Đứt mạch máu: Những rủi ro tiềm ẩn và cách phòng ngừa hiệu quả

Đứt mạch máu thuộc nhóm các vấn đề y khoa nguy hiểm thường xảy ra đột ngột và gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng. Từ hiện tượng chảy máu nhẹ cho đến nguy cơ tử vong do xuất huyết nghiêm trọng, đứt mạch máu đòi hỏi sự can thiệp kịp thời để ngăn chặn các tổn thương không thể hồi phục. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu chi tiết hơn về những rủi ro do đứt mạch máu và cách phòng ngừa trong bài viết dưới đây nhé!

Cấu trúc và vai trò của mạch máu

Mạch máu là hệ thống quan trọng bậc nhất trong cơ thể con người, chịu trách nhiệm vận chuyển máu, oxy và các dưỡng chất đến tất cả các tế bào. Hệ mạch máu bao gồm ba loại chính: động mạch, tĩnh mạch và mao mạch. Động mạch là các ống dẫn máu từ tim đi khắp cơ thể, đảm bảo các mô được cung cấp đầy đủ oxy. Tĩnh mạch ngược lại là những ống dẫn đưa máu nghèo oxy từ các mô trở về tim để thực hiện quá trình trao đổi khí tại phổi. Mao mạch nằm giữa động mạch và tĩnh mạch là nơi thực hiện việc trao đổi chất giữa máu và các tế bào.

Bất kỳ sự tổn thương nào ở hệ thống này đều có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Bởi chúng gây gián đoạn sự lưu thông máu và cản trở quá trình cung cấp oxy, dưỡng chất cho các cơ quan. Đứt mạch máu không chỉ khiến máu chảy ra ngoài mà còn gây ảnh hưởng trực tiếp đến các mô xung quanh, dẫn đến nhiều hệ lụy nguy hiểm.

Nguyên nhân dẫn đến đứt mạch máu

Tình trạng đứt mạch máu có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Trong đó, các yếu tố về bệnh lý và tác động ngoại lực là hai nhóm nguyên nhân chính.

• Chấn thương: Đây là nguyên nhân phổ biến dẫn đến đứt mạch máu. Tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc va đập mạnh có thể làm vỡ các mạch máu tại khu vực bị tổn thương.
• Tăng huyết áp: Huyết áp cao kéo dài có thể làm tăng áp lực lên thành mạch máu. Các mạch máu mỏng và yếu dần đi, dễ bị nứt hoặc vỡ khi gặp phải áp lực lớn. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các trường hợp đột quỵ do xuất huyết não.
• Xơ vữa động mạch: Sự tích tụ các mảng bám trong thành động mạch làm cho chúng mất đi tính đàn hồi tự nhiên, khiến mạch máu dễ bị tổn thương khi có lực tác động.
• Rối loạn đông máu: Những người mắc các bệnh lý liên quan đến đông máu như hemophilia hoặc thiếu yếu tố đông máu có nguy cơ bị chảy máu không kiểm soát nếu mạch máu bị đứt, bởi quá trình đông máu không diễn ra bình thường.
• Bệnh lý nền: Các bệnh lý nền mãn tính như tiểu đường, suy gan, bệnh thận hoặc các bệnh tự miễn cũng tác động làm suy yếu hệ thống mạch máu. Vì vậy mà mạch máu sẽ dễ bị tổn thương hơn bình thường.

