Hiện tượng dejavu là gì? Nguyên nhân và cách xử lý khi gặp dejavu?

Bạn đã bao giờ trải qua cảm giác thân quen khi lần đầu gặp ai đó hay đã từng rơi vào tình huống cảm thấy quen thuộc chưa? Nếu câu trả lời là có, thì rất có thể bạn đã trải qua hiện tượng dejavu. Vậy hiện tượng dejavu là gì? Hãy theo dõi tiếp bài viết để biết về những bí ẩn xung quanh hiện tượng thú vị này.

Dejavu là gì?

Dejavu xuất phát từ tiếng Pháp có nghĩa là "Đã xảy ra". Đây là cảm giác xảy ra khi một sự kiện xảy ra và bạn nghĩ đã xuất hiện trong quá khứ. Bạn có thể đã trải qua một số lần trong đời, nhưng có thể chỉ trong một khoảnh khắc ngắn ngủi mà chính bạn cũng không nhận thức được. 

Mặc dù một số giải thích theo trường phái huyền bí cho rằng đây là hiện tượng tiên tri, biết trước tương lai. Nhưng khoa học vẫn đang nghiên cứu và chưa có sự khẳng định chính xác. Những người từng trải qua cảm giác này mô tả giống như cảm giác rất quen thuộc với một sự kiện hoặc tình huống cụ thể. Mặc dù thực tế sự kiện này chưa từng xảy ra trong quá khứ hoặc chưa từng xuất hiện trong giấc mơ. Hiện tượng dejavu được chia thành hai dạng như sau:

• Dejavu bệnh lý: Liên quan đến chứng động kinh, có thể xảy ra thường xuyên hoặc một cách bất thường. Với các triệu chứng ảo tưởng, ảo giác và các dấu hiệu cảnh báo của bệnh tâm thần.
• Dejavu không phải là bệnh lý: Thường xảy ra ở những người khỏe mạnh, đặc biệt là những người thường xem phim hoặc đi du lịch. 

Dejavu là cảm giác khi nhìn thấy sự vật hiện tượng đang xảy ra và bạn nghĩ đã xuất hiện trong quá khứ

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng dejavu

Hiện tượng dejavu có xu hướng xuất hiện và kết thúc nhanh chóng, cảm giác có thể thoáng qua đến nỗi bạn không biết chuyện gì vừa xảy ra. Bạn có thể cảm thấy hơi bất an, nhưng cũng nhanh chóng quên cảm giác này. Các chuyên gia đã đưa ra nhiều nguyên nhân giải thích cho hiện tượng này như sau:

Phân tách nhận thức

Giả thuyết nhận thức phân tách cho rằng dejavu xảy ra khi bạn nhìn thấy điều gì đó ở hai thời điểm khác nhau. Khi bạn nhìn thấy lần đầu tiên, não bộ bắt đầu ghi nhớ về những gì bạn đã nhìn thấy, ngay cả với lượng thông tin hạn chế mà bạn có thể nhận được trong nháy mắt. Khi bạn nhìn thấy thứ gì đó lần đầu tiên không thu hút sự chú ý của bạn. Lần sau khi bạn nhìn thấy điều này, bạn có thể nghĩ rằng đây là lần đầu tiên bạn nhìn thấy nó. Bộ não của bạn nhớ lại những điều trước đó ngay cả khi bạn không nhận thức được những gì bạn đang nhìn thấy. Đây được xem là hiện tượng dejavu.

Trục trặc nhỏ ở não

Một giả thuyết cho rằng dejavu xảy ra khi não của bạn "trục trặc" trong thời gian ngắn, tương tự như động kinh. Nói cách khác, dejavu xảy ra khi phần não theo dõi các sự kiện hiện tại và phần não ký ức hoạt động cùng một lúc. Bộ não của bạn nhận thức sai lầm những gì đang xảy ra trong hiện tại là ký ức. Rối loạn chức năng não này không phải là nguyên nhân đáng lo ngại, trừ khi nó xảy ra thường xuyên. 

Ghi nhớ ký ức

Nhiều chuyên gia cho rằng dejavu có liên quan đến cách bạn xử lý và nhớ lại ký ức. Dejavu có thể xảy ra để phản ứng với một sự kiện tương tự mà bạn đã trải qua, nhưng vì một lý do nào đó mà bạn không thể nhớ được. Tuy nhiên bộ não vẫn biết bạn đã ở trong một tình huống tương tự như vậy. Quá trình ghi nhớ âm thầm này dẫn đến cảm giác quen thuộc đến lạ. Nếu bạn có thể nhớ lại ký ức và liên kết cả hai tình huống thì sẽ không gặp phải hiện tượng dejavu nào cả. Giả thuyết này dựa trên ý tưởng bạn trải qua một cảm giác quen thuộc khi bắt gặp một cảnh tương tự đã thấy trước đây.

