Những điều cần biết về tình trạng tái hẹp động mạch vành

Tái hẹp động mạch vành (restenosis) là hiện tượng động mạch vành, mạch máu chính cung cấp oxy và dưỡng chất cho tim, bị thu hẹp sau khi đã được can thiệp mở rộng. Đây là một biến chứng thường gặp sau các thủ thuật như đặt stent hay phẫu thuật bắc cầu động mạch vành. Việc hiểu rõ về tình trạng tái hẹp này không chỉ quan trọng đối với bác sĩ và nhân viên y tế mà còn rất cần thiết đối với bệnh nhân và người thân, giúp họ nhận diện các dấu hiệu cảnh báo sớm và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Đặt stent có thể điều trị khỏi bệnh mạch vành hay không?

Mặc dù việc đặt stent không thể điều trị khỏi hoàn toàn bệnh mạch vành nhưng nó giúp cải thiện lưu thông máu trong động mạch vành, từ đó giảm nguy cơ các vấn đề tim mạch. Tuổi thọ của stent rất dài, có thể kéo dài suốt đời nhưng trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể phải đặt lại stent nếu có nguy cơ tái tắc hẹp mạch vành.

Các trường hợp cần đặt lại stent bao gồm:

• Hẹp mạch vành ngay trên stent: Đây là tình trạng khi mạch vành tiếp tục bị hẹp tại vị trí đặt stent.
• Cục máu đông trong stent: Ngay cả khi vừa phẫu thuật, cục máu đông có thể hình thành trong stent, gây nguy cơ tắc nghẽn và đau tim.
• Kiểm soát mỡ máu và huyết áp không hiệu quả: Nếu bệnh nhân không duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và kiểm soát huyết áp, mạch vành có thể tái hẹp ở những vị trí khác.
• Thời gian tái tắc hẹp: Tái tắc hẹp có thể xảy ra trong khoảng từ 6 tháng đến 12 tháng sau phẫu thuật hoặc thậm chí sau 15 đến 20 năm.

Nguyên nhân gây tái hẹp động mạch vành

Tái hẹp động mạch vành có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, trong đó thường gặp nhất là sự phát triển quá mức của nội mạc mạch máu và sự hình thành huyết khối trong stent đã đặt. Một số yếu tố khác bao gồm phản ứng của cơ thể với vật liệu lạ như stent và những vấn đề liên quan đến quá trình lành vết thương. Bên cạnh đó, các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, béo phì, tiểu đường, huyết áp cao và cholesterol trong máu cao cũng góp phần làm tăng khả năng động mạch vành bị tái hẹp.

Dấu hiệu và triệu chứng khi động mạch vành bị tái hẹp

Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh là cơn đau thắt ngực, đặc biệt xuất hiện khi người bệnh vận động. Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp phải khó thở, mệt mỏi hoặc cảm giác tức ngực.
Trong một số trường hợp, các triệu chứng có thể tương tự với nhồi máu cơ tim, làm tăng nguy cơ bỏ sót chẩn đoán. Việc nhận biết sớm những dấu hiệu này đóng vai trò quan trọng để kịp thời can thiệp và điều trị.

Chẩn đoán và điều trị động mạch vành bị tái hẹp

Chẩn đoán

Động mạch vành bị tái hẹp thường được xác định dựa trên tiền sử bệnh, các triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm hình ảnh. Một số phương pháp chẩn đoán thường được sử dụng gồm:

• Nghiệm pháp gắng sức: Điện tâm đồ hoặc siêu âm tim khi vận động.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) tim: Đánh giá hình ảnh động mạch vành.
• Chụp cản quang động mạch vành: Phương pháp tiêu chuẩn để xác định mức độ hẹp của mạch.

Điều trị

Phương pháp điều trị tùy thuộc vào mức độ hẹp và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân, bao gồm:

• Can thiệp mạch vành qua da: Nong bóng hoặc đặt lại stent tại vùng mạch bị hẹp.
• Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành: Áp dụng khi tình trạng tái hẹp nghiêm trọng.
• Thay đổi lối sống và kiểm soát yếu tố nguy cơ: Bao gồm chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, bỏ thuốc lá, kiểm soát huyết áp và cholesterol để ngăn ngừa tái phát.

Việc điều trị hiệu quả đòi hỏi bệnh nhân tuân thủ chặt chẽ phác đồ của bác sĩ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa tích cực.

Phòng ngừa tái hẹp động mạch vành

Để ngăn ngừa tái hẹp động mạch vành, việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ và duy trì lối sống lành mạnh là vô cùng quan trọng.

• Tuân thủ chế độ điều trị: Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường ăn rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế chất béo bão hòa để bảo vệ sức khỏe tim mạch.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, kiểm soát cân nặng và huyết áp.
• Kiểm soát stress: Giảm stress bằng các kỹ thuật như thiền, yoga hoặc liệu pháp hành vi, giúp duy trì tâm lý ổn định và sức khỏe tổng thể.

Tái hẹp động mạch vành là một tình trạng nghiêm trọng có thể tác động xấu đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Bệnh nhân nên tuân thủ theo chỉ định của các chuyên gia y tế để lập kế hoạch điều trị và phòng ngừa cá nhân, đồng thời duy trì lối sống lành mạnh để giảm thiểu nguy cơ bệnh. 

Xem thêm: Những điều bạn cần biết về can thiệp động mạch vành