Hội chứng bão cytokine là gì?

Bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu sẽ cung cấp những thông tin như hội chứng bão cytokine là gì? Đặc trưng và những biến chứng nguy hiểm của cơn bão cytokine với bệnh nhân COVID-19, các bạn hãy tham khảo để có thêm nhiều kiến thức về hội chứng nguy hiểm này nhé!

Bão cytokine là gì? Đặc trưng của hội chứng cơn bão cytokine

Hội chứng cơn bão cytokine hay còn được gọi là hội chứng giải phóng cytokine, tên tiếng anh là Cytokine Release Syndrome (CRS). Đây là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với các tác nhân ngoại lai như virus gây bệnh... Hội chứng bão cytokine có thể dẫn đến tử vong do các cytokine tấn công nhiều cơ quan quan trọng.

Các trường hợp có thể xảy ra hội chứng bão cytokine bao gồm biến chứng của các bệnh truyền nhiễm cúm gia cầm, thủy đậu, ebola, hội chứng suy hô hấp cấp tính, biến chứng của bệnh nhiễm trùng huyết, tác dụng phụ của một số loại thuốc kháng thể đơn dòng trong điều trị ung thư, bệnh viêm khớp ở người trẻ tuổi (bệnh tự miễn)...

Một số đặc trưng của hội chứng bão cytokine:

• Sốt.
• Tim đập nhanh.
• Tụt huyết áp.
• Co giật.
• Nhức đầu.
• Rối loạn chức phận của các cơ quan trong cơ thể.
• Giảm nồng độ oxy máu.
• Huyết áp mở rộng.
• Tăng cung lượng tim ở giai đoạn sớm và giảm cung lượng tim ở giai đoạn muộn.
• Nồng độ nitơ trong máu cao.
• Tăng D-dimer, tăng transaminase, tăng bilirubin bất thường.
• Thiếu yếu tố bổ thể.
• Chảy máu không kiểm soát được.

Hội chứng bão cytokine là gì?

Hội chứng cơn bão cytokine diễn ra như thế nào?

Cytokine là một nhóm protein đa chức năng trong cơ thể người. Chúng được sản xuất nhờ các tế bào miễn dịch và có vai trò vận hành trong hệ miễn dịch. Để có thể bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân ngoại lai gây bệnh như vi khuẩn, virus... hệ miễn dịch cần đồng thời sử dụng nhiều tế bào khác nhau ngăn chặn những yếu tố đó. Trong đó, cytokine được sản xuất từ các loại tế bào như:

• Tế bào lympho (cả lympho T và lympho B đều có thể sản sinh cytokine).
• Tế bào bạch cầu đơn nhân.
• Tế bào bạch cầu ưa acid.

Hội chứng bão cytokine chỉ xảy ra khi có tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể. Bình thường, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt nhiều loại tế bào bao gồm tế bào bạch cầu, tế bào lympho, đại thực bào, tế bào sát thủ tự nhiên, bạch cầu đơn nhân, tế bào tua từ đó làm giải phóng các cytokine. Cytokine sẽ gửi tín hiệu đến các tế bào của hệ miễn dịch để kích hoạt sản xuất thêm nhiều cytokine hơn nữa để chống lại các tác nhân này. Nhưng khi cytokine được sản xuất ra quá nhiều không kiểm soát được, có thể xảy ra tình trạng bão cytokine với những dấu hiệu như trên. 

Cytokine được sản xuất từ tế bào lympho và tế bào bạch cầu

Hội chứng bão cytokine ở bệnh nhân COVID-19

Những triệu chứng của cơn bão cytokine ở bệnh nhân COVID-19

Trên người bệnh COVID-19, virus xâm nhập vào trong các tế bào, chúng sẽ nhân bản và tăng lên nhanh chóng về số lượng. Những người có hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ bảo vệ cơ thể mà không xuất hiện các triệu chứng như ho, sốt... Nhưng trong một số trường hợp khác, hội chứng bão cytokine khiến hệ miễn dịch phải phản ứng liên tục kéo dài.