Cách giải thích khác

Một giải thích khác cho rằng dejavu có liên quan đến một số loại trải nghiệm tâm linh, như điều bạn đã trải qua trong kiếp trước hoặc trong giấc mơ. Nhưng không có bằng chứng khoa học nào chứng minh cho điều này.

Trước khi xảy ra cơn động kinh

Dejavu có thể xảy ra trước hoặc trong cơn co giật động kinh. Cơn co giật khu trú chỉ xảy ra ở một phần não, rất ngắn trong vài phút. Bạn không bị mất ý thức và vẫn nhận thức được xung quanh, nhưng bạn có thể không phản ứng lại, vì vậy người khác có thể cho rằng bạn đang nhìn chằm chằm vào không gian. Dejavu có thể thường xảy ra trước cơn động kinh với triệu chứng như:

• Co giật hoặc mất kiểm soát cơ.
• Ảo giác như nếm, ngửi, nghe hoặc nhìn những thứ không có ở đó.
• Lặp lại các hành động không chủ ý, chẳng hạn như chớp mắt hoặc càu nhàu.
• Một cảm xúc dâng trào mà bạn không thể giải thích.

Nếu bạn đang gặp những triệu chứng như trên hoặc thường xuyên gặp phải tình huống này trong một tháng. Bạn nên đi khám để loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn nguy hiểm.

Dejavu có thể là một trong triệu chứng của bệnh sa sút trí tuệ. Một số người có thể tạo ra những ký ức giả để phản ứng lại với những trải nghiệm dejavu lặp đi lặp lại. Chứng sa sút trí tuệ rất nghiêm trọng, vì vậy tốt nhất bạn nên đi gặp bác sĩ ngay lập tức để có cách điều trị.

Dejavu có thể xảy ra trước hoặc trong cơn co giật động kinh

Khi gặp hiện tượng dejavu bạn nên làm gì?

Hầu như ai cũng gặp dejavu vài lần trong đời, nếu bạn rơi vào tình trạng này và cảm thấy bất an, lo lắng thì nên:

Bình tĩnh

Có nhiều người không biết về dejavu là gì và khi gặp phải họ cảm thấy choáng ngợp và có phần bối rối. Lúc này, bạn hãy:

• Hít thở sâu để đầu óc tỉnh táo và bình tĩnh hơn, lấy lại cân bằng nội tâm và nhanh chóng vượt qua cảm giác này.
• Tập trung vào hiện tại.
• Ghi nhật ký: Khi dejavu xuất hiện, hãy ghi lại những trải nghiệm của bạn với hiện tượng này, ví dụ xảy ra ở đâu, có ai ở đó, chuyện gì đã xảy ra,... Đây cũng là một cách để cảm thấy rằng dejavu không đáng sợ.

Chia sẻ cảm giác của bạn về dejavu với những người khác để tìm thấy sự đồng cảm, bạn có thể thấy rằng không phải một mình bạn trải qua cảm giác này.

Chăm sóc cơ thể

Trong một số trường hợp, dejavu có thể là một dấu hiệu cảnh báo bất thường về sức khỏe. Do đó, thay đổi lối sống hàng ngày để cải thiện tinh thần:

• Giảm căng thẳng bằng yoga, thiền,... 
• Nghỉ ngơi nhiều hơn: Có thể dejavu xuất hiện khi bạn quá mệt mỏi và thiếu ngủ. Do đó hãy nghỉ ngơi nhiều hơn, thư giãn, ngủ đủ giấc mỗi ngày.
• Kiểm tra các loại thuốc uống hiện tại vì có một số thuốc làm tăng hormone dopamine, đây là nguyên nhân làm tăng cảm giác ảo giác.

Dejavu có thể là một dấu hiệu cảnh báo bất thường về sức khỏe, do đó thay đổi lối sống hàng ngày để cải thiện tinh thần

Tóm lại, có rất nhiều giả thuyết về hiện tượng dejavu, có thể bạn gặp những hiện tượng tương tự trong cuộc sống hàng ngày hoặc trong giấc mơ. Cũng có người cho rằng dejavu có liên quan đến tâm linh, kiếp trước. Về cơ bản, bạn không phải lo lắng nhiều vì hiện tượng này không gây hại cho sức khỏe. Nếu bạn càng cố gắng tìm kiếm và giải thích cho nguyên nhân này sẽ khiến bạn cảm thấy khó chịu hơn. Vì vậy, hãy mạnh dạn đối mặt với nó, bạn sẽ thấy thú vị hơn rất nhiều.

Cao Hiếu

Nguồn tham khảo: Tổng hợp