Điều trị viêm màng não virus như thế nào?

Viêm màng não do virus được cho là ít nguy hiểm hơn viêm màng não cấp do vi khuẩn. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng cách, kịp thời, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm hay nguy cơ tử vong. Vậy chẩn đoán và điều trị viêm màng não virus như thế nào? Bài viết này sẽ giúp bạn làm rõ. 

Chẩn đoán trước điều trị viêm màng não virus

Chẩn đoán dựa trên bệnh sử, tiền sử dịch tễ

Chẩn đoán bệnh viêm màng não virus dựa trên bệnh sử, tiền sử dịch tễ như sau:

• Viêm màng não do virus thường khởi phát cấp. Bệnh viêm màng não do nấm hoặc do lai thường khởi phát từ từ. 
• Viêm màng não do giun xoắn ký sinh T. spiralis có thể từng ăn thịt lợn rừng, lợn nuôi thả tự nhiên chưa được nấu chín kỹ. 
• Viêm màng não do virus viêm não Nhật Bản (nhóm B họ Togaviridae, giống Flavivirus) thường xuất hiện ở các tỉnh phía Bắc nước ta vào mùa xuân hè. 

Các triệu chứng điển hình ở trẻ mắc viêm màng não virus

Chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng

Các bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu chứng lâm sàng dưới đây để chẩn đoán trước khi điều trị viêm màng não virus:

• Sốt cao từ 39 đến 41 độ C, có thể đi kèm phát ban, tử ban trên da.
• Viêm màng não do quai bị có thể đi kèm biểu hiện sưng tuyến mang tai…
• Bệnh nhân có biểu hiện đau đầu dữ dội, đau theo cơn hoặc liên tục.
• Buồn nôn, dễ nôn hoặc nôn vọt.
• Hội chứng sợ ánh sáng chói và tiếng động lớn.
• Trạng thái lơ mơ, không tập trung, nếu nặng có thể bị rối loạn ý thức hoặc hôn mê.
• Trẻ sơ sinh có thể bị phồng thóp.
• Nằm tư thế cò súng, khó duỗi thẳng chân.

Chẩn đoán bằng xét nghiệm chuyên biệt

Các xét nghiệm chuyên biệt sẽ giúp các bác sĩ chẩn đoán viêm màng não virus và biết chính xác nguyên nhân gây bệnh. Một số loại xét nghiệm thường được sử dụng để chẩn đoán viêm màng não virus như: 

• Chọc dò tủy sống và xét nghiệm dịch não tuỷ (DNT).
• Các xét nghiệm sinh hóa (protein, đường, chloride hoặc phản ứng Pandy trong dịch não tủy khi không thực hiện được xét nghiệm protein).
• Xét nghiệm tế bào để biết số lượng và thành phần.
• Xét nghiệm soi tươi.
• Xét nghiệm công thức máu.
• Các phản ứng huyết thanh học.
• Chụp phổi xác định tổn thương.
• Chụp cắt lớp vi tính sọ não nếu có tổn thương thần kinh hoặc bệnh kéo dài.

Chọc dò tủy sống để xác định nguyên nhân gây viêm màng não

Điều trị triệu chứng viêm màng não virus

Khi đã chẩn đoán chính xác bệnh, các bác sĩ sẽ căn cứ vào triệu chứng lâm sàng, tình trạng bệnh, nguyên nhân gây bệnh, yếu tố bệnh nền…để điều trị viêm màng não virus. Về cơ bản, các bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp điều trị triệu chứng như: 

• Hỗ trợ hô hấp và chức năng tuần hoàn cho bệnh nhân trong trường hợp bệnh nặng làm ảnh hưởng đến hô hấp và tuần hoàn. 
• Giảm áp lực nội sọ và chống phù não cho bệnh nhân bằng cách sử dụng manitol, corticoid, muối ưu trương, thuốc an thần, thuốc giảm đau, thuốc chống co giật, thuốc hạ sốt. Bác sĩ cũng sẽ thực hiện thông khí nhân tạo cho bệnh nhân viêm màng não virus khi cần thiết. 
• Sử dụng Midazolam, Diazepam, Gardenal,... để chống co giật cho bệnh nhân. 
• Hạ sốt và giảm đau trong trường hợp bệnh nhân sốt cao và đau đầu nhiều.

