Đừng để da “kêu cứu” mùa mưa: 5 bệnh ngoài da cần tránh ngay

Mùa mưa – dịu mát ngoài trời, “bí bách” làn da

Mùa mưa mang lại cảm giác dễ chịu sau những ngày nắng nóng, nhưng cũng là thời điểm làn da dễ bị tấn công nhất bởi độ ẩm cao, nước bẩn và môi trường ô nhiễm. Theo thống kê, số ca mắc bệnh da liễu tăng khoảng 30% vào mùa mưa, đặc biệt ở trẻ em và người có làn da nhạy cảm. Vậy mùa mưa ảnh hưởng đến da như thế nào, và đâu là những bệnh cần cảnh giác?

Mùa mưa tạo ra nhiều yếu tố bất lợi cho làn da, bao gồm:

• Độ ẩm cao: Là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn, vi nấm và nấm men phát triển, gây ra các bệnh như nấm da, viêm nang lông, viêm da dầu,… đặc biệt ở các vùng da ẩm ướt như kẽ chân, nách, bẹn.
• Mưa bẩn và nước ngập: Nước mưa ở các khu vực đô thị thường bị ô nhiễm bởi khói bụi, chứa nhiều vi khuẩn, hóa chất, gây nguy cơ kích ứng, dị ứng, viêm da, nhiễm trùng da khi tiếp xúc.
• Quần áo ẩm ướt: Làm da bị bí, dễ kích ứng hoặc viêm nếu không thay kịp thời. Da ẩm ướt dễ bị tổn thương hơn, đặc biệt là các vùng da mỏng, nhạy cảm, dễ bị trầy xước, nhiễm trùng do gãi ngứa.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Thời tiết thay đổi khiến cơ thể mệt mỏi, giảm khả năng phòng vệ, tạo điều kiện cho vi khuẩn và ký sinh trùng tấn công.

Khi làn da phải đối mặt với môi trường ẩm ướt, vi khuẩn và nấm dễ sinh sôi, hệ miễn dịch suy yếu khiến da không đủ sức chống đỡ. Đây là lý do vì sao mùa mưa luôn đi kèm với nguy cơ gia tăng các bệnh da liễu. Vậy đâu là những bệnh thường gặp nhất?

Các bệnh da liễu thường gặp trong mùa mưa

Không ít người chủ quan khi thấy vài nốt ngứa hay mẩn đỏ trong mùa mưa. Thế nhưng, đây có thể là dấu hiệu của những bệnh da liễu phổ biến do thời tiết ẩm ướt gây ra. Hãy cùng điểm danh những bệnh thường gặp nhất để biết cách nhận diện và xử lý kịp thời.

Nấm da (hắc lào, lang ben, nấm bẹn)

Có thể chỉ là một vùng da hơi ngứa, vài vảy trắng nhỏ, nhưng đừng vội chủ quan. Nấm da thường ẩn mình rồi âm thầm lan rộng.

• Nguyên nhân: Vi nấm sợi (dermatophytes), nấm men (Malassezia) phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt.
• Biểu hiện: Mảng da có vảy, ranh giới rõ, đôi khi có mụn nước. Có thể ngứa nhẹ hoặc không ngứa.
• Vị trí thường gặp: Bẹn, kẽ chân, bàn chân, da đầu, ngực, lưng.
• Biến chứng: Lây lan diện rộng, nhiễm trùng thứ phát nếu gãi hoặc vệ sinh kém.

Nhiệt độ cao và độ ẩm trong mùa mưa tạo điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển mạnh, nhất là ở những vùng da bị ẩm lâu như kẽ chân, móng chân khi thường xuyên đi ủng, lội nước bẩn. Ghi nhận tại Ethiopia và Gambia cho thấy trẻ em là đối tượng mắc nấm da cao nhất trong mùa mưa.

Viêm da tiếp xúc 

Viêm da tiếp xúc thường khởi phát ở những vùng da dễ bị ngâm nước lâu như bàn chân, đặc biệt khi tiếp xúc với nước mưa, bùn đất hoặc chất tẩy rửa còn tồn dư.

• Nguyên nhân: Tiếp xúc với nước mưa bẩn, hóa chất, vải ẩm mốc hoặc áo mưa kém chất lượng.
• Biểu hiện: Da đỏ, rát, ngứa, nổi mụn nước hoặc bong tróc.
• Vị trí thường gặp: Mặt, cổ, tay, chân.
• Biến chứng: Viêm da kéo dài, nguy cơ nhiễm trùng nếu không xử lý kịp thời.

Trong mùa mưa, không chỉ da tay, vùng bàn chân là nơi dễ tổn thương nhất khi tiếp xúc trực tiếp với nước bẩn. Tình trạng viêm da tiếp xúc kích ứng bàn chân xảy ra phổ biến ở người lao động, nông dân, phải lội nước thường xuyên.