Triệu chứng ban đầu: Trong giai đoạn đầu của hội chứng bão cytokine, bệnh nhân COVID-19 xuất hiện các triệu chứng tương đối nhẹ như phát ban, đau đầu, mệt mỏi, sốt, đau cơ xương khớp.

Triệu chứng ở giai đoạn về sau: Khi tình hình bệnh nhân đã có chuyển biến nặng thì cytokine khiến người bệnh bị ho và thở nhanh sau đó xảy ra biến chứng suy hô hấp cấp. Lúc này, người bệnh sẽ bị thiếu oxy trong máu, hình ảnh chụp X-quang phổi mờ đục, cần phải sử dụng máy thở gấp để bảo vệ tính mạng. Ngoài ra, bệnh nhân còn xuất hiện các triệu chứng như sốt cao, tụt huyết áp, tăng nồng độ triglycerid và ferritin trong máu.

Do các triệu chứng ban đầu của cơn bão cytokine khá nhẹ và gần giống với bệnh cúm nên nhiều người thường chủ quan dẫn tới các biến chứng nguy hiểm. Khi đã bị suy hô hấp cấp, suy toàn bộ hệ thống, viêm toàn thân và nhiễm độc thần kinh thì cytokine không khác gì một tên sát thủ chuyên nghiệp, sẵn sàng cướp đi tính mạng của người bệnh bất cứ lúc nào.

Bệnh nhân bão cytokine sử dụng máy thở để bảo vệ tính mạng

Tính nguy hiểm của cơn bão cytokine đối với bệnh nhân COVID-19

Đối với những người bị tấn công bởi COVID-19, virus sẽ tự động thâm nhập vào tế bào, tăng trưởng và nhân lên một cách nhanh chóng. Lúc này, tế bào lympho T của cơ thể sẽ tiết ra hoạt chất cytokinin để hệ thống miễn dịch được kích hoạt, khiến cho tế bào miễn dịch tiếp cận và loại bỏ virus. Nhờ đó bệnh nhân có thể khỏi bệnh sau khoảng 7 - 10 ngày.

Tuy nhiên, một số trường hợp cytokine tăng cao quá mức và tràn vào máu cũng như các hệ thống miễn dịch gây tổn thương tế bào. Do cơ thể liên tục phản ứng trong thời gian dài để sản sinh cytokine nên dễ dẫn đến tình trạng kiệt sức. Những điều này làm cho các phản ứng viêm trở nên nghiêm trọng hơn, xuất hiện tình trạng giảm bạch cầu và rối loạn các chức năng đông máu của cơ thể.

Ở người nhiễm COVID-19, hội chứng cytokine sẽ nhanh chóng tấn công vào phổi và phá vỡ các mô phổi. Điều này làm cho các túi khí nhỏ trong mô phổi bị rò rỉ chất lỏng nên bệnh nhân rơi vào trạng thái thiếu oxy máu và viêm phổi. Phổi khi bị thương nghiêm trọng sẽ dẫn đến tình trạng suy hô hấp cấp, ảnh hưởng đến các cơ quan khác và xuất hiện suy đa tạng. Đến thời điểm này, nếu bệnh nhân không được nhanh chóng cấp cứu và điều trị thì cơn bão cytokine có thể cướp đi tính mạng của người bệnh.

Ngoài ra, hội chứng bão cytokine ở bệnh nhân COVID-19 còn làm gia tăng khả năng đông máu. Các cục máu đông nằm rải rác khắp các mao mạch phổi khiến lượng máu đến phế nang giảm đi đồng thời khả năng trao đổi khí cũng trở nên kém đi. Hệ lụy của những hiện tượng này chính là hai lá phổi ngập nước và đông đặc.

Phổi của bệnh nhân COVID-19 mắc hội chứng bão cytokine

Bài viết trên của Nhà thuốc Long Châu đã giúp giải đáp thắc mắc hội chứng bão cytokine là gì và tính nguy hiểm của cơn bão cytokine đối với bệnh nhân COVID-19. Mong rằng qua bài viết này, các bạn có thể có thêm thông tin, sự hiểu biết về hội chứng bão cytokine. Từ đó phát hiện kịp thời những trường hợp mắc bệnh, đặc biệt là trong giai đoạn bệnh dịch đang lên cao như hiện nay.

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp