Hội chứng Kartagener: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Hội chứng Kartagener là một căn bệnh di truyền hiếm, thuộc nhóm rối loạn vận động lông mao nguyên phát. Đặc trưng bởi sự rối loạn của cấu trúc và chức năng lông mao, hội chứng này có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là trong hệ thống đường hô hấp và các cơ quan khác của cơ thể. Được mô tả lần đầu vào năm 1933, hội chứng Kartagener thường đi kèm với đảo ngược phủ tạng, làm thay đổi vị trí bình thường của các cơ quan nội tạng. Bài viết này sẽ đi vào tìm hiểu các nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiện đại của hội chứng Kartagener.

Hội chứng Kartagener là gì?

Hội chứng Kartagener là một bệnh di truyền hiếm, phát sinh do đột biến có thể xảy ra trên nhiều gen khác nhau. Tình trạng này dẫn đến rối loạn vận động lông mao nguyên phát, gây ra các vấn đề bất thường trong hệ thống đường hô hấp. Ngoài ra, hội chứng Kartagener còn khiến vị trí của một số hoặc tất cả các cơ quan quan trọng bị đảo ngược so với vị trí bình thường, được gọi là hội chứng đảo ngược phủ tạng.

Hội chứng Kartagener được mô tả vào năm 1933 và bao gồm giãn phế quản lan tỏa, viêm xoang sàng hoặc xoang hàm ở bệnh nhân có đảo ngược phủ tạng. Các phế quản bị giãn có thể có hình dạng hình trụ, túi hoặc hạt tràng. Khi các phế quản bị giãn, các mao mạch cũng sẽ giãn ra và bị tổn thương, gây ra tình trạng ho có máu.

Nguyên nhân xảy ra hội chứng Kartagener

Nguyên nhân của hội chứng Kartagener có thể do đột biến ở nhiều gen khác nhau. Những gen này mã hóa các protein quan trọng cho cấu trúc và chức năng của lông mao. Lông mao là những cấu trúc nhỏ như sợi tóc, nằm trên bề mặt của các tế bào ở nhiều bộ phận khác nhau trong cơ thể, chẳng hạn như lớp niêm mạc đường hô hấp, hệ thống sinh sản và các cơ quan khác.

Các lông mao di chuyển phối hợp giúp các cơ quan hoạt động bình thường và đảm bảo vị trí chính xác của chúng trong giai đoạn phát triển phôi thai. Khi các gen này bị đột biến, các lông mao không thể di chuyển hoặc di chuyển không đúng cách, dẫn đến nhiều dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Kartagener.

Bên cạnh đó, các nhà khoa học đã phát hiện ra một số gen khác nhau liên quan đến hội chứng Kartagener, nhưng nguyên nhân di truyền vẫn chưa được xác định rõ trong một số trường hợp.

Triệu chứng của hội chứng Kartagener

Hội chứng Kartagener liên quan đến hai đặc điểm chính là rối loạn vận động lông mao nguyên phát (PCD) và đảo ngược phủ tạng. Trong những trường hợp bị đảo ngược phủ tạng hoàn toàn, các cơ quan nội tạng như tim, gan, lá lách và ruột sẽ nằm ở phía đối diện của cơ thể. Mặc dù các cơ quan này ở vị trí bất thường, nhưng tình trạng này thường không ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân.

Các triệu chứng phổ biến của PCD bao gồm:

• Nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên: Do lông mao không thể di chuyển chất nhầy ra khỏi phổi và đường hô hấp hiệu quả, người bệnh PCD dễ bị mắc các bệnh nhiễm trùng như viêm phổi, viêm phế quản và viêm xoang.
• Suy hô hấp ở trẻ sơ sinh: Trẻ sơ sinh mắc PCD có thể gặp khó khăn khi thở ngay sau khi sinh do chất nhầy tích tụ trong phổi.
• Nghẹt mũi mãn tính: Lông mao trong mũi giúp loại bỏ bụi bẩn và chất nhầy, do đó khi PCD xảy ra, người bệnh có thể bị nghẹt mũi thường xuyên.
• Viêm xoang tái phát: Viêm xoang là tình trạng viêm các xoang trong mặt. Người bệnh PCD có thể bị viêm xoang tái phát do chất nhầy tích tụ trong xoang.
• Viêm tai giữa: Lông mao trong tai giúp loại bỏ chất nhầy và vi khuẩn khỏi tai giữa. Do đó, người bệnh PCD có thể bị viêm tai giữa thường xuyên, đặc biệt là khi còn nhỏ.
• Vô sinh: Một số nam giới và phụ nữ mắc PCD có thể gặp vấn đề về khả năng sinh sản.

Phương pháp điều trị hội chứng Kartagener

Hiện tại, không có phương pháp điều trị cụ thể nào có thể chữa khỏi hoàn toàn hội chứng Kartagener. Thông thường, các biện pháp điều trị đều dựa vào các dấu hiệu và triệu chứng của từng bệnh nhân. Tuy nhiên, đa số người mắc hội chứng Kartagener khi chưa phát hiện đủ các triệu chứng thường được điều trị như viêm xoang, viêm họng. 

Nếu có ho ra máu, có thể sẽ bị chẩn đoán nhầm là lao phổi và được điều trị bằng thuốc chống lao. Vì vậy, để có hướng điều trị chính xác, bệnh nhân cần được chụp X-quang, siêu âm,... nhằm chẩn đoán bệnh một cách đúng đắn.

Một số phương pháp điều trị hội chứng Kartagener có thể sử dụng bao gồm:

• Liệu pháp làm thông thoáng đường thở: Tương tự như trong điều trị xơ nang, liệu pháp này giúp làm tan chất nhầy đặc và dính.
• Sử dụng thuốc: Kháng sinh có thể được kê đơn để điều trị các nhiễm trùng đường hô hấp, viêm xoang và viêm tai giữa, và có thể được sử dụng lâu dài cho những trường hợp bị nhiễm trùng mãn tính.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật đặt ống thông tai có thể được khuyến nghị cho trẻ bị viêm tai mãn tính để ngăn ngừa tình trạng kháng kháng sinh. Đối với những trường hợp bệnh phổi nặng, cấy ghép phổi có thể là một lựa chọn tốt.

Nói chung, hội chứng Kartagener là một bệnh di truyền hiếm gặp có tính gia đình. Nguyên nhân của hội chứng Kartagener là do đột biến có thể xảy ra trên nhiều gen khác nhau. Hiện tại, vẫn chưa có phương pháp điều trị nào có thể chữa khỏi hoàn toàn hội chứng Kartagener. Thông thường, các phương pháp điều trị đều dựa vào các dấu hiệu và triệu chứng cụ thể của từng bệnh nhân.

Hy vọng bạn có thể nắm rõ được một số thông tin cơ bản về hội chứng Kartagener. Hội chứng Kartagener là một căn bệnh hiếm gặp nhưng đầy thử thách. Tuy nhiên, với những tiến bộ khoa học và sự nỗ lực không ngừng, chúng ta có quyền hy vọng vào một tương lai tươi sáng hơn cho người bệnh, nơi họ có thể tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn và ý nghĩa.

Xem thêm:

• Điểm mặt những hội chứng sợ hãi kỳ lạ có thể bạn cũng đang mắc phải
• Hội chứng Dravet là gì? Cách chẩn đoán hội chứng Dravet ở trẻ