Đừng chủ quan: Lão hóa mắt ở người trẻ ngày càng tăng

Đâu là nguyên nhân phổ biến dẫn tới tình trạng thoái hóa mắt ở người trẻ tuổi? Có cách nào để khắc phục tình trạng này không? Hãy cùng tìm câu trả lời thông qua bài viết dưới đây nhé.

Lão hóa mắt là gì?

Mắt cũng như các bộ phận khác trên cơ thể, đều phải trải qua sự tác động của quá trình lão hóa. Tuy nhiên, do lối sống hiện đại, ô nhiễm môi trường và các chất độc hại làm cho mắt bị lão hóa sớm hơn. Lão hoá mắt là hậu quả của sự rối loạn tổng hợp protein của thuỷ tinh thể cũng như võng mạc. Khi các tế bào biểu mô sắc tố võng mạc bị thoái hoá và không được các tế bào còn lại bù trừ chức năng, thị lực của mắt sẽ giảm nghiêm trọng. 

Thông thường mắt sẽ bị lão hóa dần theo độ tuổi từ 40 trở đi. Và tình trạng lão hoá sẽ tăng lên rõ rệt khi bước vào giai đoạn 50-60 tuổi. 

Nhưng hiện nay, đang ngày càng có nhiều người trẻ tuổi bị lão hóa mắt sớm. Ngày càng có nhiều người nhận thấy triệu chứng lão hóa mắt khi mới ở tuổi 30 hay thậm chí là ngoài 20. Ở tuổi này đã có nhiều bạn trẻ đã gặp các vấn đề về mắt. Hiện tượng mỏi mắt, khô mắt kéo dài, nhìn lóa, xuất hiện các chấm đen do vẩn đục dịch kính, nhìn mờ,... Có nhiều người mới ở độ tuổi ngoài 40 nhưng đã mắc bệnh đục thuỷ tinh thể và thị lực suy giảm như người ngoài 60 tuổi.

Tình trạng lão hóa mắt ở người trẻ xuất hiện ngày càng nhiều

Nguyên nhân gây lão hóa mắt ở người trẻ tuổi

Nhiều nghiên cứu khoa học đã cho thấy, không chỉ những triệu chứng suy giảm thị lực ngày càng đến sớm hơn mà những rối loạn thị giác còn xuất hiện ở những người trẻ tuổi. Nguyên nhân gây nên tình trạng lão hóa mắt ở người trẻ là thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng xanh và môi trường độc hại. Môi trường ô nhiễm khí thải của phương tiện giao thông, khói bụi công nghiệp, thuốc lá,… cũng là những tác nhân gây nên tình trạng lão hóa mắt. 

Khi chúng ta hít thở, không khí ô nhiễm qua phổi, vào máu, tích tụ thành các chất oxy hóa độc hại có khả năng lấy đi âm điện tử của protein tế bào, làm biến đổi cấu trúc và tỷ lệ thành phần protein của thủy tinh thể, khiến cấu trúc này trở nên mờ đục. Các chất oxy hóa độc hại gây tổn thương cho võng mạc làm cho các tế bào chết đi.

Đối với ánh sáng xanh, khi tiếp xúc thường xuyên, sẽ làm biến đổi các men nhạy cảm nhiệt bảo vệ protein của thủy tinh thể. Vì vậy làm mất dần protein, dẫn tới tình trạng đục thủy tinh thể.

Ánh sáng xanh còn làm đảo chiều phản ứng quang hóa của Rhodopsine, sắc tố thị giác của tế bào quang cảm thụ, làm tiêu hao tế bào này, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng nhìn rõ của mắt.

Ánh sáng xanh có cả ở ánh sáng tự nhiên mặt trời. Và ánh sáng xanh có nguồn nhân tạo đến từ bóng đèn LED, màn hình máy tính, điện thoại, tivi, ảnh hưởng lớn đến sự lão hóa mắt. Bởi vì với lối sống hiện đại, con người thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng xanh, không những thế còn lạm dụng cả ngày lẫn đêm, gây hại liên tục cho mắt.

Các nhà nghiên cứu của Mỹ còn chỉ ra người làm việc ban đêm hoặc tiếp xúc nhiều với ánh sáng xanh, họ không chỉ mắc bệnh về mắt mà còn có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh về tim mạch và béo phì, ung thư, bệnh đái tháo đường,… Nếu tiếp xúc với ánh sáng xanh với thời gian trên 3 giờ mỗi ngày có nguy cơ bị suy giảm thị lực 90%. 

Ánh sáng xanh là một trong những nguyên nhân khiến mắt của người trẻ tuổi bị lão hóa

Dấu hiệu nhận biết lão hóa mắt

Chỉ có bác sĩ mới là người đưa ra kết luận về bệnh lão hóa mắt. Bác sĩ sẽ dựa vào những dấu hiệu nhận biết hoặc dùng máy để kiểm tra, phân tích. Vậy còn chúng ta, những người bình thường thì sẽ làm gì để nhận biết được khi nào mắt bị lão hóa. Bạn có thể dựa vào những tiêu chí dưới đây, khi có những biểu hiện như vậy, cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Khi nhận thấy mắt mờ, mỏi và đau mắt, nóng rát, khô mắt, chảy nước mắt,… Đây là những nguyên nhân của tuổi tác cao dẫn tới các tế bào biểu mô giác mạc bị trầy xước. Khi tế bào biểu mô sắc tố võng mạc làm nhiệm vụ tiếp nhận ánh sáng bị thoái hoá, khả năng tiết nước mắt giảm.

Dân gian hay gọi là hiện tượng “ruồi bay” trước mắt đó cũng là một dấu hiệu để nhận biết. Thực chất đây là tình trạng vẩn đục các môi trường trong suốt của mắt, đặc biệt là của khối dịch kính. Sự thoái hoá này đã làm lắng đọng dịch kính, sẽ tạo nhiều mảnh vụn với các kích thước khác nhau. Những mảnh vụ lơ lửng trong dịch kính làm cản trở môi trường truyền sáng qua hệ quang học. Vì vậy người bệnh sẽ cảm thấy các đốm đen di động, lơ lửng trước mắt, gây cảm giác vướng mắt, khó chịu. Những đốm đen này được miêu tả giống như có đàn ruồi đang bay trước mặt.

Khi mắt bị lão hóa thường có nhiều mạch máu, mộng mỡ, mộng thịt phát triển tích tụ ở ngoài mắt. Lúc này, nước mắt tiết ra cũng ít hơn, gây khô mắt và mờ, nhòe khi nhìn mọi thứ xung quanh.

Ở những người lão hóa mắt, cơ vận nhãn có thể bị yếu do không đủ máu nuôi dưỡng gây ra hiện tượng rối loạn cơ vận nhãn. Vì vậy khả năng bắt hình ảnh của mắt sẽ giảm không còn được nhanh như bình thường. Nếu nặng hơn có thể gây ra tình trạng liệt cơ, lé mắt. Mắt nhìn lờ đờ, mệt mỏi, kém lanh lẹ,…

Triệu chứng đặc trưng của bệnh thoái hóa hoàng điểm hay thoái hóa điểm vàng làm cho hình ảnh bị méo mó, nhìn không rõ. Bệnh có đặc trưng là lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc và các tế bào thị giác bị tổn thương, gây suy giảm thị lực. Đây cũng là một triệu chứng cho thấy mắt bị lão hóa.

Các bệnh lão hóa mắt phổ biến 

Đục thủy tinh thể

Đục thủy tinh thể là một bệnh lão hóa mắt xảy ra do sự kết tụ các phân tử protein, thành phần cấu tạo nên thủy tinh thể của mắt. Bệnh đục thủy tinh thể thường tiến triển dần theo thời gian và gây ra tình trạng ruồi bay, nhìn đôi, nhìn mờ, chói sáng, hình ảnh có màu vàng,…

Có thể khi mới đang ở giai đoạn đầu, bệnh đục thủy tinh thể chưa làm cho thị lực bị suy giảm nhiều. Nếu phát hiện ở giai đoạn ngày, người bệnh có thể thay đổi lối sống và sử dụng viên uống bổ mắt hàng ngày, nhằm bổ sung các dưỡng chất thiết yếu để chống lão hóa mắt như Alpha lipoic acid, Lutein, Vitamin B2,… để làm chậm lại tiến triển của bệnh. Tuy nhiên, khi phát hiện ở giai đoạn muộn hơn, bệnh đã diễn tiến nặng, có khả năng phải phẫu thuật thay thủy tinh thể nhân tạo. Chỉ có như vậy mới có thể khôi phục thị lực, giúp cho người bệnh có thể nhìn dễ dàng hơn.

Thoái hóa điểm vàng

Điểm vàng của mắt có vai trò nhận biết màu sắc và độ rõ nét của hình ảnh. Điểm vàng này nằm ở trung tâm của võng mạc. Điểm vàng bị thoái hóa làm giảm chất lượng cuộc sống, đặc biệt là phần nhìn. Người bị thoái hóa điểm vàng cảm thấy khó khăn khi đọc sách, lái xe và thực hiện các công việc hằng ngày khác.

Người bị thoái hóa điểm vàng gặp khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày

Các chuyên gia cũng khuyến cáo rằng, việc bổ sung đầy đủ các chất chống oxy hóa, chống thoái hóa mắt như vitamin A, E, Lutein, Zeaxanthin, Kẽm,... có thể làm giảm 25% nguy cơ mất thị lực do thoái hóa điểm vàng. Nếu bệnh còn ở giai đoạn nhẹ, có thể sử dụng sản phẩm bổ mắt có chứa các chất trên để ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn. Nếu như bị nặng, cần khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Có một số phương pháp tiêm thuốc, phẫu thuật laser để điều trị thoái hóa võng mạc, điểm vàng.

Tăng nhãn áp

Tăng nhãn áp (cườm nước, thiên đầu thống, glocom) là căn bệnh rất nguy hiểm, xảy ra khi áp suất trong mắt tăng cao gây tổn hại dây thần kinh thị giác và có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Tăng nhãn áp góc mở phát triển âm thầm, ít đau nên nhiều người không để ý. Khi phát hiện ra thì mắt đã kém, mất dần thị lực ngoại vi. Đối với tăng nhãn áp góc mở gây triệu chứng đau, chảy nước mắt, đỏ mắt và đau đầu, buồn nôn… Ở thể này sẽ nguy hiểm hơn và diễn tiến đột ngột gây mất thị lực nhanh chóng. Người cao tuổi, bệnh nhân có yếu tố di truyền trong gia đình, dùng thuốc steroid hoặc cận thị có nguy cơ cao mắc bệnh tăng nhãn áp. 

Để điều trị căn bệnh này có thể dùng thuốc chẹn beta giao cảm, thuốc ức chế carbonic anhydrase dạng uống hay nhỏ mắt. Nếu dùng thuốc không hiệu quả thì cần phẫu thuật để cải thiện thị lực.

Bệnh võng mạc tiểu đường

Đối với người bệnh tiểu đường lớn tuổi, đây là một trong những biến chứng nguy hiểm. Bệnh nhân có tầm nhìn hạn chế, mờ, thấy chấm đen trôi nổi trước mắt, hình ảnh bị méo mó, đau, đỏ, nhức hốc mắt… Trường hợp này cần điều trị kịp thời, nếu không điều trị tốt lớp võng mạc có thể bị bong, rách gây mất thị lực.

Khô mắt

Xảy ra tình trạng khô mắt là do rối loạn trong quá trình sản xuất nước mắt hoặc khi nước mắt bốc hơi quá nhanh. Vì vậy việc đọc sách, sử dụng máy tính thời gian dài sẽ gặp khó khăn như ngứa, cộm, đau rát. 

Tình trạng này có thể gặp ở những người già khi mắt bị lão hóa và cả những người trẻ tuổi có lối sống không lành mạnh, môi trường ô nhiễm…

Ngăn ngừa lão hóa mắt ở người trẻ bằng cách nào?

Để giữ cho đôi mắt được khỏe mạnh phụ thuộc rất nhiều vào quá trình chăm sóc và bảo vệ mắt của bạn. Mắt lão hóa sớm hay trễ ngoài những nguyên nhân do tuổi tác, môi trường thì việc chăm sóc bổ sung những chất cần thiết cho mắt cũng rất quan trọng. 

Chăm sóc mắt đúng cách như không đọc sách ở trên phương tiện giao thông, không đọc sách quá gần. Cần có thời gian nghỉ 5-10 phút sau mỗi 50 phút sử dụng máy tính, chơi game, điện thoại… 

Bảo vệ mắt tránh ánh sáng mặt trời như sử dụng kính râm có quét lớp chống tia cực tím, tránh đi ra ngoài đường vào thời điểm nắng nhất trong ngày, từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều. 

Đeo kính râm khi ra ngoài là một biện pháp hiệu quả để bảo vệ mắt khỏi lão hóa

Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết như kẽm, vitamin B2, lutein, zeaxanthin giúp nuôi dưỡng tế bào mắt khỏe mạnh, ngăn ngừa lão hóa. Vitamin B2 (riboflavin) và kẽm có vai trò quan trọng trong cơ thể, tham gia vào sự trao đổi sắc tố ở võng mạc mắt, giúp mắt thích nghi với ánh sáng. Nếu thiếu vitamin B2, kẽm có thể gây tình trạng mỏi mắt, mờ mắt, đỏ mắt, mẫn cảm. Bổ sung một số loại thuốc bổ chống lão hóa mắt để ngăn ngừa tình trạng lão hóa mắt.

Lối sống hiện đại cũng ảnh hưởng không nhỏ tới mắt vì vậy cần cho mắt được nghỉ ngơi. Hiện nay, những người trẻ thường làm việc, học tập nhiều trên máy tính, điện thoại, dành ít thời gian cho mắt nghỉ ngơi. Mắt liên tục phải tiếp xúc với các thiết bị này trong nhiều giờ liền khiến sức khỏe của mắt suy giảm. 

Giấc ngủ đêm trọn vẹn cũng là một cách tốt để bảo vệ cho mắt hoạt động khỏe mạnh. Việc thức quá khuya khiến cho mắt không linh hoạt và mệt mỏi. 

Loại bỏ một số thói quen xấu gây hại cho mắt như hành động dụi mắt, có thể phá vỡ các mạch máu nhỏ dưới da khiến mí mắt nhanh sụp, xuất hiện các quầng thâm hoặc gây tổn thương bề mặt giác mạc làm hình ảnh mờ nhòe ngay cả khi đeo kính.

Việc uống đủ nước hằng ngày không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn giúp mắt không bị khô, mỏi. Việc khám mắt định kỳ cũng là một cách chăm sóc tốt cho mắt. Khi phát hiện bất thường sớm và điều trị kịp thời sẽ tránh được nhiều rủi ro hậu quả đáng tiếc.

Trên đây là một số thông tin về lão hóa mắt ở người trẻ. Lão hóa mắt tuy nguy hiểm, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể ngăn ngừa và giảm đến mức tối thiểu hệ lụy của nó bằng những hành động thiết thực.

Tuệ Nhi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp