Hết date là gì? Giải nghĩa thuật ngữ và những điều cần biết

Ngày nay, việc kiểm tra hạn sử dụng trên bao bì sản phẩm đã trở thành thói quen của nhiều người tiêu dùng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa thực sự của hạn sử dụng và cách phân biệt giữa các thuật ngữ như hết date, best before (nên dùng trước), use by (dùng trước ngày). Vậy, hết date là gì? Khi sản phẩm "hết date", có phải nó đã hoàn toàn không còn giá trị sử dụng? Câu trả lời có thể khiến bạn bất ngờ. Hãy cùng khám phá chi tiết trong bài viết này nhé!

Hết date là gì?

Bạn có bao giờ tự hỏi "Hết date là gì?” khi nhìn thấy dòng chữ nhỏ xíu trên bao bì sản phẩm? "Hết date" là cách gọi ngắn gọn, phổ biến trong ngôn ngữ đời thường để chỉ việc một sản phẩm đã qua thời hạn sử dụng theo khuyến nghị của nhà sản xuất. Đây là thời điểm mà chất lượng hoặc độ an toàn của sản phẩm không còn được đảm bảo như ban đầu.

Tùy vào loại sản phẩm, hạn sử dụng có thể được ghi bằng nhiều thuật ngữ khác nhau:

• EXP (Expiration Date): Ngày hết hạn chính thức. Sau ngày này, nhà sản xuất không đảm bảo sản phẩm còn an toàn hay đạt chất lượng tối ưu.
• Best Before: Ngày nên dùng trước. Sản phẩm có thể vẫn sử dụng được sau thời điểm này, nhưng hương vị, độ tươi hoặc chất lượng có thể giảm dần.
• Use By: Ngày cần dùng trước, thường áp dụng cho thực phẩm dễ hỏng như sữa tươi, thịt sống, cá. Sau ngày này, nguy cơ sản phẩm bị nhiễm khuẩn tăng cao.

Vậy, một sản phẩm hết date có thể sử dụng tiếp hay không? Câu trả lời không đơn giản là “có” hay “không”. Điều này phụ thuộc vào loại sản phẩm, cách bảo quản và mục đích sử dụng.

Sản phẩm hết date có sử dụng được không?

Thực phẩm

Thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy, mỗi năm có khoảng 600 triệu ca ngộ độc thực phẩm trên toàn cầu, trong đó một phần nguyên nhân đến từ việc sử dụng thực phẩm hết hạn không đúng cách. Vậy thì thực phẩm đã hết date thì còn có thể ăn được không? Điều này phụ thuộc vào loại thực phẩm và cách bảo quản:

• Có thể dùng được: Một số thực phẩm như bánh mì, ngũ cốc khô, đồ hộp vẫn có thể an toàn sau ngày hết hạn nếu bao bì nguyên vẹn (không phồng, móp méo) và được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát. Ví dụ, bánh mì có thể ăn được trong vài ngày sau "best before" nếu không có dấu hiệu mốc.
• Không nên dùng: Sữa tươi, thịt cá tươi, trứng sống, thực phẩm chế biến sẵn như salad trộn là những thứ bạn cần cẩn thận. Những thực phẩm này dễ bị nhiễm khuẩn như Salmonella hoặc E. coli sau khi hết "use by", gây nguy cơ ngộ độc.

Thuốc

Thuốc là sản phẩm nhạy cảm, do đó việc hết date có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả cũng như an toàn. Theo FDA, phần lớn thuốc mất dần hiệu lực sau ngày hết hạn (EXP), đặc biệt:

• Kháng sinh: Có thể không còn đủ khả năng tiêu diệt vi khuẩn, thậm chí góp phần làm tăng nguy cơ kháng thuốc nếu dùng sau hạn.
• Insulin và nitroglycerin: Những loại thuốc này trở nên nguy hiểm nếu hết date, vì sự suy giảm hoạt chất có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho người bệnh tiểu đường hoặc tim mạch.

Tuy nhiên, một nghiên cứu từ chương trình Shelf-Life Extension Program (SLEP) của FDA cho thấy, trong trường hợp khẩn cấp, một số thuốc rắn (viên nén) vẫn giữ được hiệu lực sau nhiều năm nếu bảo quản tốt. Dù vậy, bạn không nên tự ý sử dụng mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Mỹ phẩm

Mỹ phẩm hết date thường không còn đảm bảo hiệu quả và có thể gây hại cho làn da của bạn. Những sản phẩm như kem chống nắng, mascara, son môi chứa nhiều nước hoặc vi sinh vật dễ bị biến đổi sau hạn sử dụng. Nếu sử dụng mỹ phẩm đã hết hạn sử dụng, bạn có thể gặp phải một số trường hợp như sau:

• Kích ứng da: Thành phần hóa học trong mỹ phẩm có thể phân hủy, gây mẩn đỏ hoặc dị ứng.
• Nhiễm khuẩn: Đặc biệt với mascara hoặc kem nền, vi khuẩn có thể phát triển nếu dùng quá hạn, dẫn đến viêm da hoặc nhiễm trùng mắt.

Vì thế, bạn nên thay mới mỹ phẩm đúng hạn, đặc biệt với những sản phẩm tiếp xúc gần vùng mắt hoặc môi để bảo vệ sức khỏe làn da nhé!

Khoảng thời gian tốt nhất để sử dụng cho từng nhóm thực phẩm

Dưới đây là những mốc thời gian bạn cần biết để đảm bảo thực phẩm luôn tươi ngon:

• Sữa tươi: Sau khi mở hộp, bạn chỉ nên dùng trong vòng 7 ngày. Sữa dễ lên men và sinh ra vi khuẩn nếu để lâu, gây đau bụng hoặc tiêu chảy. Hãy bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh khoảng 2 - 4°C để giữ chất lượng nhé!
• Trứng: Dùng tốt nhất trong 3 - 5 tuần sau khi mua. Nếu không biết ngày sản xuất, bạn có thể kiểm tra bằng cách thả trứng vào nước - trứng chìm là còn tươi, nổi là đã hỏng.
• Thịt gà, cá, hải sản đông lạnh: Sau khi rã đông, bạn nên chế biến ngay hoặc dùng trong tối đa 2 ngày. Nếu để lâu hơn, vi khuẩn dễ phát triển, làm mất vị ngon và gây nguy cơ ngộ độc.
• Thịt bò, thịt heo đông lạnh: Dùng trong 3 - 5 ngày sau khi rã đông để đảm bảo độ tươi. Bạn nên bảo quản ở ngăn đá dưới -18°C nếu chưa dùng ngay.
• Đồ hộp (thịt hộp, cá hộp): Nếu có nồng độ acid thấp, bạn có thể bảo quản tới 5 năm, nhưng hãy kiểm tra xem hộp có bị phồng, rỉ sét hay không trước khi dùng. Để thực phẩm đóng hộp giữ chất lượng tốt nhất, bạn nên bảo quản ở nơi tối, nhiệt độ từ 18 - 25°C. Nếu thấy hộp phồng hoặc có dấu hiệu hư hỏng, hãy loại bỏ ngay để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn nhé.

Mẹo đảm bảo an toàn thực phẩm khi sử dụng

Để giữ cho thực phẩm luôn an toàn và bảo vệ sức khỏe gia đình, bạn không chỉ cần chú ý đến hạn sử dụng mà còn cần phải biết cách xử lý và bảo quản những thực phẩm này đúng cách. Dưới đây là một vài mẹo đơn giản mà bạn có thể áp dụng:

• Chọn thực phẩm có ngày hết hạn còn xa: Khi đi mua sắm, hãy ưu tiên những sản phẩm có ngày sản xuất gần nhất và còn xa ngày hết hạn. Điều này giúp bạn có đủ thời gian sử dụng mà không lo thực phẩm bị hỏng sớm.
• Lưu trữ trong tủ lạnh với thực phẩm dễ hỏng: Những loại thực phẩm như sữa, thịt tươi, cá nếu không dùng ngay thì bạn nên cho vào tủ lạnh. Nhiệt độ thấp sẽ làm chậm quá trình phát triển của vi khuẩn, giữ thực phẩm tươi lâu hơn so với để ngoài nhiệt độ thường.
• Sử dụng ngăn đông để kéo dài thời gian bảo quản: Với những thực phẩm bạn chưa cần dùng ngay, như thịt gà, cá hay thịt heo, bạn nên cho vào ngăn đá tủ lạnh. Việc cấp đông sẽ giúp ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập, đảm bảo chất lượng thực phẩm trong thời gian dài.
• Làm theo hướng dẫn từ nhà sản xuất: Mỗi sản phẩm đều có khuyến cáo bảo quản và sử dụng riêng, ví dụ như “bảo quản nơi khô ráo” hay “dùng trong vòng 7 ngày sau khi mở”. Bạn cần tuân thủ những chỉ dẫn này để có thể bảo quản thực phẩm trong thời gian lâu cũng như giữ an toàn cho bản thân và gia đình.

Bài viết này đã giúp bạn giải đáp thắc mắc “Hết date là gì?” cũng như những hậu quả khôn lường khi sử dụng sản phẩm đã quá hạn sử dụng. Mặc dù “hết date” không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc sản phẩm không thể sử dụng, nhưng bạn không nên chủ quan. Nếu bạn không chắc chắn về một sản phẩm đã hết date, hãy ưu tiên an toàn cho bản thân và ngừng sử dụng. Chúc bạn luôn sáng suốt khi lựa chọn và sử dụng sản phẩm trong cuộc sống hàng ngày nhé!