Nhận biết các dấu hiệu huyết áp cao để phòng tránh

Tăng huyết áp là hiện tượng xảy ra khi áp lực máu lên thành động mạch cao hơn mức bình thường. Huyết áp cao là bao nhiêu? Khi chỉ số huyết áp tại thời điểm đo được với kết quả huyết áp tâm thu > 140mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương >= 90mmHg thì chính là bạn đã bị tăng huyết áp. Ngoài ra bạn cũng có thể nhận biết bệnh qua các dấu hiệu huyết áp cao được đề cập bên dưới. Phát hiện các dấu hiệu tăng huyết áp sớm là cách để ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ hiệu quả.

Nguyên nhân huyết áp cao

Ở người trưởng thành, phần lớn số ca tăng huyết áp đều không rõ nguyên nhân (tăng huyết áp nguyên phát), chỉ có khoảng 10% trường hợp là có nguyên nhân (tăng huyết áp thứ phát). 

Bác sĩ chuyên khoa sẽ thông qua khai thác tiền sử, khám lâm sàng và các kết quả cận lâm sàng thường quy để tìm ra nguyên nhân gây cao huyết áp. Nhất là những trường hợp tăng huyết áp cần tìm rõ nguyên nhân bao gồm cao huyết áp ở tuổi trẻ (<30 tuổi), cao huyết áp kháng trị, cao huyết áp tiến triển hoặc ác tính. Nhận biết các dấu hiệu huyết áp cao là điều quan trọng để được điều trị kịp thời.

Cao huyết áp là bệnh lý mạn tính phổ biến nhưng vô cùng nguy hiểm. 

Với tăng huyết áp thứ phát, một số nguyên nhân sau đây là thường gặp:

• Bệnh thận cấp/mạn tính, bao gồm viêm cầu thận cấp/mạn, viêm thận kẽ, sỏi thận, thận đa nang, thận ứ nước, suy thận;
• Hẹp động mạch thận;
• U tuỷ thượng thận;
• Cường Aldosteron tiên phát (Hội chứng Conn);
• Hội chứng Cushing;
• Bệnh lý tuyến giáp/cận giáp, tuyến yên;
• Do thuốc, liên quan đến thuốc (kháng viêm Non-steroid, thuốc tránh thai, corticoid, ...);
• Nhiễm độc thai nghén;
• Yếu tố tâm thần.

Dấu hiệu huyết áp cao

Cao huyết áp là bệnh lý mạn tính vô cùng nguy hiểm vì nó có thể gây ra nhồi máu cơ tim, đột quỵ, thậm chí tử vong cho người bệnh. Bạn cần kiểm tra huyết áp thường xuyên để nhận biết sớm mình có bị tăng huyết áp hay không. Những người có người thân cũng mắc tăng huyết áp thì càng nên đo huyết áp thường xuyên. 

Dưới đây là một số dấu hiệu huyết áp cao bạn cần chú ý:

• Nhức đầu;
• Chảy máu mũi;
• Vết máu trong mắt hoặc xuất huyết kết mạc;
• Tê hoặc ngứa ran các chi;
• Buồn nôn và nôn;
• Choáng và chóng mặt;
• Đau tim.

Ngoài các dấu hiệu huyết áp cao trên, tăng huyết áp có thể xảy ra bất chợt, không có bất kỳ triệu chứng nào.

Lắng nghe cơ thể để phòng ngừa biến chứng xảy ra.

Những đối tượng dễ bị tăng huyết áp

Một số đối tượng có nguy cơ cao bị tăng huyết áp, bao gồm:

• Tuổi: Tuổi càng cao, nguy cơ cao huyết áp càng nhiều, nhất là người từ 45 tuổi trở lên.
• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người bị tăng huyết áp thì bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh lý này tăng lên.
• Thừa cân, béo phì: Cân nặng là yếu tố nguy cơ đưa đến cao huyết áp. 
• Lười vận động: So với người thường xuyên tập luyện thì những người ít vận động sẽ có xu hướng nhịp tim cao hơn, kéo theo huyết áp cao hơn. Bên cạnh đó, lười vận động còn làm tăng nguy cơ thừa cân.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc vừa làm tăng huyết áp tạm thời vừa góp phần tàn phá thành mạch bởi vô vàn hóa chất trong khói thuốc lá đưa vào cơ thể. Khi lòng động mạch bị thu hẹp sẽ kéo theo nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch. 
• Ăn nhiều muối: Thường xuyên tiêu thụ chế độ ăn nhiều muối sẽ khiến cơ thể bạn tăng giữ nước, gây tăng huyết áp. Bên cạnh đó, nếu khẩu phần ăn của bạn bị thiếu Kali cũng không tốt cho sức khỏe vì Kali có khả năng giúp cân bằng lượng natri trong cơ thể.
• Uống nhiều bia, rượu: Ngoài thuốc lá, chất kích thích trong rượu bia cũng gây tăng huyết áp và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch do huyết áp.
• Stress: Cuộc sống, công việc nhiều căng thẳng, mệt mỏi cũng dễ khiến bạn bị tăng huyết áp tạm thời.
• Mắc các bệnh mạn tính: Một số bệnh mạn tính như bệnh thận, đái tháo đường, chứng ngưng thở khi ngủ,… cũng có nguy cơ gây tăng huyết áp.

Biến chứng do huyết áp cao gây ra

Như đã nói ở trên, cao huyết áp rất nguy hiểm cho sức khỏe vì nó âm thầm diễn biến trong cơ thể. Nếu không  nắm rõ các dấu hiệu huyết áp cao để được kiểm soát sớm, giữ mức ổn định, cao huyết áp sẽ dẫn đến những biến chứng sau:

• Đau tim, đột quỵ: Huyết áp cao sẽ gây xơ cứng và dày thành mạch (xơ vữa động mạch), đưa đến những cơn đau tim, đột quỵ cùng nhiều biến chứng khác;
• Chứng phình động mạch: Tăng huyết áp còn khiến thành mạch yếu đi, phình ra, hình thành chứng phình động mạch. 
• Suy tim: Tăng huyết áp gây áp lực cao ở thành mạch, do đó tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm máu chống lại, dẫn đến phì đại thất trái, có thể dẫn đến suy tim.
• Suy thận: Tăng huyết áp có thể gây nguy cơ thu hẹp động mạch thận;

• Xuất huyết võng mạc;
• Hội chứng rối loạn chuyển hóa, chẳng hạn như tăng vòng eo, tăng triglycerides, giảm HDL-C (cholesterol tốt), nồng độ insulin cao… Điều này dễ khiến bạn mắc bệnh tiểu đường, bệnh tim, đột quỵ;
• Biến chứng não, chẳng hạn đột quỵ, xuất huyết não, nhồi máu não, chứng mất trí nhớ.

Tăng cường hoạt động thể dục thể thao, duy trì đều đặn.

Điều trị tăng huyết áp

Thường xuyên đo huyết áp, chú ý dấu hiệu huyết áp cao sẽ giúp bạn hạn chế được những biến chứng do cao huyết áp gây ra.

Lưu ý là tăng huyết áp là bệnh lý mạn tính nên bạn phải thường xuyên theo dõi lâu dài, điều trị đúng và đủ hàng ngày. Bệnh nhân có thể điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, kết hợp cùng việc thay đổi lối sống, xây dựng khẩu phần ăn phù hợp để ngăn ngừa bệnh tiến triển, phòng biến chứng.

Dưới đây là một số cách trị cao huyết áp tại nhà bằng các biện pháp thay đổi lối sống trong điều trị tăng huyết áp bạn có thể tham khảo:

• Chế độ ăn hợp lý: Khẩu phần ăn đảm bảo đủ kali và các yếu tố vi lượng, giảm ăn mặn, bổ sung rau xanh, hoa quả tươi, hạn chế thức ăn nhiều cholesterol và acid béo no.
• Kiểm soát cân nặng, duy trì cân nặng lý tưởng (nam giới cần giữ vòng bụng dưới 90cm và dưới 80cm ở nữ).
• Hạn chế uống rượu, bia; cai hút thuốc.
• Tăng cường hoạt động thể dục thể thao, chẳng hạn tập thể dục, đi bộ hoặc vận động ở mức độ vừa phải, quan trọng là phải duy trì đều đặn khoảng 30 - 60 phút/ngày.
• Tránh lo âu, căng thẳng thần kinh, nghỉ ngơi hợp lý.
• Tránh bị lạnh đột ngột.
• Điều trị các bệnh là nguyên nhân gây tăng huyết áp.

Tăng huyết áp diễn biến thầm lặng, ít có triệu chứng nhưng lại có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, việc sớm nhận biết dấu hiệu huyết áp cao sẽ giúp việc điều trị đơn giản hơn. Ngoài ra bạn cũng nên biết các dấu hiệu huyết áp thấp để đảm bảo sức khoẻ cho bản thân. 

Phúc Khang

Nguồn tham khảo: Tổng hợp