Hiện tượng bàn chân bẹt có biểu hiện gì? Phương pháp điều trị ở trẻ em

Bàn chân bẹt là một dị tật bẩm sinh phổ biến ở trẻ em. Bàn chân bẹt là bàn chân có cấu trúc phẳng hoàn toàn, mất đi độ lồi lõm của lòng bàn chân. Tật bàn chân bẹt gây ảnh hưởng rất nhiều tới sự phát triển của trẻ cũng như gây bất tiện cho trẻ trong sinh hoạt hàng ngày. Qua bài viết dưới đây, hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu cách nhận biết sớm tật bàn chân bẹt ở trẻ cũng như cách điều trị phù hợp với từng giai đoạn trưởng thành của trẻ.

Cách nhận biết bàn chân bẹt

Bàn chân bẹt là khi mặt lòng bàn chân của trẻ phẳng, không có điểm lồi lõm. Dị tật bàn chân bẹt ở trẻ đa số sẽ biến mất khi trẻ lên sáu tuổi, hệ thống dây chằng và tổ chức bàn chân hoàn thiện nếu bàn chân được vận động tốt. Trẻ bụ bẫm cũng có thể nhầm rằng mắc hội chứng này.

Ở người trưởng thành, một số người có hệ thống dây chằng chân lỏng lẻo, không phát triển hoàn thiện dễ mắc tật bàn chân bẹt, khi lòng bàn chân không có các vị trí khuyết như chân thông thường.

Bàn chân với cấu trúc khuyết vòm giúp ta chịu lực, nâng đỡ cơ thể cân bằng và đi đứng, vận động nhẹ nhàng. Người có tật bàn chân bẹt sẽ di chuyển nặng nề hơn, đi lại không vững và dễ mất thăng bằng.

Thông thường, trẻ sơ sinh tới 2 tuổi đều có bàn chân bẹt. Tuy nhiên, với trẻ từ độ tuổi lên 3, cha mẹ cần chú ý kiểm tra bàn chân của bé thường xuyên bằng những cách sau đây:

In dấu chân

Làm ướt lòng bàn chân của bé, tốt nhất là nước có màu. Sau đó, yêu cầu bé đặt trên lên một tờ bìa, gạch lát sân vườn sao cho hình dạng lòng bàn chân của bé được in rõ. Nếu dấu chân của bé được in nguyên trạng, không có điểm lồi lõm thì đó là tật bàn chân bẹt. 

Ngược lại, nếu dấu chân của bé xuất hiện những điểm lồi vòm thì bố mẹ có thể yên tâm. Nếu muốn chắc chắn, bố mẹ có thể so sánh tương đối vị trí lồi vòm ở bàn chân trẻ với hình in dấu chân của bản thân.

Phương pháp in chân ướt giúp phát hiện sớm tật bàn chân bẹt

Cách khác

Phụ huynh có thể cho trẻ dẫm sâu lòng bàn chân lên cát. Nếu bàn chân có đường cong sẽ được thể hiện trên hình in. Ngược lại, nếu trẻ in trọn cả lòng bàn chân lên cát thì trẻ có thể mắc tật bàn chân dẹt.

Một cách khác là ba mẹ có thể dùng trực tiếp các ngón tay đặt dưới gan bàn chân của bé khi bé đứng trên mặt phẳng. Nếu ngón tay của ba mẹ không thể luồn vào gan bàn chân của trẻ thì trẻ có thể mắc chứng bàn chân dẹt.

Nguyên nhân gây hội chứng bàn chân bẹt

Với trẻ em mắc bàn chân dẹt, yếu tố di truyền góp phần khi gia đình có bố mẹ mắc tật bàn chân bẹt. Gen di truyền khiến trẻ có xương bàn chân mềm, hệ thống dây chằng chân lỏng lẻo, kém phát triển. Ngoài ra, hội chứng này có thể do thói quen đi chân đất hoặc đi dép có đế lót quá phẳng khi trẻ còn nhỏ

Ở người trưởng thành, gãy xương là một trong những nguyên nhân phổ biến gây hiện tượng bàn chân dẹt. Một số bệnh lý xương khớp như viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh lý thần kinh, bệnh lý mãn tính như đái tháo đường gây tăng nguy cơ mắc bàn chân bẹt. Đối tượng người già, người thừa cân béo phì hay phụ nữ mang thai cũng có thể mắc hội chứng này.

