Hướng dẫn các cách phát triển kỹ năng tự phục vụ ở trẻ tự kỷ

Trẻ nhỏ nói chung và trẻ tự kỷ nói riêng đều gặp những khó khăn trong các kỹ năng sinh hoạt thường ngày. Mục tiêu của việc phát triển kỹ năng tự phục vụ ở trẻ tự kỷ nhằm hướng tới việc trẻ có thể sống độc lập, trở thành người tự chủ, tự tin trong tương lai.

Khái niệm kỹ năng tự phục vụ và tầm quan trọng của nó

Kỹ năng tự phục vụ là cách bé tự biết chăm sóc bản thân, tự thực hiện các hoạt động hằng ngày mà không nhờ đến sự giúp đỡ của người lớn cũng như không ỷ lại vào những người xung quanh.

Đây là một trong những kỹ năng cơ bản mà một cá nhân cần có và sẽ sử dụng thường xuyên trong một cuộc sống tự do và độc lập. Bố mẹ nên dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ từ sớm để con rèn luyện tính tự lập, dễ dàng thích nghi với mọi hoàn cảnh. Kỹ năng tự phục vụ gồm có: Chải chuốt, tự xúc ăn, tự uống nước, dọn dẹp, mặc quần áo,...

Khả năng tự phục vụ của trẻ tự kỷ ra sao?

So với những đứa trẻ bình thường, trẻ tự kỷ thường mắc phải những khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày nên kỹ năng tự phục vụ của trẻ thường không được tốt. Trẻ mắc bệnh tự kỷ thường chỉ thích sống ở thế giới của riêng mình, ít tương tác, không muốn tiếp xúc với những người xung quanh nên vì thế trẻ bị hạn chế về nhiều mặt.

Trẻ tự kỷ thường có xu hướng sống khép kín hơn so với những đứa trẻ khác. Vì vậy, không những trẻ bị thiếu hụt kỹ năng tự phục vụ mà còn thiếu thốn nhiều kỹ năng khác. Vì thế, việc rèn luyện kỹ năng tự phục vụ cho trẻ tự kỷ là điều rất quan trọng, giúp trẻ có thể tự mình phát triển ở những giai đoạn sau cũng như hỗ trợ điều trị bệnh tự kỷ tốt hơn.

Rèn luyện kỹ năng tự phục vụ giúp ích gì cho trẻ tự kỷ?

Kỹ năng tự phục vụ của trẻ tự kỷ liên quan đến những hoạt động sinh hoạt và giao tiếp cơ bản hằng ngày. Việc hướng dẫn bé biết tự phục vụ bản thân sẽ mang đến những lợi ích:

• Trẻ hình thành ý thức tốt và biết cách tự chăm sóc tốt bản thân trong mọi hoàn cảnh.
• Giúp trẻ phát triển khả năng vận động thô và vận động tinh khéo léo, làm việc gọn gàng, cẩn thận.
• Trẻ có khả năng lên mục tiêu, kế hoạch và kiên trì thực hiện.
• Giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo, khả năng tập trung và xử lý vấn đề.
• Trẻ trở nên mạnh dạn, tự tin, tự lập, biết làm chủ bản thân.
• Hình thành tính muốn quan tâm giúp đỡ mọi người xung quanh, từ đó tăng khả năng giao tiếp và mở rộng mối quan hệ.
• Dễ dàng thích nghi với nhiều hoàn cảnh khác nhau.
• Trẻ biết sống có trách nhiệm với công việc, biết ơn với người giúp đỡ mình.

Một số lưu ý khi giáo dục trẻ tự kỷ tự phục vụ bản thân

Để dạy trẻ kỹ năng tự phục vụ hiệu quả nhất, gia đình và nhà trường cần lưu ý một số điểm sau:

• Dạy trẻ càng sớm càng tốt bởi điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành tính cách của con sau này.
• Luôn động viên trẻ dù trẻ chưa hoàn thành tốt công việc được giao thay vì trách phạt hoặc so sánh với các bạn cùng lứa.
• Dạy kỹ năng tự phục vụ là điều không hề dễ dàng, ba mẹ nên kiên trì tập luyện cùng con mỗi ngày trong thời gian dài.

Hướng dẫn cách đào tạo kỹ năng tự phục vụ cho trẻ tự kỷ

Để đạt sự thành công trong quá trình giáo dục kỹ năng tự phục vụ, cha mẹ, giáo viên, người giám sát trẻ cần tuân thủ các điều sau: 

Luôn cho trẻ có cơ hội thực hiện các hoạt động của bản thân

Bố mẹ có thể để trẻ tự thực hiện những việc đơn giản trong sinh hoạt hằng ngày như: Tự cất dép, lấy dép, bỏ áo quần, dọn dẹp đồ chơi, bỏ rác vào thùng,... Ba mẹ và người chăm sóc cần kiên nhẫn chờ đợi trẻ thực hiện thay vì làm thay với suy nghĩ bé không thể làm được.

Chia nhỏ các kỹ năng để dạy trẻ

Một đứa trẻ bình thường chỉ cần quan sát đã có thể tự học và làm theo thì trẻ tự kỷ cần được hướng dẫn tỉ mỉ. Cha mẹ nên chia hoạt động ra thành nhiều bước để bé tập làm quen đến khi thành thạo và có thể tự làm một mình.

Ví dụ: Dạy trẻ kỹ năng tự đánh răng thì các bước sẽ chia nhỏ như sau:

• Bước 1: Lấy bàn chải.
• Bước 2: Lấy cốc.
• Bước 3: Làm ướt bàn chải.
• Bước 4: Lấy kem đánh răng.
• Bước 5: Chải răng.
• Bước 6: Súc miệng.

Giảm dần sự hỗ trợ để khuyến khích trẻ cố gắng hơn

Trong giai đoạn đầu của việc giáo dục kỹ năng tự phục vụ, bố mẹ cần làm mẫu và nói để bé quan sát và làm theo. Khi hướng dẫn cần hỗ trợ từ nhiều và giảm dần khi trẻ bắt đầu thành thạo. Lưu ý, việc hướng dẫn cần ngắn gọn, dễ hiểu bởi trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong ngôn ngữ, thậm chí là rối loạn ngôn ngữ.

Luôn khen ngợi, động viên bé

Việc khuyến khích, động viên sẽ giúp trẻ tự kỷ cảm thấy vui vẻ trong mọi hoạt động cũng như tăng cường giao tiếp. Từ đó, trẻ sẽ sẵn sàng làm những việc khác sau này cũng như giúp quá trình giáo dục kỹ năng tự phục vụ, điều trị chứng tự kỷ tốt hơn.

Hy vọng bài viết trên đây đã mang đến bạn đọc những thông tin hữu ích về việc rèn luyện kỹ năng tự phục vụ cho trẻ tự kỷ. Chúc bố mẹ thành công và chúc bé phát triển tốt.

Xem thêm:

• Khi nào cần dạy trẻ cách đồng cảm? Cách thực hiện ra sao?
• Kỹ năng xã hội là gì? Những kỹ năng xã hội quan trọng cần trau dồi ngay!