Kết tràng là gì? Các bệnh lý thường gặp ở kết tràng và cách phòng chống?

Kết tràng là bộ phận thuộc đại tràng, giữ vai trò hấp thu chất dinh dưỡng và chất khoáng còn sót lại trong quá trình tiêu hóa, đồng thời, còn giúp hấp thu nước, đóng khuôn và tạo khối phân.

Kết tràng là gì?

Để tìm hiểu kết tràng là gì, bạn cần nắm rõ cấu tạo của ruột già gồm manh tràng, kết tràng và trực tràng. Như vậy, kết tràng chỉ là một phần của ruột già. Nguyên nhân khiến nhiều người lầm tưởng ruột già với kết tràng là do:

• Kết tràng chiếm phần lớn chiều dài của ruột già. Ruột già của người trưởng thành dài khoảng 1,5m, trong đó chiều dài của kết tràng chiếm đến 80cm.
• Kết tràng kiểm soát gần như hoàn toàn chức năng của ruột già.
• Các bệnh lý xảy ra ở ruột già thường liên quan nhiều đến kết tràng.

Cấu tạo của kết tràng

• Kết tràng lên (hay đại tràng lên): Dài khoảng 10cm, kéo dài từ manh tràng song song với cột sống và nằm ở bên phải bụng.
• Kết tràng ngang (hay đại tràng ngang): Chiều dày của kết tràng ngang là khoảng 50cm, là phần nối tiếp kết tràng lên, đi ngang qua ổ bụng, nằm sát dạ dày, túi mật và gan.
• Kết tràng xuống (hay đại tràng xuống): Dài khoảng 10cm, là phần nối tiếp kết tràng ngang, song song với cột sống và nằm bên trái bụng.
• Vị trí uốn cong giữa kết tràng lên và kết tràng ngang, nằm ngay dưới gan là góc gan. Trong khi góc mật nằm ở vị trí uốn cong giữa kết tràng ngang và kết tràng xuống, nằm ngay dưới mật.
• Kết tràng sigma (hay đại tràng sigma): Là phần nối tiếp với kết tràng xuống nhưng không dài hơn kết tràng xuống. Hai thành phần này được nối với nhau bởi vị trí uốn cong ở lá lách. Mỗi người có chiều dài kết tràng sigma khác nhau. Kết tràng sigma nằm trong khung xương chậu, được treo vào thành bụng bởi cơ treo kết tràng.

Trong phân loại bệnh lý về ruột già, đại tràng lên, đại tràng ngang và đại tràng xuống được xếp vào một nhóm vì tính chất của chúng khá giống nhau. Đại tràng Sigma thuộc một nhóm riêng.

Chức năng của kết tràng

Kết tràng đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của ruột già với chức năng cụ thể là:

Tiêu hóa thức ăn

Kết tràng chuyển hóa một vài loại mỡ, các chất xơ không hòa tan và các chất khác trong thức ăn mà dạ dày và ruột non bỏ sót hoặc không xử lý được.

Hấp thụ chất dinh dưỡng

Tương tự như ruột non, kết tràng sẽ hấp thu các chất sau khi chuyển hóa trong thức ăn thành dinh dưỡng và chuyển đến gan để lọc lại qua đường tĩnh mạch, sau đó chuyển những chất dinh dưỡng đến tim. Tim co tống máu chứa chất dinh dưỡng để nuôi sống cơ thể.

Qua đó cho thấy, ruột già không chỉ đơn thuần là nơi chứa chất thải dù với ruột già nói chung hay kết tràng nói riêng, quá trình tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng còn sót trong thức ăn chỉ là thứ yếu.

Hấp thụ nước và đóng khuôn phân

Một số khoáng chất cũng sẽ được kết tràng hấp thụ trong quá trình hấp thụ nước và chuyển đến thận để lọc lại. Chức năng chủ yếu của ruột già nói chung và kết tràng nói riêng là hấp thụ nước và đóng khuôn phân. Tình trạng tiêu chảy kèm mất nước sẽ xảy ra nếu nước trong thức ăn không được chuyển qua thận. Phân được đóng khuôn sẽ chuyển xuống đại tràng sigma. Nhờ nhu động ruột vận động mạnh, phân bị dồn xuống trực tràng, chuẩn bị thải ra ngoài.