Biểu hiện và biến chứng của bàn chân bẹt

Người có bàn chân bẹt sẽ phải dồn lực đi vào cạnh trong của bàn chân, cùng lúc gót chân vẹo ra hướng ngoài, trục bàn chân đổ trong khiến bàn chân biến dạng. Từ đó, khớp cổ chân và khớp gối cũng bị tác động. Đồng thời, khi tham gia các hoạt động thể thao, bàn chân kém linh động dễ khiến họ bị mất thăng bằng, dễ ngã gây chấn thương.

Trục bàn chân thay đổi khiến trục cột sống cũng bị lệch. Điều này không chỉ khiến người bệnh bị đau lưng, đau cổ liên tục. Trục chân bị lệch khiến khớp háng, khớp gối và khớp cổ chân đồng loạt bị ảnh hưởng, dẫn tới tình trạng đau nhức liên tục, gây ảnh hưởng rất lớn tới sinh hoạt hàng ngày.

Theo thời gian, bàn chân biến dạng và xuất hiện cấu trúc bất thường như ngón cái bị đẩy sát vào trong. Từ đó, người bệnh dễ bị đau gót chân hoặc mắc viêm cân gan chân.

Tật bàn chân bẹt ảnh hưởng tới hoạt động thể chất của trẻ

Chữa trị bàn chân bẹt ở trẻ

Khi trẻ lên ba tuổi, phụ huynh cần chú ý phát hiện nếu trẻ có bàn chân bẹt và đưa con đi khám để phát hiện triệu chứng đặc thù như thay đổi dáng đi, biến dạng bất thường nếu có. Việc điều trị bàn chân bẹt hiệu quả nhất khi trẻ ở độ tuổi 2 đến 7.

Phương pháp không can thiệp

Khi phát hiện sớm, trẻ có thể điều trị khỏi với phương pháp không phẫu thuật bằng đế lót giày chuyên dụng. Đây là miếng đế giày được thiết kế đặc biệt, được đo theo kích thước chân của trẻ. Miếng lót giày chuyên dụng sẽ giúp nâng đỡ và tạo vòm cho bàn chân của trẻ. Đồng thời, hỗ trợ phát triển hệ thống dây chằng và đưa trục xương khớp về hướng bình thường.

Đế giày chỉnh hình có thể vừa hầu như mọi loại giày dép, trẻ được khuyến cáo nên sử dụng thường xuyên khi di chuyển, đi đứng hàng ngày. Trong giai đoạn trẻ từ 2 - 7 tuổi là giai đoạn thích hợp nhất để định hình, đưa bàn chân về vị trí cân bằng.

Sau giai đoạn này, đặc biệt khi trẻ lớn hơn 12 tuổi thì việc định hình sẽ kém hiệu quả, kéo theo thời gian mang đế giày chuyên dụng sẽ dài hơn. 

Đế lót giày chuyên dụng giúp hỗ trợ chữa bàn chân bẹt

Ở đối tượng trưởng thành, lót giày chỉnh hình thường được sử dụng với mục đích hạn chế triệu chứng đau khớp, ngăn ngừa thoái hóa khớp do lệch trục… nhưng không thể định hình hay tạo vòm cho bàn chân được. Đồng nghĩa, người lớn sẽ cần mang lót giày định hình suốt đời.

Khi nào trẻ cần phẫu thuật?

Khi trẻ đã qua giai đoạn điều trị tối ưu bằng lót giày chỉnh hình, tức giai đoạn từ 2 - 7 tuổi, việc phẫu thuật có thể được xem xét tùy vào tình trạng bệnh cũng như thể trạng sức khỏe của trẻ. Đối với trẻ từ 8 tuổi trở lên, phương pháp có thể được cân nhắc khi trẻ tiến tới giai đoạn phát triển chiều cao nhanh chóng. Với lứa tuổi trên 12, phẫu thuật sẽ phổ biến hơn do lót giày định hình không còn phát huy được nhiều tác dụng.

Trẻ lớn hơn 12 tuổi cần xem xét việc phẫu thuật

Trên đây là bài viết của nhà thuốc Long Châu về bàn chân bẹt ở trẻ em. Hy vọng với bài viết, bạn có thể biết được những thông tin cơ bản về chủ đề này. Bàn chân bẹt là một dị tật phổ biến trên thế giới. Với phương pháp in dấu chân, cha mẹ có thể dễ dàng phát hiện tật bàn chân bẹt ở trẻ. Nếu trẻ được điều trị sớm có thể sử dụng đế lót giày chuyên dụng để định hình bàn chân mà không cần can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu trẻ không được điều trị trong độ tuổi lý tưởng từ 2 đến 7 tuổi sẽ cần cân nhắc phẫu thuật để chỉnh hình bàn chân.

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp