Huyết áp không ổn định: Nguyên nhân và biểu hiện như thế nào?

Việc bệnh nhân tăng huyết áp không tuân thủ điều trị và không có kế hoạch thay đổi lối sống có thể dẫn đến tình trạng huyết áp không ổn định. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim, tổn thương thận, mù mắt, bệnh động mạch ngoại biên.

Huyết áp không ổn định là gì?

Huyết áp được đo bằng áp lực của dòng máu tác động lên thành động mạch. Vì vậy, thể tích máu và diện tích lòng mạch máu là hai yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến chỉ số này. Cao huyết áp được định nghĩa là khi chỉ số huyết áp tâm thu trên 140 mmHg hoặc/và chỉ số huyết áp tâm trương trên 90 mmHg.

Huyết áp không ổn định là tình trạng chỉ số huyết áp đo được thay đổi lên xuống thất thường. Sự biến động của chỉ số huyết áp đo được có thể diễn ra đột ngột, hoặc kéo dài liên tục.

Trên thực tế thì chỉ số huyết áp không phải luôn không đổi theo từng giờ. Huyết áp ở người bình thường cũng biến động theo nhịp sinh lý cơ thể, nhưng mức độ thay đổi có thể chấp nhận được. Ở những bệnh nhân tăng huyết áp, việc không kiểm soát tốt được huyết áp thông qua tuân thủ điều trị bằng thuốc và duy trì lối sống lành mạnh, dẫn đến huyết áp không được kiểm soát tốt.

Nguyên nhân huyết áp không ổn định

Một số nguyên nhân thường gặp khiến huyết áp không ổn định và thay đổi liên tục, tăng cao hoặc xuống thấp, có thể kể đến như:

• Cảm xúc thay đổi: Cảm xúc và các vấn đề tâm lý tác động ít nhiều đến sự thay đổi của huyết áp. Khi bạn stress, lo lắng, sợ hãi, bồi hồi hoặc căng thẳng tột độ từ các cú sốc tâm lý có thể khiến huyết áp đột ngột tăng cao hoặc thấp vọt xuống nhanh chóng.
• Các chất kích thích: Lạm dụng các chất gây nghiện, sử dụng các đồ uống chứa cafein, rượu, bia có thể dẫn đến thay đổi huyết áp đột ngột.
• Không tuân thủ điều trị: Quên uống thuốc trị tăng huyết áp hoặc bệnh nhân uống quá liều.
• Môi trường: Điều kiện môi trường thay đổi đột ngột (về nhiệt độ) hoặc thay đổi tư thế từ nằm sang đứng quá nhanh.
• Thuốc: Tác dụng phụ của một số thuốc khác, ví dụ như corticoid chống viêm có tác dụng giữ nước làm tăng huyết áp.
• Bệnh lý khác: Huyết áp không ổn định còn có thể là dấu hiệu của các biến chứng nguy hiểm như bệnh rối loạn thần kinh, cơn đau thắt ngực, suy tim, sốt cao kéo dài,...

Biểu hiện huyết áp thay đổi thất thường

Huyết áp thay đổi thì bạn cũng khó có thể phát hiện được nếu không dùng các thiết bị đo huyết áp tại nhà. Tăng huyết áp được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” bởi vì người bệnh không có biểu hiện gì đặc biệt và các triệu chứng thì giống nhiều với các bệnh khác.

Tuy vậy, nếu trải qua nhiều lần các dấu hiệu dưới đây, bạn nên đến gặp các bác sĩ tim mạch để kiểm tra sức khỏe:

• Hay bị hoa mắt, chóng mặt, đầu đầu, đặc biệt là lúc thay đổi tư thế đột ngột.
• Thường xuyên cảm thấy choáng váng và ù tai.
• Tim đập nhanh, không đều, mặt thường đỏ và có vã mồ hôi.

Tình trạng huyết áp không ổn định kéo dài càng lâu sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Nếu huyết áp không được kiểm soát tốt có thể dẫn đến các bệnh như rối loạn nhịp tim, giảm sức bền của thành mạch,... Từ đó tăng cao khả năng bị nhồi máu cơ tim hay tai biến mạch máu não.

Biến chứng nguy hiểm của huyết áp thay đổi bất thường

Tình trạng huyết áp thay đổi thất thường kéo dài sẽ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, dẫn đến tổn thương và giảm hoạt động của các cơ quan khác trên cơ thể. Các biến chứng của việc không kiểm soát tốt được huyết áp có thể là:

• Bệnh động mạch vành: Bao gồm nguy cơ cấp cứu do nhồi máu cơ tim và cơn đau thắt ngực.
• Xuất huyết ở mắt do cơn tăng huyết áp, có thể dẫn đến mù lòa.
• Đột quỵ: Bao gồm xuất huyết não và cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA).
• Vỡ mạch máu hay tắc nghẽn các động mạch ngoại biên.
• Bệnh thận mãn.

Những lưu ý giúp phòng ngừa huyết áp không ổn định

Để ngăn ngừa huyết áp không ổn định, người bệnh phải tuân thủ theo các chỉ định của bác sĩ và áp dụng một số lưu ý và mẹo chữa tăng huyết áp dưới đây: 

• Ngưng hút thuốc, tránh xa môi trường có khói thuốc, ô nhiễm.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học như chế độ ăn DASH. Hạn chế ăn các món ăn nhiều muối, nhiều đường, các thực phẩm chiên rán, chế biến sẵn.
• Hạn chế thức uống chứa cafein cũng như các đồ uống tăng lực.
• Kiểm soát mức độ căng thẳng bằng các cách như nói chuyện với mọi người, tập thở sâu, tập thiền, tập yoga, massage,... Đây đều là các phương pháp đã được khoa học chứng minh có hiệu quả trong việc kiểm soát lo âu, stress.
• Sử dụng các loại thuốc chống lo âu theo chỉ định của bác sĩ. Không tự ý dùng thuốc hay các thực phẩm chức năng mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ hay các chuyên gia y tế.

Phòng ngừa tình trạng huyết áp không ổn định giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, kéo dài và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Người bệnh cần tuân thủ sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, cũng như thay đổi lối sống để cải thiện bệnh. Với các phương pháp điều trị hiện đại, người bệnh tăng huyết áp hoàn toàn có thể kiểm soát tốt bệnh tật và có một cuộc sống chất lượng.

Xem ngay: Bà bầu huyết áp cao có sinh thường được không?