Giải phẫu động mạch vành: Những điều cần biết

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết giải phẫu động mạch vành về cấu tạo, chức năng và cơ chế hoạt động. Đồng thời, đưa ra lời khuyên hữu ích giúp phòng tránh các bệnh liên quan đến động mạch vành, nâng cao sức khỏe hệ cơ quan này. Nếu quan tâm, hãy cùng khám phá ngay trong bài viết này bạn nhé!

Tổng quan về giải phẫu động mạch vành

Tìm hiểu về động mạch vành

Động mạch vành là những mạch máu đảm nhiệm chức năng cung cấp máu cho tim, giúp tim có thể hoạt động liên tục và bơm máu đi khắp cơ thể. Các động mạch vành bao quanh toàn bộ trái tim, có hai nhánh chính là động mạch vành phải và động mạch vành trái, trong đó động mạch vành trái bao gồm thân chung, nhánh liên thất trước và nhánh mũ.

Để cung cấp máu cho các phần của tim như nút xoang, nút nhĩ thất, tâm nhĩ, tâm thất thì các động mạch này lại tiếp tục phân thành các nhánh nhỏ hơn. Bên cạnh đó, các động mạch vành có thể được phân loại dựa trên vùng cơ tim mà chúng cung cấp máu ví dụ thượng tâm mạc (lớp ngoài cùng của tim) hay vi mạch (lớp trong cùng của tim).

Giải phẫu cấu trúc động mạch vành

Động mạch vành được chia thành hai nhánh chính: Động mạch vành trái và động mạch vành phải. Mỗi nhánh này lại phân chia thành nhiều nhánh nhỏ hơn để thực hiện chức năng cung cấp máu cho tim.

Động mạch vành trái

Động mạch vành trái bắt đầu từ xoang Valsalva trước trái. Sau khi di chuyển một đoạn ngắn giữa động mạch phổi và nhĩ trái, nó phân thành hai nhánh chính: Động mạch liên thất trước (LAD) và động mạch mũ (LCx). Đối với động mạch vành trái, thân chung thường dài khoảng 10mm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, động mạch liên thất trước và động mạch mũ có thể xuất phát từ hai lỗ riêng biệt mà không có thân chung. 

Động mạch liên thất trước chạy dọc theo rãnh liên thất trước về phía mỏm tim, phân thành các nhánh nhỏ hơn, như nhánh vách và nhánh chéo. Một số trường hợp có thêm một nhánh trung gian. 

Chạy trong rãnh nhĩ thất trái là động mạch mũ, động mạch này được phân thành 2 - 3 nhánh bờ, đảm nhiệm chức năng cung cấp máu cho thành bên thất trái. Động mạch mũ cung cấp máu cho khoảng 15 - 25% tâm thất trái, nhưng trong một số trường hợp động mạch mũ chiếm ưu thế, nó có thể cung cấp máu cho khoảng 40 - 50% thất trái, bao gồm các vùng sau bên và trước bên.

Động mạch vành phải

Động mạch vành phải xuất phát từ xoang Valsalva trước phải và chạy trong rãnh nhĩ thất phải. Tại đoạn gần, nó chia nhánh thành động mạch nút xoang vào nhĩ phải và động mạch nón vào thất phải. Sau đó, nó vòng quanh bờ phải của tim, tiếp tục đi đến đầu sau của rãnh liên thất sau, phân thành hai nhánh: Động mạch liên thất sau và nhánh quặt ngược thất trái.

Giải phẫu động mạch vành cho thấy cấu trúc thành động mạch vành bao gồm ba lớp như sau:

• Lớp trong cùng tiếp xúc trực tiếp với máu, giúp máu lưu thông một cách trơn tru qua các động mạch.
• Lớp giữa có tính đàn hồi, cho phép động mạch giãn nở và co lại để duy trì huyết áp ổn định.
• Lớp ngoài có chức năng hỗ trợ và bảo vệ mạch máu.

Vai trò và các bệnh lý liên quan đến động mạch vành

Vị trí và chức năng của động mạch vành

Động mạch vành bao quanh tim và nằm bên trong cơ tim. Chúng phân nhánh từ động mạch chủ (là động mạch chính trong cơ thể).

Chức năng chính của động mạch vành là cung cấp máu cho tim. Cơ tim cần oxy và chất dinh dưỡng trong máu để bơm máu ra các bộ phận khác trong cơ thể.

Khi chức năng của động mạch vành bị suy giảm, có thể dẫn đến giảm lưu lượng máu oxy và chất dinh dưỡng đến tim làm ảnh hưởng đến khả năng bơm máu ra các bộ phận khác của cơ thể. Vì vậy, bất kỳ rối loạn hoặc bệnh lý nào của động mạch vành đều có thể gây ra các triệu chứng như đau tim, đau thắt ngực, thậm chí gây tử vong.

Động mạch vành liên quan đến những bệnh lý nào?

Thông qua giải phẫu động mạch vành và chức năng quan trọng của nó có thể thấy bệnh lý liên quan đến động mạch vành là một trong những bệnh lý tim mạch nguy hiểm, có nguy cơ gây tử vong cao, bao gồm:

• Bệnh động mạch vành mạn: Là tình trạng phổ biến nhất, do các mảng xơ vữa tích tụ trên thành động mạch, làm giảm lưu lượng máu đến cơ tim và có thể dẫn đến đau tim.
• Hội chứng mạch vành cấp tính: Tình trạng lưu lượng máu đến cơ tim bị chặn đột ngột do tắc động mạch vành, thường gây cơn đau thắt ngực.
• Chứng phình động mạch: Một phần của thành mạch bị giãn ra do viêm hoặc tổn thương, có thể gây tắc nghẽn mạch vành và có nguy cơ vỡ túi phình.
• Dị tật bẩm sinh: Các dị tật từ khi sinh ra liên qua đến động mạch vành như động mạch vành đi sai đường hoặc liên kết bất thường giữa các phần của tim.
• Co thắt mạch vành: Tình trạng co thắt đột ngột của cơ mạch vành, gây giảm lưu lượng máu đến cơ tim và có thể gây cơn đau thắt ngực.
• Đau thắt ngực: Đau thắt ngực ổn định xảy ra khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi. Đau thắt ngực không ổn định thì có thể xảy ra ngay cả khi nghỉ ngơi, thường là do động mạch bị hẹp nghiêm trọng.
• Suy tim: Là tình trạng tim không đủ khả năng tiếp nhận hoặc bơm máu đủ để cung cấp cho cơ thể, gây ra mệt mỏi, khó thở và các triệu chứng khác.
• Nhồi máu cơ tim: Xảy ra khi một hoặc nhiều nhánh động mạch vành bị tắc nghẽn đột ngột, có thể dẫn đến hoại tử cơ tim nếu không được điều trị kịp thời.

Phòng ngừa bệnh lý động mạch vành như thế nào?

Dưới đây là một số cách giúp duy trì sức khỏe của động mạch vành và ngăn ngừa bệnh lý tim mạch:

• Chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh: Bổ sung các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như ngũ cốc, đậu, rau xanh đậm màu, quả mọng. Đồng thời, hạn chế thực phẩm giàu chất béo bão hòa, cholesterol, các món ăn có nhiều muối, đường.
• Tập thể dục điều độ: Duy trì luyện tập thể dục đều đặn để cải thiện tuần hoàn máu, tăng sức bền của cơ tim và mạch máu. Tập ít nhất 150 phút mỗi tuần cho hoạt động vừa phải hoặc 75 phút mỗi tuần cho các hoạt động nặng hơn như đạp xe, yoga, bơi lội.
• Duy trì cân nặng ổn định: Giảm cân khoa học nếu cần thiết để hạn chế nguy cơ béo phì - một yếu tố nguy cơ chính của bệnh động mạch vành.
• Kiểm soát huyết áp: Đảm bảo giữ huyết áp trong giới hạn an toàn và theo dõi thường xuyên để ngăn ngừa bệnh động mạch vành.
• Hạn chế uống rượu, bia: Vì có thể làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ bệnh động mạch vành.
• Tránh thuốc lá: Ngừng hút thuốc lá, tránh tiếp xúc với khói thuốc lá để giảm nguy cơ bệnh tim mạch.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ từ 7 - 9 tiếng mỗi đêm và duy trì chất lượng giấc ngủ tốt để giữ sức khỏe tim mạch.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Định kỳ kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và điều trị kịp thời.

Thông qua bài viết giải phẫu động mạch vành về cấu trúc, chức năng cũng như các bệnh lý liên quan, hy vọng sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích từ đó nâng cao nhận thức về sức khỏe tim mạch và thực hiện những biện pháp phòng ngừa bệnh lý động mạch vành hiệu quả.