Triệu chứng của đứt mạch máu

Triệu chứng của đứt mạch máu thay đổi tùy vào vị trí và mức độ tổn thương, từ chảy máu nhẹ đến những dấu hiệu nghiêm trọng hơn như sốc hoặc mất ý thức. Các triệu chứng đứt mạch máu hay gặp bao gồm:

• Chảy máu hoặc bầm tím: Đối với mạch máu lớn bị đứt, máu có thể chảy ra ngoài da hoặc chảy vào khoang cơ thể gây bầm tím. Nếu là các mạch máu nhỏ, hiện tượng xuất hiện các vết bầm là phổ biến.
• Đau đớn và sưng tấy: Đứt mạch máu có thể gây ra đau đớn tại khu vực bị tổn thương, kèm theo sưng tấy do máu tích tụ bên trong mô.
• Chóng mặt, mệt mỏi: Khi máu chảy nhiều, cơ thể có thể thiếu máu và oxy, dẫn đến tình trạng chóng mặt, khó thở, yếu sức và có thể ngất xỉu.
• Sốc: Mất máu nghiêm trọng có thể dẫn đến tình trạng sốc, với các triệu chứng như da nhợt nhạt, nhịp tim nhanh, tụt huyết áp, đổ mồ hôi lạnh.

Đứt mạch máu xảy ra ở đâu là nguy hiểm nhất?

Đứt mạch máu có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trong cơ thể. Nhưng mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào kích thước và vai trò của mạch máu tại khu vực đó.

• Đứt mạch máu não: Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đột quỵ. Máu tràn vào não gây chèn ép các tế bào thần kinh, khiến chức năng của não bị ảnh hưởng nặng nề, gây ra tình trạng mất ý thức, liệt hoặc thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Đứt mạch vành: Đứt mạch vành gây nhồi máu cơ tim. Triệu chứng điển hình là đau ngực dữ dội, khó thở và đổ mồ hôi lạnh.
• Đứt mạch nội tạng: Mạch máu ở các cơ quan bên trong bị đứt dẫn đến xuất huyết nội tạng. Biểu hiện của tình trạng này là đau bụng dữ dội, buồn nôn hoặc nôn ra máu, có thể dẫn đến tử vong nếu không xử lý nhanh chóng.
• Đứt mạch ở chi: Khi mạch máu ở tay hoặc chân bị đứt, máu không thể lưu thông đủ để nuôi dưỡng các mô cơ. Điều này có thể gây hoại tử cơ quan ngoại biên nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Xử lý tình huống khi bị đứt mạch máu

Đứt mạch máu là tình trạng khẩn cấp, đòi hỏi phải xử lý ngay để ngăn chặn tình trạng mất máu quá nhiều và các biến chứng nghiêm trọng.

• Cầm máu: Nếu là vết thương ngoài da, hãy nhanh chóng dùng gạc hoặc vải sạch băng chặt để cầm máu tạm thời. Với các vết thương sâu, cần băng ép trực tiếp lên vết thương.
• Gọi cấp cứu: Đối với những trường hợp nặng hoặc có dấu hiệu sốc, cần gọi cấp cứu ngay lập tức để được hỗ trợ y tế.
• Giữ yên và nâng cao vùng bị tổn thương: Đặt vùng tổn thương cao hơn so với tim, thường áp dụng cho các tổn thương ngoại biên như tay, chân để hạn chế mất máu quá nhiều.

Biện pháp phòng ngừa đứt mạch máu

Để giảm thiểu nguy cơ đứt mạch máu, việc duy trì lối sống lành mạnh và chủ động bảo vệ sức khỏe là vô cùng quan trọng.

• Kiểm soát huyết áp: Đo huyết áp thường xuyên và tuân thủ điều trị nếu bạn có vấn đề về huyết áp cao.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế tiêu thụ muối và chất béo bão hòa, thay vào đó là bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất giúp bảo vệ mạch máu.
• Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất giúp cải thiện lưu thông máu, duy trì sức khỏe tim mạch và ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
• Tránh căng thẳng quá mức: Căng thẳng kéo dài có thể gây tăng huyết áp và ảnh hưởng đến hệ mạch máu.
• Khám sức khỏe định kỳ: Việc thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn về tim mạch và các bệnh lý nền, từ đó điều trị kịp thời.

Đứt mạch máu có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hy vọng với những thông tin về đứt mạch máu trong bài viết trên sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe, tránh được những rủi ro không đáng có do đứt mạch máu.