Các bệnh lý thường xảy ra ở kết tràng

Viêm kết tràng

Bệnh viêm kết tràng ở dạng nhẹ, lớp niêm mạc sẽ không bền vững và dễ bị chảy máu. Ở dạng nặng, bệnh sẽ xuất hiện các vết loét ở lớp niêm mạc, dẫn đến xung huyết, thậm chí gây áp-xe kết tràng.

Triệu chứng của bệnh tùy vào nguyên nhân. Nếu do vi khuẩn, người bệnh sẽ bị đau quặn bụng từng cơn, buồn đi đại tiện liên tục nhưng mỗi lần đi chỉ được một ít. Phân có thể lẫn máu và chất nhầy. Ngoài ra, người bệnh có thể bị sốt, gây mất nước và chất điện giải.

Viêm kết tràng cấp tính rất dễ chuyển sang mạn tính và gây nhiều biến chứng bao gồm tình trạng giãn, thủng và ung thư kết tràng. Lúc này việc điều trị bệnh sẽ khó khăn. Đồng thời, người bệnh sẽ bị sụt giảm sức khỏe và cân nặng nhanh chóng.

Ung thư kết tràng

Ung thư kết tràng xảy ra do sự tăng sinh quá mức của một hoặc nhiều nhóm tế bào, gây chèn ép mạch máu và các cơ quan khác trong cơ thể, đồng thời làm rối loạn hoạt động bình thường của các cơ quan này. Ung thư kết tràng gồm 4 giai đoạn. Trong đó, các tế bào ung thư đã di căn bắt đầu từ giai đoạn 3. Chưa có thuốc đặc trị cho bệnh ung thư nói chung và ung thư kết tràng nói riêng.

Những biện pháp để duy trì sự khỏe mạnh của kết tràng

Để bảo vệ sức khỏe của kết tràng, bạn nên lưu ý những vấn đề sau:

Có chế độ ăn uống khoa học

Điều quan trọng là nên duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý hàng ngày bao gồm:

• Cung cấp năng lượng 30 - 40kcal/kg/ngày.
• Cung cấp chất béo: Không vượt trên 15g/ngày.
• Cung cấp đạm: 1g/kg/ngày.
• Bổ sung đầy đủ nước, các loại vitamin, khoáng chất…
• Tăng cường chất xơ bằng các loại rau xanh, củ, quả, trái cây.
• Ăn sữa chua giúp bổ sung lợi khuẩn đường ruột.
• Hạn chế những thức ăn, thức uống có hại cho kết tràng như: Thức ăn tái, sống để tránh bị nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng ở kết tràng; Các loại thức ăn cay nóng, thức uống chứa nhiều chất kích thích như cồn, caffeine.
• Tránh những thực phẩm làm tăng nguy cơ ung thư kết tràng gồm: Thịt hun khói, thịt nguội, xúc xích nướng, thức ăn đóng hộp…

Luyện tập thể dục thể thao

Việc tập thể dục hằng ngày, chơi thể thao rất có lợi cho sức khỏe. Nó không những giúp cơ thể khỏe mạnh hơn mà còn tăng cường sức khỏe đường ruột.

Sống lạc quan

Tinh thần vui vẻ, lạc quan sẽ giúp duy trì sức khỏe đường ruột và ổn định hệ thống thần kinh chi phối đường ruột nói chung và kết tràng nói riêng. Từ đó, các bạn sẽ hạn chế bị các bệnh lý đường ruột như hội chứng ruột kích thích, tiêu chảy, táo bón…

Khám sức khỏe định kỳ

Không nên đợi đến khi có triệu chứng rồi mới đi khám bệnh mà cần khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những bệnh lý ở kết tràng, đường ruột.

Tóm lại, kết tràng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo khối và đẩy phân ra ngoài, nhưng đây cũng là bộ phận dễ viêm. Vì vậy, để việc chữa trị hiệu quả cũng như phòng ngừa bệnh lý về kết tràng, bệnh nhân cần xây dựng chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh.