam giới có bệnh lý liên quan đến tinh hoàn, tuyến tiền liệt hoặc cơ quan sinh dục, có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
• Nam giới từng phẫu thuật vùng bìu hoặc vùng hạ vị.
• Nam giới sau điều trị ung thư, hóa trị hoặc xạ trị để kiểm tra lại chức năng sinh sản.
• Đánh giá khả năng có con trước khi lập gia đình, nếu có nhu cầu khám sức khỏe sinh sản tổng quát.

Các chỉ số quan trọng trong tinh dịch đồ

Xét nghiệm tinh dịch đồ cung cấp nhiều thông tin giúp đánh giá chất lượng tinh trùng và khả năng sinh sản của nam giới. Dưới đây là những chỉ số quan trọng nhất trong xét nghiệm tinh dịch đồ các bạn nam nên chú ý:

• Thể tích tinh dịch;
• Độ pH của tinh dịch;
• Mật độ tinh trùng;
• Tổng số tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh;
• Tỷ lệ tinh trùng chuyển động;
• Hình dạng tinh trùng bình thường;
• Tỷ lệ tinh trùng sống;
• Thời gian hóa lỏng tinh dịch;
• Độ nhớt.

Lưu ý trước và sau khi thực hiện xét nghiệm

Để xét nghiệm tinh dịch đồ cho kết quả chính xác, phản ánh đúng tình trạng sức khỏe sinh sản của nam giới, việc chuẩn bị đúng cách là vô cùng quan trọng. Không ít trường hợp kết quả bị sai lệch chỉ vì chủ quan trong khâu chuẩn bị hoặc không tuân thủ hướng dẫn sau khi thực hiện. Dưới đây là những điểm nam giới cần đặc biệt ghi nhớ để đảm bảo hiệu quả và độ tin cậy của kết quả xét nghiệm.

Trước khi thực hiện xét nghiệm

Trước khi tiến hành xét nghiệm tinh dịch đồ, nam giới cần chuẩn bị đúng cách để đảm bảo kết quả phản ánh chính xác chất lượng tinh trùng. Một số yếu tố tưởng chừng đơn giản nhưng nếu bỏ qua có thể ảnh hưởng đến độ tin cậy của xét nghiệm:

• Kiêng xuất tinh từ 2 - 7 ngày.
• Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích.
• Ngừng dùng một số loại thuốc nếu có chỉ định từ bác sĩ.
• Tránh căng thẳng, mất ngủ hoặc lao động nặng trước ngày xét nghiệm.
• Thông báo với bác sĩ về tiền sử bệnh lý.

Sau khi thực hiện xét nghiệm

Sau khi thực hiện xét nghiệm, nam giới cần chú ý đến cách hiểu kết quả và những bước tiếp theo để có hướng xử lý phù hợp nếu phát hiện bất thường:

• Chờ kết quả và đọc kỹ với sự tư vấn của bác sĩ: Đừng tự kết luận từ bảng chỉ số. Bác sĩ sẽ giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa từng chỉ số và mối liên hệ giữa chúng.
• Có thể phải làm lại xét nghiệm ít nhất 1 - 2 lần (cách nhau khoảng 2 - 3 tuần): Vì chất lượng tinh trùng có thể dao động theo thời gian, nên bác sĩ thường yêu cầu làm từ 2 mẫu trở lên để có kết luận chính xác.
• Nếu kết quả bất thường, không nên quá lo lắng: Rất nhiều nguyên nhân có thể ảnh hưởng tạm thời đến tinh trùng như stress, chế độ ăn, bệnh lý, thuốc… Việc điều chỉnh lối sống và điều trị đúng cách có thể cải thiện đáng kể.
• Tuân thủ hướng dẫn điều trị nếu có: Trường hợp cần dùng thuốc, thay đổi thói quen sinh hoạt hoặc làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu, hãy thực hiện theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Ai nên xét nghiệm tinh dịch đồ và khi nào nên làm lại?

Xét nghiệm tinh dịch đồ không chỉ dành cho nam giới gặp vấn đề về sinh sản mà còn hữu ích trong nhiều tình huống khác. Dưới đây là những đối tượng nên thực hiện xét nghiệm này bao gồm:

• Nam giới trong các cặp vợ chồng hiếm muộn.
• Nam giới có dấu hiệu bất thường liên quan đến sinh lý hoặc sinh dục như tinh hoàn nhỏ, xuất tinh ít, có tiền sử chấn thương vùng kín,...
• Nam giới trước khi kết hôn hoặc có ý định sinh con.
• Nam giới từng mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến sinh sản như ung thư, tiểu đường, rối loạn nội tiết, hoặc từng điều trị bằng hóa trị/xạ trị.
• Nam giới đã thắt ống dẫn tinh.

Tinh trùng có thể thay đổi theo thời gian và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như sức khỏe, thói quen sinh hoạt, căng thẳng hoặc dùng thuốc. Vì vậy, trong các trường hợp sau, cần xét nghiệm lại:

• Sau lần xét nghiệm đầu tiên có kết quả bất thường.
• Sau điều trị các vấn đề sinh sản.
• Trước các biện pháp hỗ trợ sinh sản (IUI, IVF,…).
• Sau thay đổi lớn trong lối sống hoặc sức khỏe như bỏ thuốc lá, giảm cân hoặc sau điều trị các bệnh ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Xét nghiệm tinh dịch đồ là một bước quan trọng và cần thiết trong việc đánh giá khả năng sinh sản của nam giới, đặc biệt với những cặp vợ chồng đang mong con nhưng gặp khó khăn trong thụ thai. Việc hiểu rõ quy trình, các chỉ số và thời điểm nên thực hiện không chỉ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản mà còn là nền tảng để phát hiện sớm những bất thường tiềm ẩn.