Điều trị viêm màng não virus chủ yếu là điều trị triệu chứng

Các liệu pháp điều trị viêm màng não virus

Có 2 liệu pháp điều trị đang được áp dụng trong điều trị bệnh viêm màng não do virus gồm:

Liệu pháp dùng thuốc kháng sinh: Áp dụng trong giai đoạn đầu, khi chưa xác định được chắc chắn bệnh nhân mắc viêm màng não do virus hay viêm màng não do vi khuẩn. Liệu pháp này được sử dụng khi có bằng chứng khẳng định nguyên nhân gây bệnh là virus.

Liệu pháp dùng thuốc kháng virus Acyclovir: Những bệnh nhân viêm màng não do virus nếu không có biến chứng không cần áp dụng liệu pháp này. Acyclovir hiệu quả trong điều trị viêm màng não virus do virus HSV, VZV hoặc khi điều trị bệnh cho trẻ em, người cao tuổi, người suy giảm miễn dịch. 

Điều trị căn nguyên một số loại virus

Ngoài ra, các bác sĩ cũng sẽ áp dụng các biện pháp điều trị khác nhau, tùy theo từng tác nhân gây bệnh. Cụ thể là: 

• Tác nhân gây bệnh là nhóm Enterovirus: Các biện pháp điều trị được áp dụng chủ yếu là điều trị hỗ trợ như như hồi sức tích cực, hỗ trợ hô hấp và tuần hoàn, chống co giật, thăng bằng kiềm toan, cân bằng điện giải…
• Tác nhân gây bệnh là virus HSV: Có thể dùng thuốc kháng virus Acyclovir trong 14 - 21 ngày tùy mức độ nặng - nhẹ của bệnh. 
• Tác nhân gây bệnh là virus VZV: Có thể dùng thuốc kháng virus Acyclovir trong 14 - 21 ngày tùy mức độ nặng - nhẹ của bệnh. 
• Tác nhân gây bệnh là virus CMV: Có thể dùng thuốc kháng virus Acyclovir trong 14 - 21 ngày tùy mức độ nặng - nhẹ của bệnh.
• Tác nhân gây bệnh là virus cúm: Dùng thuốc Tamiflu điều trị với liều theo cân nặng. Trường hợp bệnh nhân trở nặng cần được hỗ trợ chức năng hô hấp và tuần hoàn. 
• Tác nhân gây bệnh là virus sốt xuất huyết Dengue: Áp dụng các biện pháp điều trị triệu chứng và hỗ trợ. Việc theo dõi công thức máu và triệu chứng lâm sàng hàng ngày là cần thiết. 

Tiêm phòng là cách phòng viêm màng não virus hiệu quả nhất

Phòng bệnh viêm màng não virus

Người Việt Nam có câu “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Biện pháp giúp phòng bệnh viêm màng não virus luôn luôn giữ gìn vệ sinh môi trường, nơi sống sạch sẽ. Đồng thời, tiêm phòng là cách phòng bệnh hiệu quả nhất. Mỗi loại vắc xin có quy định về liều tiêm và lịch tiêm cụ thể. Tiêm phòng đủ mũi và đúng lịch có thể mang đến hiệu quả phòng bệnh lên đến 90%. 

Viêm màng não do virus viêm não Nhật Bản khá thường gặp ở nước ta. Hiện có 2 loại vắc xin được chỉ định để tiêm phòng căn bệnh này là vắc xin viêm não Nhật Bản Jevax và vắc xin viêm não Nhật Bản Imojev. Ngoài ra, tiêm phòng một số loại vắc xin phòng bệnh đặc hiệu khác cũng giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc viêm màng não virus. Có thể kể đến các loại vắc xin cần thiết nên tiêm phòng như: Vắc xin bại liệt, cúm, sởi, thủy đậu, quai bị…

Viêm màng não virus nhìn chung ít nguy hiểm hơn viêm màng não do vi khuẩn. Bệnh này thường ít gây tử vong trên người có miễn dịch tốt. Biện pháp điều trị viêm màng não virus chủ yếu là điều trị hỗ trợ và điều trị triệu chứng. Nếu được phát hiện sớm và điều trị tốt, bệnh có thể khỏi hoàn toàn sau 10 - 14 ngày. 

Xem thêm: Xét nghiệm máu có biết viêm màng não hay không?