Điều gì xảy ra nếu bạn tăng đáng kể lượng axit folic trong chế độ ăn uống?

Các nhà khoa học đã tiến hành xem xét lại những nghiên cứu hiện có để hiểu rõ hơn về tác động của việc bổ sung axit folic liều cao trong chế độ ăn uống đối với sức khỏe con người. Vậy điều gì xảy ra nếu bạn tăng đáng kể lượng axit folic trong chế độ ăn uống? Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp những thông tin liên quan về nghiên cứu này, cùng tìm hiểu ngay nhé!

Vai trò của axit folic đối với cơ thể người

Folate là một nhóm vitamin B đóng vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển và tăng trưởng tế bào. Đối với phụ nữ mang thai, việc bổ sung đầy đủ axit folic được khuyến cáo nhằm giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh (NTDs) ở thai nhi. Dù tác dụng bảo vệ này đã được chứng minh rõ ràng, nhưng cơ chế sinh học cụ thể đứng sau vẫn chưa được hiểu đầy đủ.

Axit folic là yếu tố quan trọng trong quá trình chuyển hóa một carbon (1C), hỗ trợ các hoạt động sống còn như sửa chữa DNA, tổng hợp nucleotide và chuyển hóa lipid. Đồng thời, nó còn tham gia vào quá trình tạo nhóm methyl, đóng vai trò quan trọng trong việc tái methyl hóa homocysteine – quá trình cần thiết để duy trì sức khỏe và chức năng của tế bào.

Ảnh hưởng của việc bổ sung axit folic quá nhiều hoặc quá ít ở người trưởng thành

Các nghiên cứu trên mô hình chuột đã chỉ ra rằng việc nạp quá nhiều axit folic hằng ngày ở người trưởng thành có thể dẫn đến các tác động tiêu cực đến sức khỏe. Nguyên nhân có thể xuất phát từ sự rối loạn trong con đường chuyển hóa một carbon, như chức năng của thụ thể folic bị suy giảm hoặc sự thay đổi trong biểu hiện enzyme. Tuy nhiên, cần thêm các nghiên cứu toàn diện hơn để hiểu rõ hơn ảnh hưởng của lượng axit folic cao ở người.

Ngược lại, nếu không bổ sung đủ axit folic, cơ thể có thể bị tăng nồng độ homocysteine trong máu, do thiếu hụt nhóm methyl cần thiết để chuyển homocysteine thành methionine. Homocysteine cao là một yếu tố nguy cơ gây ra các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là đột quỵ do thiếu máu cục bộ.

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mức axit folic cao có thể cải thiện chức năng tế bào nội mô – yếu tố quan trọng đối với sức khỏe tim mạch. Cụ thể, axit folic có thể hỗ trợ hoạt động của tế bào nội mô thông qua việc tăng cường khả năng chống oxy hóa và tương tác trực tiếp với enzyme nitric oxide synthase (NOS). Tuy vậy, các cơ chế chi tiết vẫn cần được nghiên cứu thêm.

Cơ chế tác động của axit folic đến tình trạng thiếu oxy

Bài tổng quan đã thu thập tài liệu từ các cơ sở dữ liệu như PubMed, Web of Science và Google Scholar để tổng hợp về mối liên hệ giữa axit folic và tình trạng thiếu oxy. Các cơ chế chính bao gồm:

Viêm và tạo mạch (angiogenesis)

Các nghiên cứu trước đây cho thấy tình trạng thiếu oxy có thể kích hoạt phản ứng viêm trong các bệnh lý mạch máu. Cụ thể, thiếu oxy sẽ kích hoạt yếu tố HIF-1, dẫn đến tăng biểu hiện của các cytokine gây viêm như interleukin-1 beta (IL-1β) và TNF-α.

• TNF-α duy trì tình trạng viêm trong môi trường thiếu oxy bằng cách thu hút các protein và tế bào hỗ trợ phản ứng viêm.
• IL-1β là một cytokine tiền viêm, có vai trò thúc đẩy biểu hiện gen và sản sinh protein gây viêm sau khi HIF-1α khởi động phản ứng viêm.

Tín hiệu Notch

Axit folic có khả năng điều hòa quá trình phát triển tế bào thần kinh và tế bào thần kinh đệm bằng cách kích hoạt con đường tín hiệu Notch1 trong các tế bào gốc thần kinh (NSC) thời kỳ phôi thai. 

Lượng axit folic cao được ghi nhận là làm tăng hoạt động con đường Notch, dẫn đến tăng biểu hiện mRNA và protein của Notch1 cũng như Hes5 – một yếu tố điều hòa trong quá trình phát triển thần kinh.

Tác hại của việc tiêu thụ axit folic quá mức

Một số nghiên cứu thực nghiệm cho thấy việc tiêu thụ axit folic quá mức có thể gây độc cho hệ thần kinh. 

Trên mô hình chuột, methyl-tetrahydrofolate (MTHF) – một dẫn xuất của axit folic có khả năng cạnh tranh với KA tại các vị trí liên kết trên màng tiểu não. Kết quả cho thấy, khi bổ sung lượng axit folic vượt quá nhu cầu khoảng 20 lần, có thể làm chậm quá trình tăng trưởng ở chuột con.

Ở người, việc tiêu thụ nhiều axit folic cũng làm tăng nguy cơ tích tụ axit folic chưa chuyển hóa (UMFA). Một số thí nghiệm chỉ ra rằng UMFA có thể làm suy giảm chức năng miễn dịch. Tuy nhiên, cần có thêm nghiên cứu để xác định rõ ảnh hưởng thực sự của UMFA và cơ chế liên quan.

Nhìn chung, nghiên cứu này đã thấy rằng axit folic đóng vai trò thiết yếu trong nhiều chức năng sinh học quan trọng. Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá mức axit folic, có thể gây ra nhiều hệ lụy đến sức khỏe. Vì vậy, cần duy trì tiêu thụ axit folic ở mức hợp lý để đảm bảo sức khỏe.