Viêm nang lông

Mùa mưa khiến quần áo dễ ẩm, kết hợp mồ hôi và ma sát làm nang lông bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.

• Nguyên nhân: Vi khuẩn (thường gặp là Staphylococcus aureus), kết hợp mồ hôi, ma sát và quần áo ẩm.
• Biểu hiện: Mụn mủ nhỏ ở gốc lông, đỏ, đau nhẹ, có thể ngứa.
• Vị trí thường gặp: Mông, đùi, lưng.
• Biến chứng: Áp xe, viêm lan rộng.

Đặc biệt trong mùa mưa, dạng viêm nang lông do Pseudomonas dễ xuất hiện khi tắm hồ bơi, dùng nước giếng hoặc bồn tắm không đảm bảo vệ sinh.

Viêm da do côn trùng (kiến ba khoang, muỗi, rệp…)

Côn trùng dễ xuất hiện trong nhà vào cuối mùa mưa. Một va chạm nhỏ cũng có thể để lại tổn thương da nghiêm trọng.

• Nguyên nhân: Phản ứng với độc tố từ côn trùng hoặc vết đốt.
• Biểu hiện: Sẩn đỏ, phỏng nước, rát bỏng; nặng có thể mưng mủ hoặc nổi hạch.
• Vị trí thường gặp: Mặt, cổ, tay.

Cuối mùa mưa là thời điểm kiến ba khoang xuất hiện nhiều, đặc biệt ở khu vực có ánh đèn sáng vào ban đêm.

Ghẻ nước

Thường bùng phát ở khu dân cư đông đúc, điều kiện vệ sinh kém, dễ nhầm lẫn với dị ứng nếu không chẩn đoán sớm.

• Nguyên nhân: Do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei, lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung đồ cá nhân.
• Biểu hiện: Ngứa dữ dội về đêm, nổi sẩn, vết ghẻ hình rãnh.
• Vị trí thường gặp: Kẽ tay, cổ tay, thắt lưng, bẹn.

WHO xếp bệnh ghẻ vào top 10 bệnh da truyền nhiễm phổ biến nhất thế giới, dễ bùng phát trong điều kiện ẩm ướt, đông đúc.

Không thể xem nhẹ những tổn thương da trong mùa mưa, bởi chỉ một chút chủ quan có thể khiến tình trạng lan rộng, khó kiểm soát. Vậy làm sao để chăm sóc và bảo vệ làn da khỏe mạnh trong những ngày ẩm ướt? 

Da nhạy cảm trong mùa mưa: Bảo vệ sao cho đúng?

Bảo vệ làn da không cần phức tạp hay tốn kém. Chỉ cần bạn cẩn thận hơn trong sinh hoạt hằng ngày, là đã có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc các bệnh da mùa mưa. Và tất cả bắt đầu từ những thói quen phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả dưới đây:

Giữ da sạch và khô:

• Lau khô sau khi ướt mưa hoặc đổ mồ hôi.
• Thay quần áo sạch, không mặc đồ ẩm.
• Giặt áo mưa, khăn, quần áo thường xuyên.

Tắm rửa đúng cách:

• Dùng xà phòng sát khuẩn dịu nhẹ.
• Không tắm quá nhiều để tránh làm khô da.

Tránh lội nước bẩn:

• Dùng ủng, dép nhựa khi phải lội nước.
• Rửa sạch chân tay sau tiếp xúc với nước ngập.

Dưỡng da và tăng sức đề kháng:

• Uống đủ nước, dùng kem dưỡng phù hợp. Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da phù hợp, đặc biệt là kem dưỡng ẩm và kem chống nắng (ngay cả khi trời mưa).
• Bổ sung rau xanh, trái cây, vitamin C.
• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh stress.

Không tự ý dùng thuốc: Tránh bôi corticoid mạnh nếu không có chỉ định. Bệnh nhân làm nặng tình trạng da do dùng thuốc sai cách, đặc biệt là tự ý bôi thuốc không rõ nguồn gốc.

Mùa mưa là thời điểm bùng phát của nhiều bệnh da liễu như nấm da, viêm da tiếp xúc, ghẻ nước hay viêm da do côn trùng. Mỗi năm, các bệnh viện da liễu tiếp nhận rất nhiều ca bệnh da liễu trong mùa mưa, đặc biệt ở trẻ em và người lao động. Để bảo vệ làn da khỏe mạnh, hãy giữ vệ sinh cá nhân tốt, tránh nước bẩn, dưỡng ẩm đầy đủ và không tự ý điều trị tại nhà. Khi có triệu chứng bất thường, hãy đến bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị đúng cách.